مانگی حه‌وت، کۆبوونەوەی داهاتووی (دیالۆگی ستراتیژی عێراق و ئه‌مریكا) لە واشنتن ئەنجام ده‌درێت
03:08 - 12/06/2020
"زه‌مه‌ن"
ئەنجامی
دانوستانەکانی رۆژی رابردووی عێراق و ئه‌مریكا لە چوارچێوەی دیالۆگ بۆ گه‌یشتن بە
رێككه‌وتنی ستراتیژی، كه‌مكردنه‌وه‌ی ژماره‌ی سه‌ربازانی ئه‌مریكا له عێراقی لێ کەوتووەتەوە.
دوای دانوستانه‌كانی
دوێنێی عێراق و ئه‌مریكا له رێگای ڤیدیۆكۆنفرانسه‌وه، له راگه‌یه‌ندراوێكی
هاوبه‌شدا دوو لایەن ده‌ڵێن: "له ژێر رۆشنایی پێشهاته گرنگه‌كان دوای نه‌مانی
هه‌ڕه‌شه‌ی داعش له عێراق، ئه‌مریكا له چه‌ند مانگی داهاتوودا به‌رده‌وام ده‌بێت
له كه‌مكردنه‌وه‌ی ژماره‌ی سه‌ربازه‌كانی له عێراق. سه‌باره‌ت به ره‌وشی ئه‌و
سه‌ربازانه‌ی ده‌شمێننه‌وه دیالۆگ له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی عێراق به‌رده‌وام ده‌بێت".
له راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌دا
تیشك خراوه‌ته سه‌ر ئه‌وه‌ی كه ئه‌مریكا له میانی رێككه‌وتنی ستراتیجی كه له
٢٠٠٨ واژوو كرا هێزی ره‌وانه كردووه و له‌و رێككه‌وتننامه‌یه‌دا داوا نه‌كراوه
هێزه‌كانی ئه‌مریكا به شێوه‌یه‌كی به‌رده‌وام له عێراق بمێننه‌وه.
به‌ڵام له‌و
راگه‌یه‌ندراوه‌دا زانیاری نه‌دراوه له‌باره‌ی ژماره‌ی ئه‌و سه‌ربازانه‌ی ده‌كشێندرێنه‌وه
و له چ كاتێكیشدا ده‌كشێندرێنه‌وه.
لە راگەیەندراوەکەدا
هاتووە: "لەسەر بنەمای ڕێکەوتنی ستراتیژی ساڵی 2008 ی نێوان هەردوو وڵات،
گوتوبێژ لە نێوان هەردوولا ئەنجامدرا لە ڕێگەی ڤیدیۆ کۆنفرانسەوە. هەریەک لە گەورە
بریکاری وەزارەتی دەرەوەی عێراق عەبدولکەریم هاشم مستەفا و بریکاری وەزارەتی دەرەوەی
ئەمریکا بۆ کاروباری سیاسی دەیڤد هێڵ،، سەرۆکایەتی شاندی وڵاتەکانیان کرد. لەسەر کۆمەڵێک
تەوەر ئاڵوگۆڕی بیروڕا کرا لەوانە ئاسایش، نەهێشتنی تێرۆریزم، ئابووری، وزە، بابەتە
سیاسییەکان و کولتووری نێوان هەردوو وڵات.
هەردوو وڵات جارێکی
دیکە جەختیان کردووەتەوە سەر ئەو پـرنسیپانەی لە ڕێکەوتننامەی ستراتیژی لەسەری ڕێکەوتوون
و ئەوانەشی لە یاداشتنامە دیپـلۆماسییەکان و نامەکانی عێراق بۆ ئەنجوومەنی ئاسایشی
نێودەوڵەتی ئاماژەیان پـێکراوە لە نامەی ژمارە (S/2014/440) لە 25 ی مانگی
شەشی 2014و نامەی ژمارە (S/2014/691) لە 20 ی مانگی
نۆی 2014. ویڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا دووپاتیکردووەتەوە کە ڕێز لە سەروەری عێراق
دەگرێت، لە یەکپارچەیی خاکەکەی، وە لە بڕیارە پەیوەستانەی لەلایەن دەسەڵاتی یاسادانان
و جێبەجێکاری عێراق دەرچوون".
بە پێی ئەو بەیاننامەیە،
شاندی دوو لایەن هەروەها قسەیان لەسەر پرسەکانی ئابووری و وزە کردووە و لەم بارەییەوە
جەخت لەسەر گرفتە ئابوورییەکانی عێراق و پەتای ڤایرۆسی کۆرۆنای نوێ و دابەزینی نرخی
نەوت کردووە و هاتووە: "پێویستە عێراق چاکسازیـیەکی بنەڕەتی بکات لە ئابورییەکەی.
ئەمریکا تاوتوێی ناردنی ڕاوێژکارانی ئابووری بۆ عێراق کرد، تاوەکو راستەوخۆ لەگەڵ
حکوومەتی عێراق کاربکەن لەپێناو یارمەتیدانی لە زیادکردنی ئاستی پشتیوانی نێودەوڵەتی
بۆ هەوڵەکانی چاکسازیی حکوومەتی عێراق، لەوانە ئەو پشتیوانیانەی لەلایەن دامودەزگا
داراـیە نێودەوڵەتییەکانەوە پـێشکەش دەکرێن بۆ دەستپـێکردن بە پـلانی ڕژدی چاکسازی
گەورەی ئابووری. هەردوو حکوومەت تاوتوێی شیانی ئەنجامدانی پـرۆژەی وەبەرهەمێهانیان
کرد لە کەرتی وزە و بوارەکانی دیکە و تیایاندا کۆمپانیا جیهانییەکانی ئەمریکا بەشداربن
بەو مەرجەی بارودۆخەکە بۆ کارکردن لەباربێت".
تەوەرێکی دیکەی
گفتوگۆکانی نێوان شاندی ئەمریکی و عێراقی، پرسی سیاسی بووە و لەم بارەییەوە وەک لە
بەیاننامەکەدا ئاماژەی پێکراوە، جارێکی دیکە ئەمریکییەکان پشتیوانی خۆیان بۆ پرۆسەی
سیاسی لە عێراق و حکوومەتی کازمی دووپات کردووەتەوە و جەختیان لە هاوکاری دوو قۆڵی
لە بوارەکانی ئاسایشی و سیاسی کردووەتەوە.
لە بەیاننامەکەدا
هاتووە: "هەردوو وڵات جەختیان کردووەتەوە سەر گرنگی یارمەتیدانی عێراق لە جێبەجێکردنی
بەرنامەکانی حکوومەت و چاکسازیـیەکانی بە شێوەیەک خواستەکانی خەڵکی عێراق بەدی‌بهێنێت،
وەکو هەوڵە مرۆیـیەکان، گەڕاندنەوەی سەقامگیری، سەرلەنوێ بنیادنانەوەی وڵاتەکە و ڕێکخستنی
هەڵبژاردنی ئازاد و ڕەوا و بێگەرد. ئەمریکا جەختیکردووەتەوە کە بە هاوکاری لەگەڵ
هاوبەشە نێودەوڵەتیـیەکانی پـشتیوانی بەردەوامی دەبێت بۆ ئامادەکاریـیەکان عێراق دەیکات
بۆ هەڵبژاردنەکان و هەوڵەکان بۆ پشتیوانیکردن لە سەروەری یاسا و مافەکانی مرۆڤ و گەڕاندنەوەی
ئاوارەکان و کارئاسانی بۆیان، بە تایبەتی کەمینەکانی لەلایەن داعشەوە کرانە ئامانج
بە مەبەستی لەناوبردنیان".
بە پێی بەیاننامەکە
هەروەها دوو لایەن لەسەر کەمکردنەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە عێراق لە ماوەی چەند
مانگی داهاتوو رێککەوتوون و لەبارەی شێوازی ئەو هێزانەشی کە دەمێننەوە دیالۆگ لەگەڵ
حکوومەتی عێراقی دەکەن. لە بەیاننامەکەدا ئەمریکییەکان جەختیان لەوە کردووەتەوە کە
هەوڵ نادەن بنکەی سەربازیی هەمیشەیی لە عێراق درووست بکەن و رایانگەیاندووە کە
"وەک چۆن لە ڕێکەوتننامەی چوارچێوەی ستراتیژی لە ساڵی 2008 هاتووە کە هاوکاری
ئاسایشی لەسەر بنەمای ڕێکەوتنی هەردوولا دەکرێت. حکوومەتی عێراقیش لای خۆیەوە بەڵێنی
داوە سەربازانی هاوپەیمانان بپارێزێت لەگەڵ ئەو شوێنە عێراقیانەشی تیایاندا میوانداری
دەکرێن، ئەمەش بەپێی یاسای نێودەوڵەتی و ئەو ڕێکەوتنانەی لە نێوان هەردوو وڵاتدا ئەنجام
دەدرێن".
تەوەرێکی دیکەی
گفتوگۆی نێوان شاندی عێراقی و ئەمریکی پرسی کولتووری بووە و لە بەیاننامەکەدا بەو
شێوەیە باسی لێوەکراوە: "لەسەر ئاستی ڕۆشنبری، هەردوو حکوومەت تاوتوێی ئەو
پلانانەیان کرد بۆ گەڕاندنەوەی ئەرشیفی گرنگی سیاسی بۆ حکوومەتی عێراق، وە هەوڵەکانی
پەرەپێدانی توانای زانکۆکانی عێراق. هەروەها هەردوولا تاوتووێی پلانەکانیان کرد بۆ
گەڕاندنەوەی پارچە ئاسەوارە مێژووییەکان و ئەرشیفی حزبی بەعسی عێراق".
لە کۆتایی بەیاننامەکە
هاتووە کە "هەردوو حکوومەت چاویان لە ڕێیە بۆ ئەنجامدانی دانوستانی زیاتر سەبارەت
بەو بابەتانەی ئاماژەیان پـێکرا، ئەویش لە میانەی کۆبوونەوەی لێژنەی باڵای هەماهەنگی
بۆ دانوستانەکانی ستراتیژی کە لە مانگی حەوت لە واشنتۆنی پایتەخت ئەنجام ده‌درێت".
گفتوگۆی ستراتیجی
نێوان ئەمریکا و عێراق دۆینێ پێنجشەممە بە شێوەیەکی ڤیدیۆکۆنفرانس دەستی پێکردووە
و لە رۆژی یەکەمدا دانوستانەکاندا دوو لایەن شاندەکانیان بە یەکتر ناساندووە و بە
کورتی لەسەر ئەو بابەتانەی کە لە بەیاننامەکەدا ئاماژەی پێکراوە، ئاڵوگۆڕی بیروڕایان
کردووە.