وه‌زیری دارایی: جگە لە ئێمە كێ پڕۆژەیەكی هەیە بۆ چاكسازی

05:39 - 03/05/2023

• 1. زەمەن - دیمانە
  2. ئاوات شێخ جەناب، وه‌زیری دارایی حكومه‌تی هه‌رێم، له‌چاوپێكه‌وتنێكی ته‌له‌فزیۆنی روداودا قسه‌ی له‌سه‌ر ڕه‌وشی ئابوری كوردستان و ڕێككه‌وتنی نه‌وتی نێوان هه‌رێم و به‌غدا و پرسی داهات و خه‌رجییه‌كان كرد، گه‌شبینی خۆی به‌ باشبوونی ڕه‌وش و گوزه‌رانی هاوڵاتیان ده‌ربڕی.
  3.  
  4. زەمەن دەقی چاوپێكەوتنەكە بەتێكست بڵاودەكاتەوە

• 
  

• پرسیار: رێككەوتنی نێوان هەرێمی كوردستان و عێراق لەسەر پرسی نەوت، لە كوردستان و  ئاستی ناوچەكەش بووە مایەی مشتومڕێكی گەورە؛ هەندێك كەس بە گەڕانەوەیەكی حەكیمانە بۆ دەستوور ناوی دەبەن و دەڵێن رێككەوتنێكی زۆر ژیرانەیە و هەندێك كەسیش دەڵێن خۆڕادەستكردنێكی بێ ئەملا و ئەولایە. ئێوە چۆن شرۆڤەی ئەو بابەتە بۆ خەڵك دەكەن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەلامەوە گرنگە ئەوەی كە من دەیزانم و ئاگام لێیەتی بە روونی پێشكێشی هەموو خەڵكی هەرێمی كوردستانی بكەم. سەرەتای رێككەوتن لەگەڵ بەغدا لە دروستبوونی كابینەی نۆیەمەوە دەستپێدەكات؛ هەوڵەكان دەستیان پێكرد بۆ ئەوەبوو لەگەڵ عێراق كێشەكانمان بهێنینەوە سەر سفر. لە كاری لەپێشینەی بەرنامەی كابینەكەدا هاتووە كە ئێمە دەمانەوێت لەگەڵ عێراق رێكبكەوین و لە یەكەم سەردانیشمان بۆ بەغدا بە ئامادەبوونی سەرۆكوەزیرانی هەرێمی كوردستان و جێگری سەرۆكوەزیران و ئێمە و وەزارەتی پێشمەرگە و وەزارەتی ناوخۆ كە شاندێكی گەورە بووین و چووین بۆ بەغدا، لە بەغدا سەرۆكی ئەنجوومەنی وەزیران باسی لەوەكرد كە قووڵایی ستراتیژی ئێمە بەغدایە و ئامادەین كێشەكانمان لەگەڵ ئێوە چارەسەر بكەین و گفتوگۆ ببێتە ئامرازی رێككەوتن. لەوكاتەوە ئێمە رامانگەیاندووە كە بۆ چارەسەركردنی كێشەی نەوت ئامادەییمان هەیە و هەر ئەوكاتە رامانگەیاند كە ئەگەر ئێوە دۆسیەی نەوت بە هەموو كەموكوڕی و قەرزەكانییەوە وەربگرن، ئێمە ئامادەییمان تێدایە. ئەوكات شاندی ئێمە لەگەڵ بەغدا لە یەكەم دانیشتندا رایگەیاند، ئێمە چاندجارێك رێككەوتنمان لەگەڵ بەغدا كردووە، بۆ نموونە لەسەر بودجە بۆ ساڵی 2019 و 2020 رێككەوتنمان كرد و كە لە ئەنجوومەنی وەزیران بڕیاری لەسەردرا و دوایی كە ویستیان بینێرن بۆ پەرلەمان، دەستلەكاركێشانەوەی عادل عەبدولمەهدی بەسەردا هات و ئیدی حكومەت بووە كاربەڕێكەر و مافی ئەوەی نەبوو ئەو پرۆژەیە بنێرێت بۆ پەرلەمان.
•  
• پرسیار: واتا ئەو رێككەوتنە ناچاریی نەبووە و پێشینەی هەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دواتر دیسان پرسی نەوت و فرۆشتنی و چەندییەكەی دیاریكرا؛ میكانیزمی مامەڵەكردن دیاریكرا؛ جارێكی دیكە ئەمە بۆ بودجەی 2021 كرا و ئەمجارەش بۆ بودجەی 2023 كراوە. بۆ بودجەی 2023 هەمووان دەزانن رێككەوتنێكی سیاسی بۆ پێكهێنانی حكومەت لەگەڵ چوارچێوەی هاوئاهەنگی هەیە. ئێمە رێككەوتنێكمان كرد و لەو رێككەوتنەدا لە بڕگەیەكی لە لاپەڕە 26 بە دەق لەسەر ئەوە رێككەوتین كە هەردوولامان بەم شێوەیە مامەڵە لەگەڵ نەوت دەكەین: "پێداچوونەوەیەكی گشتگیر بۆ ماوەكانی رابردوو بكرێت سەبارەت بە هەموو ئەوەی پەیوەستە بە كەرتی نەوت و گاز لە هەرێم؛ هەروەها پەیوەندی نێوان وەزارەتی نەوتی فیدراڵی و هەرێم و دەرچوون بە دیدگەیەك كە بەپێی دەستوور بێت و جێگەی رەزامەندی هەردوولا بێت و بتوانرێت بۆ ئەنجامدانی پاكتاوكردنی قۆناخی رابردوو جێبەجێ بكرێت".  ئەمە رێككەوتنەكەیە كە پێش دروستبوونی حكومەتیش هەبووە و لەدوای دروستبوونی حكومەت وەك بەرنامەی كاری حكومەت جارێكی دیكە جێگیر كراوەتەوە. بەدەر لەمە، بۆ رێككەوتن لەسەر بودجە لە بڕگەیەكیدا پێش بڕیاری دادگەی پاریس، سێ بنەمامان جێگیركردووە لەسەر پرسی نەوت. بنەماكانیش هاوبەشی، ئیدارە و وردبینییە. لە ساڵی 2022 بەپێی ئەو رێككەوتنەی كە بۆ ساڵی 2021 كردبوومان، چاودێری دارایی هەردوولا وردبینییان بۆ هەموو داهاتی نەوتی و نانەوتی هەرێمی كوردستان كرد و هەموو ئەوانە وەكو داتا و زانیاری لەلایەن وەزارەتی نەوتی عێراق و چاودێری دارایی عێراقەوە دانیان پێدانراوە. ئەمجارەش كە ئەو رێككەوتنەی دوای بڕیاری دادگای نێوبژیوانیی پاریس كراوە، كە بڕیاری دادگەی پاریس دوور و نزیك پەیوەندی بە دۆسیەی نەوتی ئێمەوە نییە، بەڵكو پەیوەندی بە ناكۆكییەكی یاسایی لەنێوان توركیا و عێراق هەیە؛ ئەو ناكۆكییە چەند بڕگەیەكی بە قازانجی توركیا بووە و لە بڕگەیەكیش بە قازانجی عێراق بڕیاری دادگە دەرچووە. بابەتێكی زۆر گرنگیشی بۆ كورد تێدایە كە مەحكەمەی پاریس پرۆسەی نەوت یان پیشەسازیی نەوتی هەرێمی كوردستانی بە یاسایی و رەوای زانیوە. واتە، دەتوانین بڵێین خاڵێكی ئەرێنی بۆ كورد چەسپاندووە. رۆحی رێككەوتنەكەی ئێمە كە ناومان ناوە رێككەوتنی كاتی لەگەڵ وەزارەتی نەوت و كۆمپانیای سۆمۆی عێراقی، لە یاسای بودجەی عێراقەوە هاتووە.
•  
• پرسیار: واتا بڕیاری دادگەی نێوبژیوانی پاریس ئەرێنییە بۆ كورد؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لە پرۆسەی نەوتدا هەر لە دۆزینەوە، دەرهێنان، گواستنەوە تاوەكو پشتی كەشتییەكە مافی داوە بە كورد.
•  
• پرسیار: دانی پێداناوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دانی پێداناوە و دەڵێ ئەو پرۆسە زۆر روونە. لەكوێدا گرفتەكە دروستدەبێت؟ سۆمۆ كاتی خۆی رێككەوتنێكی كردووە لەگەڵ كۆمپانیایەكی توركی كە تەنیا ئەو دووانە بۆیان هەیە بە رەزامەندی سۆمۆ ئەمە بكرێت، لەوێدا ناكۆكییەكە لەنێوان عێراق و توركیا دروستبووە، ئەوەش كێشەیەكە ئیدی كێشەی سیاسی و دارایی و ئەمنی و ئاوی تێكەڵ بووە و بابەتی دیكەی لێ دروستبووە. 
•  
• پرسیار: دەتەوێ بڵێی رێككەوتنەكە تەواو خۆویستانەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: تەواو خۆویستانەیە و بە قازانجی كوردیشە. دەتوانم وەكو بەڵگەیەكی مێژوویی گرنگ بۆ كورد ناوی ببەم، چونكە بەپێی ئەو رێككەوتنە مافی كوردی لە خاوەندارێتی نەوت بەپێی دەستوور چەسپاندووە كە لە هەموو ماوەكانی پێشوو ئەوان ئەو پرەنسیپەیان رەتدەكردەوە. 
•  
• پرسیار: بەڵام هێشتا خەڵك دردۆنگن و دەڵێن زۆری بەسەردا رۆیشتووە و ئاسۆكەی دیار نییە و بە كردار هێشتا نەوتەكە نەڕۆیشتووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: كێشەی دادگەی پاریس بەشێكی پەیوەست بووە بە پەیوەندی نێوان وەزارەتی نەوتی هەرێمی كوردستان و وەزارەتی نەوتی عێراق؛ بەشەكەی لای ئێمە 100٪ی بەپێی ئەو رێككەوتنەی كراوە و بەپێی رێككەوتنی چوارچێوەی هاوئاهەنگی جێبەجێكراوە. ئێستا كێشە لەنێوان عێراق و توركیا هەیە و وەكو باسم كرد، كێشەیەكی ئاڵۆزە، لەبەر ئەوەی هەم كێشەی داراییە، هەم سیاسیە، هەم نەوتە، هەم ئاو و زۆر بابەتی دیكەیە كە هەموویان تێكەڵ بوون و پێموایە لە هەموو حاڵەتێكدا ئەو كێشەیە دوور یان نزیك چارەسەردەبێت.  
•  
• پرسیار: عێراق دەچێتە ژێر باری داواكارییەكانی توركیاوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: وابزانم نابێ من وەڵامی ئەو پرسیارە بدەمەوە و وەڵامەكەی لای عێراقە. هەردووكیان پێویستییان بە رێككەوتنە لەسەر بابەتی نەوت.
•  
• پرسیار: ئەگەر بچێتە ژێر بار یان نەچێت، كاریگەری لەسەر بودجەی عێراق و هەرێمی كوردستان نابێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لۆژیكییە و دەبێ وا بێت، بەڵام ئەوەی كە حوكمی پەیوەندییەكانی ئێمە و بەغدا دەكات یان حوكمی پەیوەندییەكانی ئێمە و توركیا دەكات، سیاسەتە. وەك دەزانن، زۆر كێشەی هەڵپەسێردراو لەنێوان هەرێمی كوردستان و عێراقدا ماون. 
•  
• پرسیار: وەك وەزیرێكی كورد تۆ ئەو ترسەت هەیە كە خەڵكیش هەیەتی و ترس دەكەوێتە دڵیانەوە؛ دیسان رێككەوتنەكە تێكبچێتەوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لەلایەن هەرێمی كوردستانەوە نا.
•  
• پرسیار: ئەی لەلایەن عێراقەوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: عێراقە ئیدی. ئێمە بەم جارەوە سێ جار رێككەوتنمان لەگەڵ عێراق كردووە.
•  
• پرسیار: لایەنی گەشبینییەكەت زیاترە یان رەشبینییەكە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لایەنی گەشبینییەكەم زیاترە، چونكە لەم ماوەیەدا كە وەزیر بووم سێ سەرۆكوەزیرانی عێراقم بینیوە: د. عادل عەبدولمەهدی، مستەفا كازمی و محەممەد شیاع سوودانی. ئەو جیددیبوونەی لە جەنابی سوودانیدا بینیم، لەوانی دیكەدا نەمبینیون. بەپێچەوانە، ئەوانە وەها دەركەوتن كە زۆر دۆستی كوردن، بەڵام لە كرداردا وا دەرنەچوو، بەتایبەتی لە ماوەی سەرهەڵدانی كۆرۆنا كە داهاتی ئەم وڵاتەی ئێمە بووە سفر، ئەوكات دۆستەكەی كورد، د. عادل عەبدولمەهدی بەشە بودجەكەی هەرێمی كوردستانیشی بری.
•  
• پرسیار: باسی رێككەوتنی نێوان كۆمپانیایەكی توركی و سۆمۆت كرد. ئەوە كەی كراوە و چۆن كراوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: رێككەوتنەكە وابزانم هی ساڵی 1973یە، واتا رێككەوتنێكی كۆنە و دەمێكە كراوە.
•  
• پرسیار: هیچ زانیارییەكتان لەسەر نێوەڕۆكەكەی هەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوەی من بزانم تەنیا ئەو پەیوەندییە رێكدەخات كە كێ دەستكراوەیە بەوەی مۆڵەتی باركردن و پارەی كەشتییە نەوتهەڵگرەكان بدات كە مافەكەی تەنیا بە كۆمپانیای سۆمۆ داوە.
•  
• پرسیار: 400 ملیار دینارەكە كە بڕیاربوو حكومەتی عێراق بینێرێت بۆ هەرێمی كوردستان ئێستا گەیشتووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئێمە ئەمڕۆ نووسراوی فەرمیمان كردووە و ئەمڕۆ هەژمارێكی بانكیمان لە بانكی رەشید كردووەتەوە و دەبێت لە بانكی رافیدەینیش هەژمارێكی دیكە بكەینەوە. پارەكە 200 ملیاری لە بانكێكیانەوە دێت و 200 ملیاریشی لە بانكەكەی دیكەوە. هێشتا رێكارە كارگێڕییەكانی ماون و رۆتیناتەكەی لە تەواوبووندایە، بەڵام هێشتا بە كردار ئەو پارەیە نەگەیشتووە.
•  
• پرسیار: هێشتا ئێمە ئامادە نین یان ئەوان نەیانناردووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر، ئەوان پڕۆسەیەكی وەهایان دروستكردووە كە ناویان ناوە قەرز و دەبێت لە رێگەی بانكە حكومییەكانەوە بێت و ئینجا لەوێوە حەواڵە بكرێت و تەخسیساتی لە وەزارەتی داراییەوە بۆبكرێت، واتا پڕۆسەیەكی جۆرێك ئاڵۆزە. ئێمە ئەمڕۆ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستانمان لە بەغدا راسپارد هەژمارە بانكییەكەی لە یەك لە بانكەكان كردووەتەوە و سبەی ئەمەش تەواودەبێت و بڕیارە بۆ رێككەوتنی كۆتاییش نامەیەك بێتەوە و من واژۆی بكەم و جێبەجێ بكرێت.
•  
• پرسیار: هیچ لێدوانێكی نوێتان پێیە لەسەر ئەوەی مووچەی مانگی نیسان كەی دابەشدەكرێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من دەمەوێت بەڕاستی قسە بكەم. ئەو پارەیەی بۆ مووچە هەمانە 400 ملیار دینارەكە، دەتوانین بڵێین ئامادەیە و 70 بۆ 80 ملیار دینارێكی مانگی پێشووش ماوەتەوە كە ئەوەندەش بەتەنیا بەشی مووچە ناكات. ئەگەر لەم ماوەیەدا بە زوویی خوا بكات ئەو كێشەیەی عێراق و توركیا چارەسەربێت و پارەی نەوتمان بۆبێت، چونكە ئەگەر پارەی نەوتمان بۆ نەیەت 500 ملیۆن دۆلارمان كەم دەبێت بۆ مووچە، بەڵام لەم دۆخەدا و بەپێی ئەو رێككەوتنەی لەگەڵ عێراق هەمانە و بەپێی یاسای بودجە و هەموو لۆژیكێك، لە هەر دۆخێكدا كە ببێتە هۆی نەناردنی نەوتەكە لە بەرپرسیاریەتی عێراقدایە و دەبێ بۆمان دابین بكات و خەریكین لەسەر ئەوەش كاردەكەین.
•  
• پرسیار: گوتەبێژی حكومەتی عێراق گوتی 200 ملیار بۆ هەرێمی كوردستان دەنێرین لەبەر ئەوەی پارەی كاشمان كەمە، ئەوە لەكاتێكدایە تەنیا لە مانگی شوباتی 2022 تاوەكو شوباتی 2023 بانكی ناوەندیی عێراق زیاتر لە 17 ترلیۆن دیناری چاپكردووە، جگە لەوەی كە 12 ترلیۆن بۆخۆی خەرجدەكات، ئایا لاتان پرسیار نەبوو كە مەبەستیان لە كەمی پارەی كاش بۆ 400 ملیار دیناری هەرێمی كوردستان چییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: عێراق وەكو عەرەب دەڵێن "الكیل بمكیالین" واتا بە دوو شێواز هەڵسوكەوتی لەگەڵ هەرێمی كوردستان كردووە لەم چەند ساڵەی دواییدا، واتە زیاد لە 10 ساڵە بەو شێوەیە هەڵسوكەوت دەكات. بۆنموونە، لە سەردەمی شەڕی داعشدا كورد و خەڵكی كوردستان هاوشانی عێراق شەڕی دژی داعشیان كرد، مووچەی فەرمانبەرانی ئێمەیان بڕی، مووچەی فەرمانبەرانی ژێر دەستی داعشیان لە مووسڵ و ئەنبار و دیالە دەنارد؛ پێشمەرگەكانی ئێمە شەهید دەبوون، هیچی بۆ پێشمەرگە نەدەكرد كە لە شەڕی داعشدا شەهید دەبوون؛ تا ئەم جارەش كە ئەو كێشانە لە یاسای بودجەی عێراقدا چارەسەركراون، هەر هەبوون، واتە ئەو یەك بان و دوو هەوایە هەر هەبووە لەبەر ئەوەی كێشەیەكی سیاسی هەبووە لەنێوان هەرێمی كوردستان و عێراقدا. ئەو كێشە سیاسییانە سەرەڕای ئەو هەوڵانەی لەلایەن هەرێمی كوردستان و ئەو لایەنانەی خێری هەردوولایان دەوێت، هێشتا نەتوانراوە لەو پەیوەندییە خراپە تێپەڕین، لەبەر ئەوەی لە ناوەندەكانی بڕیاری عێراق خەڵكێك هەن كە باوەڕیان بە فیدراڵی و هەرێم و ئەو بابەتانە نییە، بەڵكو بڕوایان بە سیستمێكی ناوەندی هەیە. 
•  
• پرسیار: بڕوایان بە دەستووریش نییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بڕوایان بە دەستووریش نییە. ئێمە لە شاندەكانی دانوستاندندا كە زۆر رۆیشتووین بۆ بەغدا، لە پەرلەمانتارانی ئەوانمان بیستووە كە ئەم دەستوورە بۆ عێراق باش نییە و با بێین لەپاڵییەوە شتێكی هاوتای دەستوور دروستبكەین. یان لەم دواییانەدا دادگەی فیدراڵی كە حوكمی لەسەر كورد دەركرد، لەسەر نەوت و بابەتەكانی دیكە نەگەڕایەوە بۆ دەستوور، بەڵكو گەڕایەوە بۆ یاسایەك كە یاسای سەردەمی بەعسە و هی "ساڵی 1973"یە و یاسای ئەنجوومەنی سەركردایەتی شۆڕشە كە هەموو سەرەواتی عێراقی داناوە بۆ حكومەت و ناوەند، ئەو عەقڵیەتە ناوەندییە شموولییە لەگەڵ رۆحی فیدراڵییەت ناگونجێت. ئەوە راستییەكە دەبێ هەموو كورد بیزانێت، بەڵام بەداخەوە لە كوردستان لەنێو ململانێی سیاسی خۆمان و لەنێو موزایەدەكردن و پۆپۆلیستیدا ئەو راستییە بیرچووەتەوە كە لەگەڵ عێراق ناكۆكی هەیە و ئێستا وردە وردە بەرەو چارەسەربوون دەڕۆین. بۆ نموونە لەسەر نەوت ئەوە چارەسەر بوو و لەسەر بودجە و پێشمەرگە خەریكە چارەسەر دەبێت، بەڵام ئەوهەموو كێشانەی كە هەمانن لە شەو و رۆژێكدا و بە یاسایەكی بودجە لە دوو بۆ سێ ساڵ چارەسەردەبێت؟ نەخێر. ئێستا بۆ ئەوەی كێشەی نەوت و بودجە چارەسەربێت لە ساڵی 2013 تا ئەمڕۆی كات ویستووە. من خۆم گەشبینم بە وریاییەوە، لەبەر ئەوەی ئەزموونەكان ناخۆش و تاڵن.   
•  
• 
  
• پرسیار: یەك لە كێشەكان ئەوەیە كە حكومەتی هەرێمی كوردستان دەڵێ، زیاتر لە یەك ملیۆن و 251 هەزار مووچەخۆرم هەیە، حكومەتی فیدراڵیش تاوەكو ئێستا دانی ناوە بە 681 هەزار فەرمانبەر. ئەم ژمارەیەی ئەوان لە چییەوە هاتووە؟ ئەوەی ئەوان راستە یان ئەوەی خۆمان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوەی كە ئێمە لە یاسای بودجەی 2023 جێگیرمان كردووە 682 هەزار فەرمانبەرە، ئەمە بە میلاك بە پلەكانەوە جێگیر بووە، ئەوە یەكێكە لەو دەستكەوتانەی حكومەتی هەرێمی كوردستان و بۆ یەكەمجار میلاكێكی بڕواپێكراوی هەیە كە لەلایەن چاودێریی دارایی هەردوولاوە سەلمێندراوە؛ ئەو 680 هەزارە خانەنشینی كەمئەندام و شەهیدانی لەگەڵ نییە و تەنیا كارمەندانی شارستانین، ژمارەی مووچەخۆرانی ئێمە ئێستا لای عێراق بە داتا جێگیربووە. یەكێك لەو شتانەی كە زۆر یارمەتی ئێمەی داوە لەم ماوەیەدا بۆ ئەوەی نزیك بینەوە لە دانوستاندنەكاندا بایۆمەتری بووە كە كاریگەری گرنگی هەبووە.
•  
• پرسیار: بایۆمەتری بووە بە پێوانەیەك؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەڵێ بووەتە پێوانەیەك، چونكە ئێمە زۆر بابەتمان پێ ساخكردەوە.
•  
• پرسیار: واتە بەو مووچەخۆرانەی كە باست كرد، ژمارەكە دەچێتەوە ملیۆنێك و 251 هەزار مووچەخۆر؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: پێم وایە دەچێتەوە ئەو ژمارەیە.
•  
• پرسیار: ئەگەر بەغدا ئەوەندە مووچەخۆرە هەژمار بكات، دوایی ئەو ژمارەیەی دیكە كێشەی دارایی دروستناكات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەگەر هەر كەمهێنانێك بێت وەكو چۆن پێشتر حكومەتی هەرێمی كوردستان بەرپرسیارییەتییەكەی هەڵگرتووە، هەڵی دەگرێت.
•  
• پرسیار: بەڵام ئەو كەمهێنانە نیواونیو جیاوازیی هەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوە ئەو فەرمانبەرانەن كە دەوام دەكەن، بۆ نموونە پێشمەرگە دەچێتە سەر وەزارەتی بەرگری و لەو لیستەدا نییە؛ خانەنشین، شەهیدان و دەستەبەری كۆمەڵایەتی تێدا نییە. ئێمە كێشەمان لەوە نییە و ژمارەكە جێگیر بووە، واتا هەم وەكو میلاك جێگیر بووە و هەم وەكو تەرخانكردنیش.
•  
• پرسیار: پڕۆژەی بودجەی سێ ساڵ لە پەرلەمانی عێراق بە باشی دەچێتە پێشەوە و دەگوترێت لە كۆتایی مانگی ئایار پەسند دەكرێت. بەپێی ئەو بودجەیە 16 ترلیۆن زیاترە و باس لەوە دەكرێت كە رەنگە 19 ترلیۆن دینار بۆ هەرێمی كوردستان بێت، ئەمە بووژانەوەی ئابووریی گەورەی وەكو 2012  دروستدەكاتەوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: با یەكسەر بەهار نەكەوێتە ئەژنۆ. لە 18 ترلیۆن دیناریش تێدەپەڕێت و رەنگە بچێتە نزیك 20 ترلیۆن دیناریش، بەڵام ئەمە هەندێك پارەی لێ دەردەچێت كە پێشتر ئەوە بۆ ئێمە نەبوو، بۆ نموونە تێچووی بەرهەمهێنانی لێ دەردەهێنرێت، یان تێچووی گواستنەوەی نەوت و بەرهەمهێنانی لێ دەردەكرێت و لەو پارەیە نزیكەی سێ ترلیۆن تێچووی بەرهەمهێنانی نەوتی لێ دەردەكرێت و ملیارێك زیاتری تێچووی گواستنەوەی نەوتی لێ دەردەكرێت و ژمارەكە كەم دەبێتەوە. ئەو پارەیەی دەمێنێتەوە نزیكەی 16 ترلیۆن دینار دەبێت. ئەو رێككەوتنە هەندێك خاڵی ئەرێنی زۆر باشی تێدایە بۆ كورد. یەكێك لەوان جێگیركردنی میلاكاتە، هەرچەند بابەتی پێشمەرگە هێشتا بە دڵی خۆمان نییە، بەڵام هەنگاوێك چووەتە پێشەوە كە دەچێتە سەر وەزارەتی بەرگری و ئێستا ژمارەی پێشمەرگە و میلاك و پلەكانیان جێگیر بووە كە جاران ئەوانە لە بەربەستە گەورەكان بوون لەنێوان ئێمە و حكومەتی عێراقدا.
•  
• پرسیار: ئەمە شتێكی زۆر باشە، بەڵام بەراورد بە ژمارەی حەشدی شەعبی و بودجەی حەشدی شەعبی كە ژمارەیان 261 هەزاری تێپەڕاندووە، ئەوەی پێشمەرگە كەمە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەگەر لە ژمارەكەدا هەڵەم نەكردبێت، پێم وایە 138 هەزار پێشمەرگەمان جێگیر كردووە، بەڵام لە دانوستاندندا بە یەك گەڕ یان دوو گەڕ هەموو شتێك بەدەستنایەت. 
•  
• پرسیار: واتە ئەوە بۆ هەنگاوی یەكەم بەدڵتانە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بۆ ئێمە هەموو ئەو بابەتانە وان، بۆ نموونە كاتی خۆی 12.67٪ دانرابوو بۆ ئێمە، ئەمجارە ئێمە پێداگریمان كرد كە ئێمە بەو ژمارەیە قایل نین و سووربووین كە لە مانگی داهاتوودا سەرژمێری بكرێت و بەپێی ئەو سەرژمێرییە دەبێ رێژەكە راستبكرێتەوە. ئێمە دوو لایەنین دانوستاندن دەكەین؛ كەسمان بە هەموو خواستەكانی خۆمان ناگەین.
•  
• پرسیار: ئەو 16 ترلیۆنە زیاترە لەوەی كە لە 2012 و 2013 وەرماندەگرت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەتوانین بڵێین زیاترە، لە قەرەبووی فەرمانبەراندا زیاترە. ئەوكات ئێمە بۆ قەرەبووی فەرمانبەران پێنج ترلیۆن دیناریان بۆ دانابووین، ئێستا بەپێی ئەوەی بەراوردی میلاكات كرا، ئەمجارەیان نۆ ترلیۆن دینارمان بۆ قەرەبووی فەرمانبەران داناوە. 
•  
• پرسیار: ئەو 16 ترلیۆنە دوای لێبڕینی بودجەی سەروەریشە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەڵێ. لە باشییەكانی ئەو رێككەوتنەی ئێمە یەكێكیان ئەوەیە كە ئەگەر بە باشی و بە رێكوپێكی بڕواتە پێشەوە، 90٪ بۆ 95٪ كێشەی مووچەی فەرمانبەرانمان نامێنێت، ئەو 5٪ەشم بۆ ئەو ئەگەرە سیاسییانە داناوە كە ناتوانی پێشبینی بكەیت و بڵێی 100٪ هەموو شتێك بە دڵی من دەبێت.
•  
• پرسیار: هەر كێشەی مووچەمان نامێنێت یان بودجەی ئاوەدانكردنەوە و وەبەرهێنانیش دەتوانین بڕە پارەیەكیان بۆ تەرخان بكەین؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نزیكەی سێ ترلیۆن دینارمان داناوە بۆ بودجەی وەبەرهێنان، ژمارەیەكمان داناوە كە لە تێچووی كاركردن بچووكترە، بە ئەزموونی ئەو چەند ساڵەی هەمانە، قەت بودجەی وەبەرهێنان لە عێراق بە رێكوپێكی نەهاتووە. 
•  
• پرسیار: بووژانەوەیەكی گەورە لە هەرێمی كوردستان روودەدات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لە هەموو حاڵەتێكدا كە كێشەی مووچە نەما، بازاڕ دەبووژێتەوە. ئەوەی كە ئێمە هەمانە لەگەڵ 50٪ی داهاتی ناوخۆ پاڵپشتییەكی باش دەبێت بۆ هەرێمی كوردستان لە هەموو ئاستەكان.
•  
• پرسیار: باست لە ژمارەی دانیشتووان كرد. بەپێی ئامارەكەی وەزارەتی پلاندانانی عێراق، ژمارەی دانیشتووانی هەرێمی كوردستان پێنج ملیۆن و 884 هەزار و 23 كەسە كە دەكاتە 14٪ی دانیشتووانی عێراق، بەڵام ئەوان 12.67٪یان داناوە، لەسەر ئەم بابەتە گفتوگۆ لەنێوانتان دروستبوو؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من لە قسەكانمدا باسم كرد كە شایستە داراییەكان لە 12.67٪ ئێمە مەرجێكمان دانا كە دەبێت لە مانگی 10ی ئەمساڵدا سەرژمێری بكرێت بۆ ئەوەی ئەو ژمارەیە راستبكرێتەوە، چونكە پێمان وایە ئەوە ستەمێكە لە كورد دەكرێت. بەپێی ئەو داتایانەی وەزارەتی پلاندانانی عێراق خستوویەتەڕوو ئێمە ئەوەندەین، ئەگینا ئەوەی ئێمە داوامان دەكرد 17٪ی جاران بوو.     
•  
• 
  
• پرسیار: تاوەكو ئێستا بە فەرمی عێراق نامە و داواكاری ناردووە بۆ توركیا كە پرۆسەی ناردنی نەوتی هەرێمی كوردستان دەستپێبكاتەوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: تا ئەمڕۆ ئەوەی من بزانم، عێراق و توركیا لە پەیوەندیدان، بەڵام پەیوەندی راستەوخۆیان نەبووە یان نووسراوی راستەوخۆیان بۆ نەناردوون؛ پێشنیازێكیش هەیە كە لەوانەیە شاندێكی هاوبەشی ئێمە و عێراق بەیەكەوە بچن بۆ توركیا.
•  
• پرسیار: كەی ئەمە روودەدات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دیار نییە، لەبەرئەوەی كاتەكەی دیارینەكراوە.
•  
• پرسیار: ئەی بڕیاری لێ دراوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: پێشنیازێكە.
•  
• پرسیار: پەرلەمانتارێكی عێراق لەم رۆژانەدا بە میدیاكانی راگەیاند كە هەوڵێك هەیە عێراق نەچێتە ژێر باری داواكارییەكانی توركیا بۆ ئەو بڕە پارەیەی دادگەی نێوبژیوانی پاریس وەك قەرەبووكردنەوە دیاریكردووە. بابەتێكی لەم شێوەیە هەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من زانیاریم نییە، بەڵام لۆژیك پێمان دەڵێت توركیا و عێراق پێویستییان بەو بۆرییە نەوتە هەیە. عێراق ناتوانێت دەستی لێ هەڵبگرێت و توركیاش بە هەمان شێوە؛ بۆ عێراق ئەو 500 هەزار بەرمیل نەوتەی هەرێمی كوردستان دەبێت لەوێوە بڕوات و لە یاسای بودجەی عێراقیشدا ئەو 500 هەزار بەرمیلە جێگیر بووە. ئەو نەوتە رێگەیەكی دیكەی نییە لێیەوە هەناردە بكرێت. بابەتەكە تەنیا كاتە، ئەگینا ئەو رێككەوتنە هەر دەكرێت.
•  
• پرسیار: ئەگەر گرژی دروستبێت و رێككەوتنەكە بەو شێوەیەی حكومەتی هەرێمی كوردستان دەیەوێت، نەچێتە بواری جێبەجێكردن، حكومەتی هەرێمی كوردستان پلانی B هەیە؟ حكومەتی هەرێمی كوردستان چۆك دادەدات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر، لە بنەماوە رێككەوتنەكە هاوسەنگە و چۆكدادانی تێدانییە؛ جێگرەوەكان ئەوەن كە ئەو نەوتەی هەمانە لە پاڵاوگەكانی خۆماندا بەكاریبهێنین و وەك پیشەسازی پیترۆ كیمیایی دەتوانین دەستپێبكەین كە ئەوە رەنگە كاتی بوێت یان لە رێگەی تانكەرەوە كە رەنگە تێچووەكەی زیاتربێت، دەتوانی لەو رێگەیەوە هەناردەی بكەی، بەڵام حكومەتی هەرێمی كوردستان لەبەر ئەوەی رێككەوتنی لەگەڵ عێراق و سەقامگیری سیاسی لەگەڵ عێراق لا گرنگترە لەو دوو بژارە ئەمەیانی هەڵبژاردووە.
•  
• پرسیار: ئەمریكا و ئەوروپاش بەلایانەوە گرنگە عێراق و هەرێمی كوردستان پابەندبن بەو رێككەوتنە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوەی ئێمە لێیان تێگەیشتووین و بینیومانە، ئەوان سەقامگیرییان لە عێراق و هەرێمی كوردستان دەوێت.
•  
• پرسیار: مشتومڕێك هەیە لەسەر مووچەی كەسوكاری شەهیدان و زیندانیانی سیاسی. ئێوە رازی دەبن ئەو مووچەیە بچێتە سەر بەغدا و راستەوخۆ لەوانەوە وەریبگرن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: تەرخانكردنی پارە بۆ مووچەی كەسوكاری شەهیدان و هەموو ئەو بابەتانە لە بەشی قەرەبووكردنەوەی فەرمانبەران یان ئیعاناتی كۆمەڵایەتی لە پشكی هەرێمی كوردستاندا جێگیر كراوە و هیچ مەترسی و كێشەیەكی لەسەر نییە.
•  
• پرسیار: لە هەركوێ وەریبگرن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەڵێ لە هەر كوێ، هەندێك شت هەیە وەك وەهمێك دروستبووە، میدیا و سۆشیاڵمیدیا كاریگەرییان لەسەرە و خەڵكەكە ئەو ماوە دوور و درێژەی كە لە هەرێمی كوردستان پاشەكەوتی مووچە و بێمووچەیی و چارەكە مووچە هەبووە، جۆرێك پەرچەكردار و ترسی دروستكردووە. ئەگەر بێیتە سەر باری حەق، حكومەتی هەرێمی كوردستان لەدوای كۆرۆناوە زوو كەوتەوە سەر پێی خۆی، سەرەتا چەند مانگێك 21٪ی مووچەی بڕی، بەڵام لە مانگی حەوتی ساڵی 2021ەوە تا ئەمڕۆ هەموو مانگێك مووچەی بە تەواوەتی داوە. لەبەر ئەوە مەترسی لەسەر مووچەی شەهیدان و ئەنفال و هیچ چین و توێژێكی نێو كۆمەڵگە نامێنێت.
•  
• پرسیار: بەپێی ئەو رێككەوتنەی لەگەڵ بەغدا كراوە؛ ئەگەر ئەو رێككەوتنە سەری نەگرت، لەمەوبەدوا وەكو جاران بە تەنكەر نەوت دەڕوات، یان تانكەر بنبڕكرا؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەگەر رێككەوتنەكە سەری نەگرت، "لكل حادپ حدیپ". با پێش پرسیارەكان نەكەوین.
•  
• پرسیار: بەپێی حەدیسەكە رەنگە بە كێی بفرۆشن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من گەشبینم كە بودجە تێدەپەڕێت و سەردەگرێت، چونكە بووە بە پێویستی بۆ عێراق.
•  
• پرسیار: ئەگەر سەرنەگرێت بە كێی دەفرۆشن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: چوارچێوەی هاوئاهەنگی بەتەواوەتی دەیەوێت ئەو رێككەوتنە سەركەوتووبێت، هەرێمی كوردستانیش دەیەوێت سەركەوتووبێت.
•  
• پرسیار: گوتت ئەگەر سەرنەگرێت رەنگە بە تانكەر بیفرۆشن، ئەوكات دەیدەن بەكێ؟
•  
• 
  
• ئاوات شێخ جەناب: پرسیارەكەت ئەوەبوو ئەگەر خوا نەكردە سەرنەگرێت، من بۆ ئەم خوانەكردە ئەو ئەگەرەم خستەڕوو، چونكە لای ئێمە خوا كردوویەتی و تەواوبووە.
•  
• پرسیار: لە ماوەی پێنج مانگدا حكومەتەكەی سوودانی زیاتر لە 500 هەزار كەسی دامەزراندووە و لە ساڵی 2021ەوە تاوەكو ئێستا زیاتر لە 830 هەزار كەس دامەزرێنراون، ئەمە جگە لەوەی كە سەتان هەزار كارمەندی گرێبەستی كردووەتە فەرمانبەر، ئێوە چی دەكەن بۆ كارمەندانی گرێبەستی هەرێمی كوردستان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئێستا ئەنجوومەنی راژەمان لە حكومەتی هەرێمی كوردستان دروستكردووە و ئەو ئەنجوومەنە چاودێری دامەزراندن و زیادكردنی میلاكات و ئەو بابەتانە دەكات. بۆ گرێبەستەكان ئێمە كۆبوونەوەمان كردووە و لەگەڵ ئەنجوومەنی راژەش خەریكین هاوئاهەنگی بكەین بزانین ئەوەی كە بتوانرێت بیكەین. هەندێك حاڵەت هەیە ئێمە لە مشتومڕی پەرلەمانی عێراق دەرباز دەبێت یان نا. ئێمە داوای ژمارەیەكمان كردووە بۆ ئەوەی بتوانین ژمارەیەك كەس دابمەزرێنین. داوای ژمارەیەك دامەزراندنمان لە عێراق كردووە، بەڵام ناتوانم ئەو ژمارەیە باس بكەم، لەبەرئەوەی نازانم لەسەر چ ژمارەیەك دەگەینە رێككەوتن.
•  
• پرسیار: دەتوانی بە نزیكەی ئەو ژمارەیە پێم بڵێی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئێمە داوای 10 بۆ 15 هەزار میلاكاتمان كردووە، چەندی سەردەگرێت یان نا، ناتوانم ژمارەی كۆتاییت بدەمێ. ئەوە هەوڵێكە كە ئێمە داومانە و بەلاشمانەوە گرنگە، چونكە گرێبەستەكان ئێستا بە كردار فەرمانبەری حكومەتن.
•  
• پرسیار: بەڵام لەڕووی ماف و دڵنییاییەوە فەرمانبەر نین؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: فەرمانبەری گرێبەست لە هەرێمی كوردستان جۆرێك ئاڵۆزی و تێكەڵی تێدایە كە بە ئاسانی چارەسەر ناكرێت، بۆ نموونە كە تۆ بڕیارێك دەدەی، دەبێت بڕیارێكی جیاواز هەبێت بۆ تەندروستی و بڕیارێك بۆ شارەوانی و بریارێكی جیاوازیش هەبێت بۆ گرێبەستی كشتوكاڵی و وەزارەتەكانی دیكە، واتا تایبەتمەندییەكان جیاوازن. بۆ نموونە كە بڕیارێك دەدەی و دەڵێی گرێبەستەكان دەكەم بە هەمیشەیی، لە شارەوانی گرێبەستی تێدایە تەمەنی 65 ساڵە و یاسا نایگرێتەوە.
•  
• پرسیار: رەنگە رێژەیەكی كەم لەوانە هەبن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نا، زۆرن. سرووشتی گرێبەستی شارەوانی وەرزییە؛ تۆ گرێبەستی وەرزی چۆن دەكەی بە هەمیشەیی؟ لەگەڵ ئەو كەسەی گرێبەستی 10 ساڵەی هەیە چۆن بە یەك شێوە مامەڵەی لەگەڵ دەكەی؟ بەگشتی كێشەی زۆر تێدایە.
•  
• پرسیار: جاران ئەوەی سێ ساڵ گرێبەست بووبا دەبوو بە هەمیشەیی، ئەوە نەما؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: حكومەتی هەرێم لەم كابینانەی پێشەوە، لە ساڵی 2014 بۆ 2018، لەژێر گەمارۆدا ئێمە 350 هەزار كەسمان دامەزراندووە، وای لێهاتووە عێراق بە ئاسانی میلاكی تازە لە ئێمە قبووڵ ناكات، چونكە بەپێی رێژەی دانیشتووان، ژمارەی دامەزراوانی ئێمە زۆرن، بەڵام لەنێو ئەنجوومەنی وەزیران سۆزێك لەسەر بابەتی گرێبەست و وانەبێژ هەیە كە هەوڵ بدرێت كێشەكانیان چارەسەر بكرێت.
•  
• پرسیار: هەموو وەزیرەكان كە باسی فەرمانبەری گرێبەست دەكرێت دەڵێن ناردوومانە بۆ وەزیری دارایی. ئێستا تۆ قسەیەكی خۆشت پێیە بۆیان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: قسەی خۆش لەسەر گیرفانی پڕ دەكرێت. 
•  
• پرسیار: ژمارەیەكیان دادەمەزرێنن، بەڵام رێژەكەی نازانی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوەی من لە ئەنجوومەنی وەزیران تێگەیشتووم، نیەتەكە هەیە؛ بابەتێك هەیە كە هەر دەگوترێ وەزارەتی دارایی، ئێستا كێشەی مووچە بووە بە كێشەیەكی ناوەندی و لە وەزارەتی دارایی بە تەنیا دەرچووە. ئێستا كێشەی مووچە لە هەرێمی كوردستان كێشەی هەموو ئەنجوومەنی وەزیرانە.
•  
• پرسیار: واتا بۆ نموونە لە پرسیار بنووسرێت، نیەت هەیە بۆ بە هەمیشەییكردنی گرێبەستەكان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نیەت هەیە بۆ چارەسەركردنی ئەم كێشەیە، چونكە لە هەموو دۆخێكدا ئەوە كێشەی حكومەتە و دەبێت چارەسەری بكات.
•  
• پرسیار: ئەی وانەبێژەكان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوانیش بە هەمان شێوە، وانەبێژەكان واقعێكن و زەروورن و پێویستیمان پێیان هەیە و ژمارەیان زۆرە. هەفتەی پێشوو لەگەڵ وەزارەتی پەروەردە لەسەر بابەتی وانەبێژەكان كۆبوونەوەمان كرد، لە هەردوولا لیژنەمان دروستكردووە.
•  
• پرسیار: گەیشتن بە چی و ئێستا قسەتان بۆ وانەبێژان چییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: چاوەڕوانی ئەنجامی لیژنەكان دەكەین بۆمان بنێرنەوە، بەو شێوەیەش لە ئەنجوومەنی وەزیران راسپێردراوین كە ئەنجامی لیژنەكانی هەردوو وەزارەت بەرز بكەینەوە و بۆیان بنێرین.
•  
• پرسیار: ئەی یەكەمەكان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بۆ یەكەمەكان بڕیارێكمان هەیە بە ریزبەندی دەست كراوە بە دامەزراندنیان و ئێستاش پێم وایە هەر بەردەوامە.
•  
• پرسیار: ئەگەر دۆخەكە چاك ببێت، كەس نامێنێت لە یەكەمەكان دانەمەزرابێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: پرۆسەكە دەستی پێكردووە، واتە لەو بێ دەرەتانییەدا دەستی پێكردووە، لەو بڕوایەم كە پرسی بودجەی عێراق جێبەجێ بێت، چارەسەری زۆربەی كێشەكان زۆر ئاسانتر دەبێت.
•  
• پرسیار: بەرنامەیەكم بۆ پێشمەرگە خانەنشینەكان و بەرگریی شارستانی كرد و لە بەرنامەكەدا یەكێكیان گوتی، دەبێت 50 هەزار دینار بخەمە سەر مووچەكەم ئینجا دەتوانم بەرمیلێك نەوت بكڕم. كەمترین مووچەی خانەنشینی لە هەرێمی كوردستان 220 هەزار دینارە، بەڵام لە بەغدا 400 بۆ 500 هەزار دینارە، لە سەردەمی نەوشیروان مستەفا و لە گەرمەی بانگەشەكانتان ئێوە زۆر پێداگریتان لەسەر ئەو توێژە دەكرد، ئێستا كە وەكو گۆڕانخوازێك وەزیری دارایی، بۆ ئەم توێژە هیچ دەكەیت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەم بڕیارانە بەتەنیا بڕیاری وەزیری دارایی نین.
•  
• پرسیار: دەزانم، بەڵام ئەوەش دەزانم كە مەسرور بارزانی خاتری تۆی زۆر لایە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: كاك مەسرور سەرۆكوەزیرانە و بەرپرسیاریەتی هەموو هەرێمی كوردستان راستەوخۆ لە ئەستۆی ئەوە؛ پێشمەرگە و ئەوانەش كە پێشمەرگە نین هەمووی هاووڵاتی و نەتەوەی خۆیەتی؛ ئەوەی من بیزانم سۆزی زۆریشی بۆ پێشمەرگە هەیە، بەڵام ئێستا من پێت بڵێم دەتوانین بۆ نموونە 50 هەزار خانەنشین یان 30 هەزار خانەنشین 200 هەزار دینارەكەی بۆ دەكرێت بە 400 هەزار دینار، ئەگەر بە رێككەوتن لەگەڵ عێراق نەبێت، هەرێمی كوردستان بەتەنیا پێی ناكرێت. ئەگەر بە حەزی من و ئەنجوومەنی وەزیران بێت، حەزدەكەین پێشمەرگە لە هەموو ئیمتیازاتەكاندا لە ریزی پێشەوە بێت.
•  
• پرسیار: لە هیچ شوێنێكی دنیادا نییە كەسێك پێشمەرگەی نیشتمانێك بێت و دوای ئەوەی خانەنشین بوو، مووچەكەی بەشی بەرمیلێك نەوت نەكات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بمبوورە ئەو قسەیە دەكەم. ئێمە موزایەدە بەسەر یەكتریدا دەكەین، لە ئێستادا لە سایەی گەندەڵی پشكپشكێنە و حیزبایەتیكردن ژمارەی مووچەخۆر گەیشتووەتە ملیۆنێك و 250 هەزار كەس، بۆ نموونە هەیە بە یەك نووسراو 60 بۆ 62 هەزار كەس خانەنشین بووە؛ لە ساڵەكانی 2014 بۆ 2018 350 هەزار كەس دامەزراون، ئەم حكومەتە تۆ هەر بارت كردووە و ئێستا گەیشتووەتە قۆناخێك كە توانایی وڵاتەكەت ئەوەی بۆ دابین ناكرێت، ئەگینا ئەگەر لێم بپرسی لەسەر حەقە، من دەڵێم 100٪ مافی خۆیەتی، لەم شاندانەی كە چووینەتە بەغدا، لەگەڵ عێراقدا لە دانوستانداین و دەشتوانم بڵێم وەك بنەما قسەیەك كراوە و لەو بڕوایەم هەندێك ژینگەی نێوان عێراق و هەرێمی كوردستان هێورتر ببێتەوە سەربگرێت، ئێمە پێمان گوتوون كە دەبێت مامەڵەی هاوتامان بكەن لەگەڵ هەموو هاووڵاتییانی عێراق، پێشمەرگەكانی ئێمەش وەكو حەشدی شەعبی و وەكو سەرباز مامەڵەیان لەگەڵ بكرێت و خانەنشینەكانمان وەكو لای خۆتان لێ بكەن، چونكە جیاوازی مووچە هەر لە رێژەیەك لەنێو خانەنشینی پێشمەرگەدا نییە، لە خانەنشینییەكانی دیكەی ئێمە لەگەڵ عێراق جیاوازی هەیە؛ لە نێوان مامۆستاكان و فەرمانبەر و پۆلیسەكانمان ئەو جیاوازییە هەیە.
•  
• پرسیار: ئەو 16 ترلیۆنەی كە لای ئێوە بڕاوەتەوە دەنێردرێت، زۆربەی ئەو كێشانەمان چارەسەر دەكات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەیكات. لەپێش هەموو شتێكەوە بۆ نموونە گوشار لەسەر بودجەی گشتی تا رادەیەك كەم دەكاتەوە؛ ئێستا ئێمە 100٪ی داهاتی نێوخۆمان بۆ مووچە دەڕوات، لەو حاڵەتەدا 50٪یمان بۆ دەمێنێتەوە و ئەو رێژەیە دەتوانێت رێگەوبان چاك بكات و بازاڕ بجووڵێنێتەوە.
•  
• پرسیار: داهاتی نێوخۆش ئەگەر تەداولی پارە دروستبكرێت و سەقامگیری و وەبەرهێنان دروستبكرێت، دەكرێ زیاد بكرێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: سیستمێكمان داناوە بەناوی KFMS و لە رێگەی سیستمی ئەلیكترۆنییەوە كۆنتڕۆڵی خەرجییەكان دەكرێت، وامان كردووە خەرجی ناپێویست بەڕادەیەك بێتە خوارەوە، بەو پارە زۆرەی كە كەمبووەتەوە و بەو كەمەی كە خەرجی دەكەین، خزمەتمان زۆر زیاتر پێشكێشكردووە لە جاران. ئەگەر ئەو بارودۆخە بێتە پێشەوە و رێككەوتنی بودجەكە سەربگرێت، لەو بڕوایەدام ئەو 50٪ی داهاتی نێوخۆیە زۆر زۆر لە جاران زیاتر خزمەتی پێ بكەین.
•  
• پرسیار: هەست ناكەی حكومەتتان ئەوەندە باریك و لاواز كردووەتەوە، خەریكە تووشی بەدخۆراكی دەبێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەولەویەت بۆ مووچەیە، پێشم وایە كەس لەسەر ئەوە مشتومڕی ناكات كە ئەبێ مووچە بێت.
•  
• پرسیار: میكانیزمی وەرگرتنی مووچە لە هەرێمی كوردستان زۆر دواكەوتووانەیە. خۆت دەبینی كە خانەنشین دێن لەژێر سێبەری دارێك رادەوەستێت و دەبێ هەتاو لێی بدات، ئێستا سەردەمی هۆشمەندیی زیرەك و سەردەمی ڤیزەكارت و ئای پی و نەمانی پارەی كاشە، بۆ ئەمە پلانتان چییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئێمە دەستمان پێكردووە. ئێستا لە سلێمانی چوارچێوەیەكمان بۆ زیادكردنی مووچەی خانەنشینی داناوە كە ئەو سەرئێشە و مردنەی كە جاران هەبوو، ئێستا بەشی هەرە زۆریمان نەهێشتووە، لە هەولێریش ئەزموونێكمان تاقیكردەوە كە بە شێوەی ئەلیكترۆنی و لە رێگەی كارتەوە مووچە دابەشبكرێت. ئێستا لە ئەنجوومەنی وەزیران خەریكی بەرنامەیەكن كە چاوەڕوان دەكەین ئەمساڵ یان لە خراپترین دۆخدا لە كابینەی دەیەم 100٪ تەواو دەبێت و ئێستا خەریكن پرۆگرامی بۆ دادەڕێژن بۆ ئەوەی هەمووی ببێتە ئەلیكترۆنی. كێشەكانی وڵاتی ئێمە، كەڵەكەبوونی گەندەڵی و.. واتە بوارێكی ژیان نییە كێشەی نەبێت، یەكێك لەو كێشە گەورانەی ئێمە ئەوەیە كە بە بانك دەكرێت، ئێمە زیاتر لە 90 بانكمان لە هەرێمی كوردستان هەیە كە یەك بانكمان نییە تایبەتمەندی بانكی تێدابێت، تەنیا یەك بانك نییە ئەنجوومەنی كارگێڕی هەبێت.
•  
• پرسیار: بۆچی بەم شێوەیەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بانك دەبێ ئەنجوومەنی كارگێڕی هەبێت، دەبێت سەرمایەی بانكی هەبێت و ربحی هەبێت.
•  
• پرسیار: ئەی یاسای بانكمان نییە لە پەرلەمان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: هەمانە بەبێ ئەوەی هیچ پاڵپشتییەكی لە بانكی ناوەندی هیج جۆرە پشتیوانییەكی هەبێت.
•  
• پرسیار: عێراقیش بەم شێوەیەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر، بۆ چارەسەركردنی ئەم كێشەیە، هەنگاوی یەكەم ئێمە دەبێ جارێ متمانەكەی بۆ دروستبكەین. لەگەڵ عێراق رێككەوتووین كە ئێمە لقێكی بانكی ناوەندی بێتە هەرێمی كوردستان بەناوی بانكی نیشتمان. ئەو بانكە بە هاوئاهەنگی لەگەڵ وەزارەتی دارایی ئیعادەی تەهییلی هەموو بانكەكان دەكات.
•  
• پرسیار: ئەمە جیاوازی چی دەبێت لەگەڵ لقی هەولێری بانكی ناوەندی و بانكە بازرگانییەكانی دیكە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەو دوو بانكە دەتوانی بڵێی دوو بانكی حكومی بێ مواسەفاتن؛ نە ئەنجوومەنی كارگێڕییان هەیە و نە سەرمایەی بانكی، چونكە بانك مامەڵەی كۆمپانیای هەیە و بێ سەرمایە ناتوانێت ببێت بە بانك؛ بێ متمانە لە بانكی ناوەندی یان لە بانكێكی دایكانە، ناتوانێ ئەو متمانەیە وەربگرێت.
•  
• پرسیار: ئەی ئەمە تەندروستە دوو بانكی هەرێم لە هەرێمی كوردستاندا هەبێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر. 
•  
• پرسیار: لەسەر ئەمەش تێبینیت هەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لە یاسای وەزارەتی داراییدا كە لە ساڵی 2010 جێگیركراوە، یەك بانكە، كە ناوی بانكی بازرگانییەكانە.
•  
• پرسیار: ئەمەش بەرهەمی ململانێیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بە دڵنیاییەوە بەرهەمی ململانێیە.
•  
• پرسیار: بانكەكانی حكومەت لە عێراق قەرزێكی زۆر دەدەن؛ئەوان بۆ پرۆژەی وەبەرهێنانی گەورە و بچووك و مامناوەند قەرز دەدەن. ئەی لە هەرێمی كوردستان دوای رێككەوتنەكە، ئەو پرۆسەیە دەستپێدەكات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بۆ بانكی نیشتمان، نووسراوێكی ئەنجوومەنی وەزیران ماوە كە پێم وایە ئەویش خەریكە تەواودەبێت. لای هەرێمی كوردستانەوە بانكەكە دروستبووە و سەرمایەكەی 250 ملیار دیناری بۆ دانراوە و پارەی كاشی بۆ دیاریكراوە و دوایین مۆڵەتی ماوە و كە مۆڵەتەكەی وەرگرت، پرۆسەی تەئهیلی بانكەكان و متمانەپێدانیان دروستدەبێت. من بۆم باسكردی كە بانكەكانی هەرێمی كوردستان هیچ تایبەتمەندی بانكیان نییە. بانك كاتێك دەتوانێت قەرز بدات كە سەرمایەی هەبێت.
•  
• پرسیار: ئێستا هەندێك بانك لە هەرێمی كوردستان دروستبوون كە بوونەتە جێگەی هیوای خەڵك. ئەو تێبینییەت لەسەر بانكە ئەهلییەكانیش هەیە یان ئەم قسەیەت بۆ هەموو بانكەكانە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بێگومان، تا بانكی تایبەت دروستبێت و تا بانك لە وڵاتەكەدا هەبێت و جووڵەی دارایی و سیستمی بانكی دروستبێت و بە بانكەكانی دنیاوە پەیوەستبێت، هەمووی بەسوودە.
•  
• پرسیار: ئەی ئەو بانكە دیجیتاڵییانەی كە دەكرێنەوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: وا چاوەڕوان دەكەین ساڵێكی دیكە نەخایەنێت بانكەكانی خۆشمان بەدیجیتاڵی بكەین.
•  
• پرسیار: واتە ئەو پاشاگەردانییەی بانكەكان لە كوردستان قبووڵ ناكرێت ئیدی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەتوانی وا هەژماری بكەی لە هەنگاوە گرنگەكانی چاكسازی و بەرەو شەفافیەت رۆیشتن، یەكێكیان چاككردنی بانكەكانە.
•  
• پرسیار: بەڵێندەرەكان زیانی زۆریان لەو قەیرانە داراییەدا پێگەیشت، قسەیەكی خێرت پێیە بۆ بەڵێندەرانی هەرێمی كوردستان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەمڕۆ نا. بۆچی؟ هەموو ژیانی خەڵك و مووچە و هاووڵاتی و دامەزراندن هەمووی پەیوەندی بە تواناوە هەیە، توانایی حكومەتی هەرێمی كوردستان. 
•  
• پرسیار: پرسیارەكانم بۆ ئەمڕۆ لێك مەدەوە، من وا پرسیارت لێدەكەم كە 16 ترلیۆن دینارەكە هات بۆ هەرێمی كوردستان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەو 16 ترلیۆنە هەر لە سەلاموعەلەیكدا ترلیۆنێكی دەچێت بۆ مووچە، ئینجا چەندی دەچێت بۆ خەرجی سەرۆكایەتییەكان و وەبەرهێنان، ئێستا ئێمە لێكدانەوەمان وایە لە عێراقەوە رەنگە مانگی 300 ملیار دینارمان بۆ بێت.
•  
• پرسیار: هەست ناكەن ئێوە حكومەتێكی قەرزكوێرن، خۆ ئەوە قەرزی خۆیانە لای حكومەتە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: 100٪ وایە، ئەمە لەو بارە قورسانەیە كە هاتووەتە سەر شانی حكومەتی هەرێمی كوردستان. ئەو دۆخەی كە پارە نەبووە، دەستیان بردووە بۆ هەموو پارەی نێو بانك؛ چاوەڕێی ئەوەیان نەكردووە كە ئەو كێشەیە درێژەی دەبێت، لەبەر ئەوە دەستیان بردووە بۆ پارەی تەوفیر و پارەی كۆمپانیاكان و هەموو ئەو پارەیەی كە هەبووە، وایان لێكداوەتەوە كە سێ یان چوار مانگ دەبات و چارەسەر دەبێت. لەسەر حكومەتە ئەو قەرزانە بداتەوە و لەسەری قەرزە. ئەو 16 ترلیۆنە وا بزانین لە عێراقەوە هەموو مانگێك ترلیۆنێك و 300 بۆ 400 ملیار دینار دێتە هەرێمی كوردستان، ئەمە دەبێت بە جۆرێك لە خەیاڵ، چونكە لە لایەك پێت دەڵێت 12.67٪ە و لەلایەك دەتباتە سەر خەرجییەكانی وەبەرهێنان؛ ئەو خەرجییانەت بەگوێرەی چەند پارێزگاكەی عێراق بۆت خەرج دەكات. ئێمە بە ژمارە 16 ترلیۆنەكەمان هەیە، نزیكەی سێ ترلیۆنی دەبێت بە خەرجییەكانی وەبەرهێنان، ئەو خەرجییانەی وەبەرهێنان چەندیمان بۆ دێت، من لەگەڵ بازرگانەكان دانیشتووم و زۆر هاوسۆزیشم لەگەڵ كەیسەكەیان، بەڵام بۆ چارەسەرەكەی خۆیان لەمن باشتر دەزانن و دەزانن گرفتیان لەكوێدایە.
•  
• پرسیار: ئێستا لەگەڵ رێككەوتنەكە ئومێدێكیان بۆ دروستبووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ساڵی یەكەم بڵێین جێبەجێ دەبێت، ئەوە زیادەڕۆیی تێدا دەكەین. بە حەزی من بێت، حەزدەكەم ئەمڕۆ هەموو پارەكەیان بدرێتەوە. من وا سەیری دەكەم كە پارەكەیان وەرگرتەوە، ئەو پارەیەش دێتەوە نێو وڵات و دەبێت بە خزمەتگوزاری و پێشكەوتن.
•  
• پرسیار: هەمووی نا، بەڵام هەر رێژەیەكیشیان بۆ دیاری ناكرێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: با بودجە دەربچێت و بچین بۆ ئەنجوومەنی وەزیران و هەڵسەنگاندنێك بكرێت و بزانین ئێمە لەو بودجەیە چیمان پێ دەكرێت، من چۆن لەجیاتی ئەنجوومەنی وەزیران ئەو بڕیارە بدەم كە بڕیارەكە لای من نییە. خۆی لە بنەمادا ئەوە بڕیاری ئەنجوومەنی وەزیرانە كە ئەم بابەتە ئاوای لێهات.
•  
• پرسیار: وەكو وەزیری دارایی و ئابووری ئەوەت یەكلاییكردەوە كە پاشەكەوتی مووچە قەرزە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەڵێ، راستە.
•  
• پرسیار: پێشتر ئەوە نەبوو و كردتان بە قەرز؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: چووبوویە خانەی ئەمانەتەوە. یەكێك لە شانازییە گەورەكان بۆ ئەو حكومەتە دەگەڕێتەوە ئەوەیە كە ئەمەی كرد بە قەرز لەسەر حكومەت و جێگیریكرد.
•  
• پرسیار: واتە ئێستا لەسەر خۆی كردووە بە قەرز؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەڵێ، لەسەر خۆی كردووە بە قەرز.
•  
• پرسیار: قەرزی بێنە و نییە، یان رۆژێك وەریدەگرنەوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: هەر دەبێ وەربگیرێتەوە، واتا چەند كۆن بێت نافەوتێ. ئەگەر وەكو پێشوو بوایە، ئەمانەت دوای 10 ساڵ دەبێتەوە بە موڵكی حكومەت و سفر دەبێتەوە. دەتوانم بڵێم حكومەتی هەرێمی كوردستان هەڵوێستێكی زۆر سەرڕاستانە و جوامێرانەی هەبوو و ئەمەی كرد بە ماڵ و نەهات خۆی لەو بەرپرسیاریەتییە بدزێتەوە.
•  
• پرسیار: بابەتێكی دیكە هەبوو كە ئەمریكاش دەستوەردانی تێداكرد، كە ئەویش بابەتی بەقاچاخبردنی دۆلار بوو كە هەرێمی كوردستان و دەروازە سنوورییەكانیش تا رادەیەك تۆمەتباركران و محەممەد شیاع سوودانیش لە دیدارێكیدا لە پرسیار تا رادەیەك ئاماژەی پێكرد. ئایا هەرێمی كوردستان دەروازەی بەقاچاخبردنی دۆلار بوو یان تۆمەتی بۆ هەڵبەسترا؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: وشەی بەقاچاخبردنت بەكارهێنا، واتا بەبێ ئاگاداری حكومەت و یاسا كراوە، لە وەزارەتی دارایی رێككەوتنمان لەگەڵ عێراق و بانكی ناوەندی عێراقیش هەیە تا بانكی نیشتمان دادەمەزرێت، تەنانەت مۆڵەتی نووسینگەی ئاڵوگۆڕی دراویش نادەین بۆ ئەوەی كۆنتڕۆڵی ئەو بابەتە بكەین. لەم كابینەیە مۆڵەتی دووكانی گۆڕینەوەی دۆلاریشمان بەكەس نەداوە بۆ ئەوەی ئەو دەرفەتی بەقاچاخبردنی دۆلارە لەلای ئێمەوە پەیڕەو نەكرێت، بەڵام لە هەموو وڵاتێكدا قاچاخچی هەیە.   
• پرسیار: عێراق ئەو هەموو سنوورە فەرمی و نافەرمییەی هەیە، بۆ دەبێت لەو چەند سنوورەی هەرێمی كوردستان كە بەراورد بە عێراق زۆر كەمن، ئەوهەموو بەقاچاخبردنە هەبێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: هەموو شتێك لەلای خۆمان زێدەڕۆیی تێدا دەكرێت. لە عێراق بانكی گەورە و ناسراو لەسەر ئاستی دنیا، پێنج بانك داخران و خرانە لیستی رەشەوە لەسەر قاچاخچێتی، چەند كەسی گەورە گەورەی نێو بانكی ناوەندی یان لەنێو حكومەت لەسەر بردنی پارەی زەریبە و چەندین بابەتی دیكە لێپێچینەوەیان لەگەڵ كراوە؛ ئەوەی لە هەواڵەكانەوە باسیان لێدەكرێت، زیاد لە 100 ملیار دۆلار لە عێراقەوە چووەتە دەرەوە. من ئەوە بۆیە ناڵێم كە لای ئێمە شامی شەریفە؛ لای ئێمەش خەڵك هەیە نەفس نزم و یاساشكێنە، بەڵام وەكو حكومەتی هەرێمی كوردستان لەو كارە بێبەرین.
•  
• پرسیار: گوتت لە ساڵی 2014 بۆ 2018 نزیكەی 350 هەزار كەس دامەزراون و خانەنشین كراون، دەتوانن ئەو ژمارەیە بسەلمێنن، لەبەرئەوەی دەگوترێت 30 هەزار كەسن و زۆرترین دامەزراندنیش لە كابینەی حەوتەمی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا بووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: كابینە بە كابینە ئەمە كراوە و هەموو كابینەكان كردوویانە، بەڵام ئەوەی كە هەیە لە ئەنجامدا هاووڵاتی ئەم وڵاتەیە و دامەزراوە.
•  
• پرسیار: واتە ئەوە هەر قسەیە و نەسەلمێنراوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لە ئەنجامدا تۆ ژمارەی مووچەخۆرەكانت بە خانەنشینەوە گەیشتووەتە ملیۆنێك و 200 و چەند هەزار كەسێك، واتا ئەوە راستییەكە.
•  
• پرسیار: ئەو 350 هەزار كەسە سەلمێنراوە یان 30 هەزار كەسە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: سەلمێنراوە. تەنیا خانەنشینبوونەكە 62 هەزار كەسە بە یەك نووسراو.
•  
• پرسیار: باسی پرسی بەقاچاخبردنی دۆلارمان كرد، كەستان لە هەرێمی كوردستان دەستگیر كردووە كە یاری بەم بابەتەوە كردبێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوە بەتایبەتی كاری ئاسایشە و من زانیاریم نییە لەسەری، بەڵام ئەوەی كە ئاگاداربم، ئاسایش جووڵەی دۆلار و حەواڵەی بە وردی كۆنتڕۆڵ كردووە و دڵنیاشم ئاسایش بە وردی چاودێری دەكات.
•  
• پرسیار: ئەو بابەتی 350 هەزار دامەزراندنە دەگوترێت بە لەجێگەدانان بووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئینجا ئەگەر بە لەجێگەدانان بووە یان دامەزراندن بووە، هەرچییەك بووبێت ئێستا ئەو مووچەخۆرە.
•  
• پرسیار: بۆچوونێك هەیە كە هەندێكجار دەگوترێت وەزارەتی دارایی جگە لە قاسەیەك هیچی دیكە نییە و ئەگەر پارە هەبوو خەرج دەكرێت و ئەگەریش نەبوو ئەوە دەگوترێ نییە. ئایا وەزارەتی دارایی عێراقیش هەر وایە و ئەوانیش وەكو زەڕنەقوتە دەمیان كردووەتەوە كە وەزارەتی سامانە سرووشتییەكان كە پارەی تێكرد هەیە و تێی نەكرد ئەوا پارە نییە؟ یان وەزارەتی دارایی و فاینانس زۆرجار پارەخوڵقێنە و جووڵە دروستدەكات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەتوانی بڵێی هەموو وەزارەتێكی دارایی ئەو تایبەتمەندییەی تێدایە و تێشیدا نییە. هەمیشە وەزارەتی دارایی لە سەرچاوەكانی داهاتەوە ئینجا ئەگەر نەوتە یان زەریبەیە یان لە باقی وەزارەتەكانی دیكەیە، پارەی بۆدێت و پارەكە دەچێتە هەژمارێكی بانكییەوە و هەژمارەكە لە بانكدایە كە پارەكەی وەزارەتی دارایی دەچێتە سەری، كە وەزارەتی دارایی كاردەكات، دانەنیشتووە وەك قاسەكەی بكاتەوە و لێیەوە پارە دابەش بكات. وەزارەتی دارایی زیاتر جووڵەی دارایی لەڕووی هەیكەل و یاسا و رۆتیناتەوە رێكدەخات. وەزارەتی دارایی عێراقیش هەمان كار دەكات و ئەویش دەبێ لە بانكی ناوەندییەوە پارەكەی بێتە بەردەست، پارەكەی بانكی مەركەزیش لە فرۆشتنی نەوتەوە دەچێتە ناوی، بەڵام ئەگەر بەراوردەكە ئەوەبێت كە وەزارەتی دارایی ئێمە وەكو وەزارەتی دارایی عێراقە، نەخێر.
•  
• پرسیار: بۆچی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: وەزارەتی دارایی عێراق لە حكومەتێكدایە كە یەدەگی كاشی لە 100 ملیار تێپەڕیوە. حكومەتی هەرێمی كوردستان یەدەگی كاشی نییە، ئەو یەدەگە كاشەی هەیەتی موڵكی حكومەت و بانكە و ناتوانی بڵێی موڵكی وەزارەتی داراییە، چونكە ئەوەی سیاسەتی دارایی پەیڕەو دەكات بانكی ناوەندییە، واتە دامەزراوەیەكی دیكەیە. وەزارەتی دارایی هەرێمی كوردستانیش لە وەزارەتی سامانە سرووشتییەكانەوە پارەی بۆ دێت و لە وەزارەتەكانی دیكەشەوە پارەی بۆدێت و دەچێتە سەر هەژمارە بانكییەكەی و جیاوازیمان لەگەڵ بەغداش ئەوەیە كە ئێمە نە یەدەگی كاشمان هەیە و نە یەدەگی زێڕمان هەیە.
•  
• پرسیار: بە راشكاوی لە چوار ساڵی رابردوودا دیدگەتان بۆ دارایی و ئابووریی كوردستان چی بووە؟ ئەوە 10 ساڵە ئەم وڵاتە بێ بودجە بەڕێوەدەچێت، لەكاتێكدا ئێوەی گۆڕانخوازان كە خۆشت ئەندامێكی كاریگەری بزووتنەوەی گۆڕان بووی، تاوەكو لە قۆناخی نهێنیدابوون بەم دروشمانە خەڵك زۆر رووی تێكردن بۆ ئەوەی جێبەجێی بكەن. بۆ نموونە ئەگەر خەرجیتان زۆرتربوو لە داهات، چۆن كورتهێنان پردەكەنەوە؟ خۆ ئێمە وڵاتی خۆمان نییە بچین قەرز بكەین، ئایا قەواڵەی دارایی بفرۆشین یان پارەی زیاتر چاپ بكەین؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەو قسانە زیاتر لە كوردستان قسەی نەزەرین. ئێمە لە كوردستان مەحكومی ئەو بارودۆخە سیاسی و ئابووری و داراییەین كە هەیە. لە كوردستان لە ساڵی 2013ەوە گەمارۆمان لەسەرە. وەكو وەزارەتی دارایی لەم چوار ساڵەدا هەموو ساڵێك كە وادەی دانانی بودجە بووە، وەزارەتی دارایی ئەو رێكارانەی لە ئەستۆیەتی جێبەجێی كردووە.
•  
• پرسیار: كێ كەمتەرخەم بووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بابەتی كەمتەرخەمی نییە. بابەتەكە ئەو رێگرە لۆژیكییانەیە كە دروستبووە.
•  
• پرسیار: وەك چی؟ 
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بۆ نموونە سەرچاوەیەكی گرنگی داهاتی ئێمە عێراقە، قەت ناتوانی دڵنیابیت چیت بۆ دەنێرێت؛ سەرچاوەیەكی دیكەی داهاتی ئێمە بۆ نموونە نەوت بووە، نەوتی ئێمە وەكو نەوتی عێراق نییە هەر ژمارەیەكی بۆ دابنێیت و بڵێی من نەوت بەو نرخە دەفرۆشم. ناتوانی بیكەیت، لەبەر ئەوەی تۆ چوویتە نێو بازنەی بودجەی عێراقەوە و لەو بازنەیە بۆ نموونە عێراق 60 دۆلاری دیاریكردبوو، نەوتی هەرێمی كوردستان بە 60 دۆلار نەدەفرۆشرا، بەڵام عێراق لەسەر هەرێمی كوردستان بە 60 دۆلار هەژماری دەكرد، لەبەر ئەوە نرخی راستەقینەی نەوتی هەرێم هیچكات لەنێو یاسای بودجەكەیدا دەرناكەوێت،جگە لەوەش بەشێكی گەورەی پشتبەستنی هەرێمی كوردستان لەسەر داهاتی ناوخۆیە و لەسەر داهاتی ناوخۆش ناتوانی بڕیار بدەی كە ئەم مانگە چەندە و ئەو مانگە سێزدەبەدەرە و ئەویدیكەیان جەژنە و... لەبەرئەوە هەندێك كێشەی لۆژیكی هەیە لەبەردەم یاسای بودجە.    
• پرسیار: ئەوكات كە لەگەڵ هاوڕێكانت بە چیای سەگرمە و گەرمیانەوە بوون و لەترسی تۆپ و فڕۆكە و راوەدونانی بەعس لەنێو زەیتوونەكاندا خۆتان حەشاردابوو، خەڵك لەم هەولێرە كوڕەكەی لەسێدارە دەدرا و لە سلێمانی كوڕەكەی گولـلەباران دەكرا و دەیگوت بە قوربانی خاكی كوردستان و رۆحی پێشمەرگە بەژن زراڤەكانمان بێت، چی وایكرد كە ئەم میلـلەتە بەشێكی بڵێت با پارەی كوردستان و نەوتی كوردستان لەبەردەستی بەغدا بێت و لەبەردەستی كورددا نەبێت؟ بۆچی كورد گەیشتە ئەو باوەڕە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بێ دوودڵی، هۆكاری سەرەتا و كۆتایی گەندەڵییە. 
•  
• پرسیار: ئەزموونمان لێ وەرگرتووە یان هەر بەردەوامین؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من ناتوانم بڵێم ئەزموونمان لێ وەرگرتووە. كە ململانێ و ناكۆكی سیاسی دەبینم، ئاستێكی كامڵبوونی سیاسی بۆ كورد، لای من ئامادە نییە. من چاوەڕوانی ئەوەم دەكرد لەوهەموو ئەزموونە ناخۆشەی هەیە و كوردی پێدا تێپەڕیوە، ئێستا نوخبەی سیاسی كورد زۆر لەمەی كە ئێستا هەیە، پێشكەوتووتربێت. ئەمە بەشێكیەتی. بەشێكی دیكەی ئەو دەربڕینە سیاسییەی كە ئێستا لەنێو میدیا و لە سۆشیاڵ میدیا دەڕوات، تۆ بڕۆ مەفهوومە نیشتمانی و نەتەوەییەكەیان واز لێ هێناوە و هەموویان سەرنجیان خستووەتە سەر ژیانی رۆژانە. كە سەرنجی خستە سەر ژیانی رۆژانە، ئەسڵی كێشەكانی خۆی كە كێشەی نەتەوەیی و نیشتمانی و خاكن، لە پلەی دووەمیشدا نامێنن. لە بابەتی موزایەدەی سیاسی و پۆپۆلیستیدا وای لێهاتووە بە هەموو نرخێك تۆ بەرامبەرەكەی خۆت دەشكێنی.
•  
• پرسیار: لەدوای رێككەوتنی واشنتن، سەرۆك بارزانی و سەرۆك تاڵەبانی و كاك نەوشیروان شەڕی ناوخۆیان رەتكردەوە. دەكرێ ئێستا ئێمە دابنیشین بەدیار شەڕی كوڕەكانیانەوە؟ئەگەر ئێستا ئەردۆغان ئابێ یان ئایەتوڵڵا سیستانی بانگیان بكات، هەردووكیان ناچن؟ ئەی شیاوە ئاوا بایكۆتی یەكتر بكەن؟ ئەمە خۆیان باجەكەی دەدەن یان كورد باجەكەی دەدات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من بۆچوونی خۆمم بە راشكاوی لای هەردوولا گوتووە. پێم وایە تەبایی و یەكڕیزی پێش هەموو شتێكە. ئێستا ئەم حكومەتە دروشمی چاكسازی هەڵگرتووە، ئەگەر یەكگرتوو نەبیت ناتوانی چاكسازی بكەی. كە دەچیت لە عێراق دانوستاندن دەكەی، ئەگەر یەكگرتوو نەبیت دەستكەوتەكانت وەك خۆی دەستناكەوێت، لەبەر ئەوەی تۆ بە هێزەوە ناچی و بە لاوازی دەچیتە بەردەستیان. هەندێكجار لەوەدا رەشبین دەبم و بۆشم نادۆزرێتەوە كە ئەم هۆكارە چییە. لە ساڵی 76ەوە ئێمە ئەزموونمان وەرنەگرت، لەدوای راپەڕینەوە لە ساڵی 1992ەوە حكومەتمان دروستكردووە، ئێستا ئەو حكومەتەی هەیە لە ئاستی چاوەڕوانی من و ئێوەدایە؟ نەخێر. من هەموو كاكە گەورەكانی ئەم وڵاتەم بینیوە؛ كاك مەسرور رازی نییە؛ كاك مەسعود رازی نییە؛ كاك بافڵ و كاك قوباد رازی نین؛ كاكەكانی یەكگرتوو و گۆڕان و... كەس رازی نییە و هەمووان دژی گەندەڵی قسە دەكەن و بۆ یەكڕیزی قسە دەكەن، كە دەگەیتە سەر كردار، بەداخەوە كردارەكە كەمە.
•  
• پرسیار: تاوەكو ئێستا چیت كردووە لە وەزارەتی دارایی بۆ كۆنتڕۆڵكردنی داهات كە لێی نیگەرانی؟ ئەی چیتان كردووە بۆ زیادكردنی داهاتی ناوخۆ؟ ساڵی 2021 داهاتی مانگانە یان ساڵانە چەند بوو و 2022 بوو بە چەند و ئێستا چەندە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئێمە كارمان كردووە بۆ زیادكردنی داهات و بە كرداریش ئەوەمان كردووە، سەرباری ئەو گرفتە سیاسییانەی كە هەیە توركیا و ئێران و گرفتەكانمان لەگەڵ عێراق و ململانێی گومرگەكانی سنووری سلێمانی و ئەو ململانێیانەی كە هەیە لەسەر دەروازەكان. ئێمە كارمان كردووە و توانیویشمانە داهات زیادبكەین. مەبەستیشم بەتەنیا لە وەزارەتی دارایی نییە و وەكو حكومەت توانیومانە داهات زیاد بكەین. داهاتی ئێمە لە كۆتایی 2019 زیاتر لە سێ ترلیۆن و 800 ملیار دینار بوو، لە ساڵی 2022 گەیشتووەتە چوار ترلیۆن و 787 ملیار دینار، واتە نزیكەی ترلیۆنێك لەماوەی سێ ساڵدا زیادی كردووە. یەكێك لەو هۆكارانەی كە ئێمە توانیومانە 21 بۆ 22 مانگ بە بەردەوامی مووچە بەتەواوەتی بدەین ئەوەیە كە داهاتی ناوخۆمان زیادكردووە. بۆ زیادكردنی ئەو داهاتەش هەوڵمانداوە كۆنتڕۆڵی دەروازەكان بكەین و تا رادەیەكی باش دەروازەكانمان كۆنتڕۆڵ كردووە و ئێستا هەموو دەروازەكانی ئێمە لە رێگەی كامێراوە بەستراونەتەوە بە بەڕێوەبەری گشتی و ئاگامان لە هەموو جووڵەیەكی 24 سەعاتەی هەردوو دیو هەیە. داهات كۆنتڕۆڵ بوو، یەكسەر دەچێتە سەر هەژماری بانكی وەزارەتی دارایی، بۆ نموونە بەڕێوەبەرایەتییەكمان دروستكردووە ناوی چاودێریی گومرگییە كە پێشتر نەبووە و خستومانەتە كار؛ رێكخستنمان بۆ زەریبە كردووە، واتە بە رێژە دەستكاری زەریبەمان نەكردووە، بەڵام میكانیزمی وەرگرتنی زەریبەمان چاككردووە. وڵاتەكەی ئێمە ئەگەر بە باشی كۆنتڕۆڵ بكرێت و دامەزراوەكانی بە دیجیتاڵ بكرێن، هەروەها بەشێك لە رۆتینات چارەسەر بكرێت، لەگەڵیدا گەندەڵی و بەهەدەردان و سەرپێچی یاسایی كەمدەبێتەوە و داهاتی نێوخۆ زۆر بەرزدەبێتەوە و دەتوانی ئابوورییەكت هەبێت كە تەنیا لەسەر یەك سەرچاوە نەبێت كە ئەویش نەوتە و دەبێ لەوە دەربچیت و ئەمەش لەڕاستیدا خەباتی پێویستە. واتا چاكسازی خەباتە، كاروانێكە دەكەوێتە رێ، ئەم كاروانە بەداخەوە لە كوردستان دوژمنی زۆرە.
•  
• پرسیار: ئێوە ئەندامی ئەنجوومەنی نەوت و گازن، ئاگاتان لە خەرجی كۆمپانیا نەوتییەكان هەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: خەرجی كۆمپانیا نەوتییەكان بەو شێوازەی كە هەیە لە رێگەی دیلۆیتەوە بووە كە مانگێك بەراورد دەكرێت. پاریش چاودێریی دارایی خۆمان و عێراقیش وردبینیمان بۆ كردووە و ئەو داتا و زانیارییانەیە كە ئێستا لەبەردەستی عێراق و هەموو لایەكن.
•  
• پرسیار: داهاتی نەوت لای ئێوەیە یان ئێوە هەر ئاگاتان لەوەیە كە وەزارەتی سامانە سرووشتییەكان دەتانداتێ؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: سامانە سروشتییەكان ئەو خەرجییانەی لێدەردەكات كە نزیكەی 44٪ یان 46٪ە و ئەوی دیكەی دەنێرێت بۆ ئێمە. ئەو پارەیەی كە خەرجكراوە بۆ دۆزینەوە، مانگانە لێی دەدرێتەوە بە كۆمپانیاكان، تێچووی بەرهەمهێنانی لێ دەردەكات و پارەی گرێبەستی خزمەتگوزارییەكانی لێ دەردەكات و ئەو قەرزانەی لەسەری كراوە لێی دەڕوات، تێچووی گواستنەوەی لێ دەردەكات و كە دەشفرۆشرێت كۆمپانیایەكی دەڵاڵی دەیفرۆشت كە كاتی خۆی پیاوێكی پاكستانی بوو كە دوایی ئەو دوورخرایەوە و ئێستا كۆمپانیایەك ئەو كارە دەكات، واتە ئەم پارانەی لێ دەڕوات و ئەوەی دەمێنێتەوە مانگانە ئێمە بە سافی 500 ملیۆن دۆلار دێتە هەژمارمانەوە. پێش ئەم كابینەیە ئەم پارەیە بەو شێوەیە بەهیچ جۆرێك نەهاتووەتە وەزارەتی دارایی. لە سەردەمی كاك ئاشتی هەورامی ئێمە هەندێك مانگ 150 ملیۆن بۆ 200 ملیۆنمان بۆ دەهات، ئێستا تا دروستبوونی ئەم كێشەیە، هەموو مانگێك 500 ملیۆنمان بۆ هاتووە.
•  
• پرسیار: وەكو ئەندامێكی ئەنجوومەنی نەوت و گاز لە ژمارەكانی وەزارەتی سامانە سرووشتییەكان رازیت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوە كاری چاودێری داراییە و كاری ئێمە نییە، كە ئەوان رازی بن و دیلۆیت داتاكانی بڵاوبكاتەوە و عێراق لێی رازی بێت و سۆمۆ لێی رازی بێت، واتا هیچ شتێكی نامێنێت من پێت بڵێم لەگەڵیم یان لەگەڵی نیم.
•  
• پرسیار: تاوەكو ئێستا چیت كردووە لە وەزارەتی دارایی بۆ كۆنتڕۆڵكردنی داهات؟ ئاگات لە هەموو جموجووڵی ناوچە سنوورییەكان هەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من بۆم باسكردی، جارێ ئەو گرێبەستانەی كە هەبوون لە مەرزەكان، پێداچوونەوە بە هەموویان كراوەتەوە لە ئەنجوومەنی وەزیران و جارێكی دیكەش لە وەزارەتی دارایی گرێبەستی دیكەیان بۆ كرایەوە كە لە هەمووی پشكی وەزارەتی دارایی زیادكرا، وەكو باسیشم كرد لە رێگەی سیستمی كامێراوە ئێمە ئاگاداری جموجووڵەكانین.
•  
• پرسیار: جموجووڵەكەت ئاگا لێیە یان ژمارەكانیش؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: جموجووڵەكە لە رێگەی بەڕێوەبەری گشتی گومرگەوە لای ئێمە كۆنتڕۆڵە.
•  
• پرسیار: دەروازە سنوورییەكانی سلێمانیش؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بێگومان. ئێمە بەڕێوەبەرایەتیی گشتی گومرگمان هەیە. ئەو بەڕێوەبەرایەتییە ئەگەر هەر دەستدرێژییەك یان هەر سەرپێچییەك لە شوێنێك ببینێت بە ئێمە دەڵێت و ئێمە دەستوەردان دەكەین و ئەگەر سەرپێچییەكیش بووبێت رێكارمان گرتووەتەبەر و بەڕێوەبەرمان لابردووە و بەڕێوەبەری دەروازەمان گۆڕیوە و خەڵكمان داوە بە دادگە. چەند كەیسی خەڵكمان بە بەرتیلەوە گرتووە و داومانە بە دادگە و خەڵكمان گواستووەتەوە. بەگشتی ئەو رێكارانەی پێویست بوون كراون.
•  
• پرسیار: بازرگانان دەڵێن ئەو رێوشوێنانەی لە دەروازەی باشماخ و پەروێزخان دەگیرێنە بەر زۆر زیاترن لە دەروازەكانی دیكە. بازرگانانی رۆژهەڵاتی كوردستانیش ئەم قسەیە دەكەن. ئەوە راستە؟ بۆچی ئەم جیاوازییە هەیە؟ ئایا دەروازە سنوورییەكانی هەولێر و سلێمانی و دهۆك وەك یەك لە كۆنتڕۆڵی ئێوەدان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەگەر پێناسی گومرگی بێت، هەموو وەكو یەكن. ئەگەر رسوماتی كواڵیتی كۆنتڕۆڵە یان قەپانە، هەمووی وەكو یەك وایە. ئەگەر لە شوێنێك سەرپێچی هەبێت، ئێمە شتێكی هەستپێكراومان پێ نەگەیشتووە. ئەگەر بابەتێكی ئاوا هەبێت ئێمە بە دڵنیاییەوە رێكاری بەرامبەر دەگرینەبەر. ئێمە رازی نین لە دەروازەیەك جۆرێك مامەڵە هەبێت و لە دەروازەیەكی دیكە بە جۆرێكی دیكە مامەڵە بكرێت. لێرە شتێك زیادبێت و لەوی دیكە شتێك كەم. ماوەیەك لەمەوبەر هەندێك سەرپێچی لای كواڵیتی كۆنتڕۆڵ هەبوو. بازرگانەكان لەگەڵ منیش باسیان كردووە. بۆ نموونە، بازرگان سێوی هێناوە، ئەمە سێوی سوورە پشكنینێكی لێ وەردەگیرێت و ئەمەیان زەردە پشكنینێكی دیكە و ئەمەیان سەوزە پشكنینێكی دیكە. ئێمە ئەوانەمان نەهێشت و هەموومان كردن بە یەك.
•  
• پرسیار: بەڵام ئێستاش جیاوازی هەیە. بۆ نموونە، هەندێك لە كۆمپانیاكان نووسیویانە بۆ نموونە، ئێستا گومرگ لە ئیبراهیم خەلیل بە دۆلارە، لە فڕۆكەخانەی هەولێر بە دۆلارە، بەڵام لە سلێمانی وا نییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: راستە، ئەمە وەكو میراتێكی لێهاتووە، وەكو عورفێكی گەندەڵی لێهاتووە.
•  
• پرسیار: ئاخر لەم ناوەدا سلێمانی بە بڕیارەكەتەوە پەیوەست بوو و ئیبراهیم خەلیل پەیوەست نەبوو؟ ئێوە دۆلارەكەشتان بە 130 هەزار دینار دیاریكردووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەگەر بە یاسا بێت دەبێ هەمووی بە دیناری عێراقی بێت. ئەگەر لایەك جێبەجێی نەكردبێت، راستە دۆلارەكە لە قازانجی حكومەتە، بەڵام یاسایی نییە و دەبێ راست بكرێتەوە.
•  
• پرسیار: ئێستا ئەوەی سلێمانی هەڵەیە یان ئەوەی ئیبراهیم خەلیل؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئێمە رێنماییەكمان هەیە كە وەرگرتنی رسومات بە دیناری عێراقییە.
•  
• پرسیار: تاوەكو ئێستا 110 هەزار فەرمانبەر و مووچەخۆر لە سلێمانی مووچەی مانگی سێیان وەرنەگرتووە، 11 ملیار دینار كورتهێنان هەیە لە مووچەی سلێمانی، ئەمە بۆچی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: هەندێك هۆكاری خودی و هەندێك هۆكاری بابەتی هەن. هۆكارە بابەتییەكان ئەوەن كە سلێمانی سنوورێكی هەیە لەگەڵ ئێران، شارەكانی دیكە سێ سنووریان هەیە؛ هۆكارێكی دیكەیان بازرگانی چین لەگەڵ ئێران و ترانزیتەكەی كە دەهات، لەژێر پاڵەپەستۆی گەمارۆكانی ئەمریكا كەمتر بووەتەوە بە ئاراستەی ئێران و ناچێتە بەندەر عەباس و لەوێڕا بێتەوە، یەكسەر دەچێتەوە ئوم قەسر و لەوێڕا دێتەوە نێو عێراق، ئەمە كاریگەرییەكی راستەوخۆی هەیە. هۆكارێكی دیكە، مەرزەكانی عێراق نزیكن لە مەرزەكانی هەرێمی كوردستان؛ پەروێزخان و مونزەرییە 20 خولەكیان بەینە، لای ئێمە پێناسی گومرگی كە عێراق دایناوە بە رێكوپێكی وەردەگیرێت و لە پەروێزخان دەرفەتمان بۆ قاچاخچێتی نەهێشتووە، بەڵام لە مونزەرییە بەرەوخوار بەرەڵڵایە. جارێكیان یەك لە سەدرییەكان بۆی باسكردین و گوتی، لای ئێوە ئەگەر گلەییتان لە حیزب هەبێت، لای ئێمە گەیشتووەتە عەشایەر، ئەوەش خۆی كێبڕكێیەكی بۆ ئەمان دروستكردووە. ئینجا بارودۆخی خودیش هەیە، بۆ نموونە 100٪ ناتوانم بڵێم هەموو مەرزەكان كۆنتڕۆڵن، ئێستا دەتوانم بڵێم پەروێزخان 100٪ كۆنتڕۆڵە، بەڵام رەنگە ئێستا باشماخ 80٪ بۆ 90٪ كۆنتڕۆڵ بێت. لە مەرزەكانی سلێمانی لیژنەكانی قایمقامیەت و تەندروستی و كشتوكاڵ هەن كە ئەمانە گوشاریان زۆر دروستكردووە.
•  
• پرسیار: چ دەروازەیەك لەلایەن وەزارەتی داراییەوە 100٪ كۆنتڕۆڵە و چ دەروازەیەك 80٪ و چ دەروازەیەكیش هیچ كۆنتڕۆڵ نییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: مەرزەكانی ئێمە كە بەتەواوەتی بەرەڵڵا بوون. ئێستا هاتووەتە ئاستێك كە 90٪ كۆنتڕۆڵ كرابن، ئەوە بۆخۆی دەستكەوتێكی گەورەیە، لەبەرئەوە پێویست بە دروستكردنی هەستیاری و ناوی ئەم و ئەو بردن ناكات، هەندێك لەو مامەڵانەش لە مەرزەكان ئەركی خۆیان جێبەجێ دەكەن، بەڵام زێدەڕۆییشی تێدا دەكەن كە نابێ ئەمە بكەن. لەو ماوەیەی پێشوو كە من دەچووم بۆ سلێمانی، كاربەدەستانی سلێمانی هاوكارم بوون و هەندێك لەو بابەتانەمان راستكردەوە، واتا بەیەكەوە هەندێك رێكارمان گرتەبەر كە توانیمان داهاتی پەروێزخان زیاد بكەین، ئێستا داهاتی پەروێزخان زیادی كردووە، نەك كەمی كردبێت. با هەندێك بارودۆخی بابەتی دیكە باس بكەم، ترانزیتێكی زۆر لە باشماخەوە دەهات، ئێستا ئەو ترانزیتە نزیكەی 50٪ی گواستراوەتەوە، ئێران مەرزی حاجی ئۆمەرانی بۆ ترانزیت كردەوە و 50٪ی بەهۆی دووری شوێنەكە گواستراوەتەوە حاجی ئۆمەران، ئەم كێشانەش وای كردووە داهاتی سلێمانی كەمبكات.
•  
• پرسیار: زۆرتر لەوە دەچێت مەرزی پەروێزخانت بەدڵ بێت، ئەوە پەیوەندی بەوەوە هەیە كە مودیرەكەی گۆڕانە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر. مودیری گومرگی باشماخیش گۆڕانە، پەیوەندی بەوەوە نییە. سرووشتی جوگرافیا و ژینگە سیاسییەكەی، پابەندبوونەكان و ئاستی هاوكاریكردنی دەسەڵات لەوێ لەگەڵ ئێمە كاریگەرییان هەیە. من ناتوانم هەوڵی برادەرانی سلێمانی لەبەرچاو نەگرم، هاوكارییان كردووین و ئەو ماوەیەی كە من چووم بۆ سلێمانی كاك بافڵ لەگەڵم هاتبوویە سەر هێڵ و كاك قوباد لەگەڵمان لەسەر هێڵ بوو و كاریگەریشیان هەبوو.
•  
• پرسیار: لەوەتەی وەزارەتی دارایی هەیە باج لای پارتییە و گومرگ لای یەكێتییە. كێشەكانی وەزارەتەكەت بە دیاریكراوی لە كام باڵە؛ باج یان گومرگ؟ چیتان كردووە بۆ ئەوەی داهاتی گومرگ زیاد بكەن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: یەكێك لەو شتانەی لە بابەتی گومرگدا كردمان، قۆرخكاریمان نەهێشت. ئێستا دەتوانم بڵێم قۆرخكاریمان 80٪ نەهێشتووە. هەندێك رێكار هەبوو، جاران پێویستیان بە ئاسایش دەكرد، ئێستا هەندێك رەزامەندی ئاسایشیشمان واز لێ هێناوە. لەسەر بابەتی زەریبە، وەكو من پێستریش باسم كرد، ئێمە میكانیزمی وەرگرتنی زەریبەمان دەستكاری كردووە. زۆر باسی ئەوە دەكەن كە وەزارەتی دارایی زەریبەی زیادكردووە، ئەوە هیچ بنەمایەكی نییە، چونكە هیچ دەسەڵاتێك لەم حكومەتەدا نییە بەبێ یاسا دەستكاری زەریبە بكات.
•  
• پرسیار: وەزیری تەندروستی لەم شوێنەی تۆدا دانیشتبوو، گوتم دەرمان بۆ بەم شێوەیە گران بووە؟ گوتی پرسی رسومات و گومرگ لای وەزارەتی داراییە و من زیادم نەكردووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: پێناسی گومرگی لەسەر دەرمان وەزارەتی دارایی داینانێت و یەك پێناسی گومرگییە كە عێراق دایدەنێت، هەرچی پێناسی گومرگی ئێمە هەیە بەپێی پێناسەكەی عێراق دەكرێت، لام سەیرە دكتۆر بەو شێوەیە قسەی كردبێت. ئێمە 80٪ی زەریبە لە هەزار گەورە باجدەر وەردەگرین و 20٪ەكەی دیكە لە دوو ملیۆن كەس وەردەگرین كە خەڵكی كاسبكارن. كۆمپانیامان هەیە 20 ملیار دینار زەریبەی داوە؛ بەڕێوەبەرایەتی زەریبەمان هەیە 100 هەزار پیشەوەری تێدایە و 20 ملیار زەریبەیان داوە. زێدەڕۆیی زۆر لەسەر بابەتی باج دەكرێت، بۆ نموونە پیشەوەرمان هەیە باج دەیگرێتەوە و كاتێك لیژنەكانمان دەچن بۆلای، دەبینن 10 ساڵە باجی نەداوە، كە كۆدەبێتەوە دەڵێن باجەكەیان زیادكرد. خۆ ناشتوانی لێی خۆشبی، ئێمە بابەتی باجمان كردووە بە سیاسەتی وەزارەتی دارایی بۆ ئەوەی خەڵك فێری باجدان بێت و هانی بدەین باج بدات. لەو رۆژەی ئێمە هاتوینەتە سەركار، هەر كەسێك سزای پێ بژاردنی باجی هاتبێتەسەر، ئێمە لێی خۆشبووین، ئینجا گەورە باجدەربێت یان پیشەوەربێت، ئێمە لێی خۆشبووین.
•  
• پرسیار: باس لەوە دەكرێت كە حكومەت دڵی لەگەڵ گەورە باجدەر نەرمترە تا خەڵكی هەژار؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر. ئێمە لەسەر زەریبەی عەرەسە زۆرترین ئاسانكاریمان بۆ خەڵك كردووە، لەسەر ئەو زەریبانەی پێنج ساڵ و شەش ساڵ كەڵەكەبوون و ئەوەی كە سزای پێبژاردنی هاتووەتەسەر، بە رەهایی، هەركەسێك هاتبێت، ئێمە لێخۆشبوونمان بۆ كردووە.
•  
• پرسیار: وەڵامەكەم دەست نەكەوت كە بۆچی مووچەی مانگی سێیان وەرنەگرتووە و كەی وەریدەگرن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: داهاتی نێوخۆ لەو سنوورە دابەزیوە كە هۆكاری ئەو دواكەوتنەیە.
•  
• پرسیار: لەسەر ئەو لۆژیكەی كە داتناوە، 90 ملیار زۆرە بۆ سلێمانی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەو 90 ملیار دینارە راست نییە. ئێمە چاوخشانەوەی وردمان هەیە. ئەوەی بانكی ناوەندیی هەرێم – سلێمانی بە ئێمەی دەڵێت، لەگەڵ ئەوەی لە واقیعدا هەیە شتێكی دیكەیە. لای ئێمە ئەو مانگانە بە تێكڕا 103 ملیار دینار داهاتی نێوخۆی هەیە كە لەنێوان 10٪ بۆ 15٪ی چەكە، ئەوەی كە دەمێنێتەوە ئەو ژمارەیە. داتاكانی ئەو كە لە ماڵپەڕی شەفافیەت دایناوە، هەموو یەكە حیسابییەكانی تێدا نییە، لەبەر ئەوەی ئەو ژمارانەی ئەو دایدەنێت بچوكترە، لای ئێمە دەكاتە نزیكەی 80 ملیار، لای ئەو بووەتە نزیكەی 60 ملیار. ئەوە بەپێی چاوخشاندنی وردی ئێمە. داوا لە براگەورەكانی ئەو سنوورە، لە كاك بافڵ دەكەم لیژنەی بەدواداچوون لەسەر بانكی ناوەندی هەرێم – سلێمانی دروستبكەن، چونكە ئەو ژمارانەی ئێمە جیاوازی هەیە. پێم وایە جارێكی دیكە كێشەیەك هەیە لە ئیدارەی نەختینە لەوێ، بڕیاری ناوەندی حكومەتی ئێمە ئەوەیە هەموو داهاتێك دەچێت بۆ مووچە و ئەگەر مایەوە بۆ شتی دیكە دەچێت، ئەگەر عەجزی هەبێت كە بە دڵنیاییەوە هەیەتی، چونكە ئەو 15 ملیار دیناریشی لەسەرە. 
• پرسیار: كاك ماكوان كەمتر بە ئێوە دەڵێت یان زیاتر؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوەی كە هەڵەیەكی كردووە، یانی بەهەڵەدا چووە لە هەرشتێكدا، ئەو بڕوای لەسەر سایتی شەفافییەت هەیە؛ پەیجەكەی خۆیان كە شەفافییەتە.
•  
• پرسیار: ئەی خۆت ئیعتیمادت لەسەری نییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لە سەدا سەد نەخێر، بۆچی؟ هەموو یەكە ژمێریارییەكان داتاكانی بە رێكوپێكی و لە كاتی خۆیدا تۆمارناكات، لەبەر ئەوە جیاوازییەك دروست دەبێت، ئینجا با راستی بكەمەوە. لای ئێمە لە وەزارەتی دارایی بۆ مووچە 85 [ملیاری] هەیە با بڵێین 85 [ملیار] ئەو لەو 85ـە دەبێت 73 ملیاری بنێرێت بۆ مووچە لە داهاتی ناوخۆ. ئەو دەبێت خەرجی دیكەی لێكردبێت پێش ئەوەی مووچەكە تەواو بكات. لە ماوەی پێشوودا لە مانگی حەوت، من بەدەر لە رێنماییەكان، 15 ملیۆن دۆلار بكە بە دینار، ئەوەندەمان بۆ دابینكردوون، دوای ئەوە جارێكی دیكە 29مان بۆ دابینكردوون، جارێكی دیكە 38 ملیاری بە جیا بۆ رۆیشتووە و نەمانهێشتووە ئەوەشی لێوەربگیرێتەوە، جارێكی دیكە لەسەر نەوتی سلێمانی، مەكتەبەكانی سلێمانی، چوار ملیار هاوكاریمان كردووە. بۆ ئەو مانگەی پێشوو چوار ملیاری دیكە پێش ئەوەی 21 ملیار درەنگ هات لە پارەی نەوت، ئێمە سێ چوار رۆژ پێش ئەوەی بگات، ئێمە چوار ملیارمان بۆ دابینكردووە. راستە هێشتا هەر پێداویستی دیكەی هەیە، ئەوەی كە رایدەگەیێنێت دەڵێت من یاداشتنامەم دا بە وەزارەتی دارایی، جارێ خۆی كە قسە دەكات دەڵێت، ئیدارەی سلێمانی؛ ئیدارەی سلێمانی یانی دوو باخەڵ.  
•  
• پرسیار: خۆی وا نییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بۆچی دوو بانكی؟ بۆ دوو بانكی ناوەندی هەرێمە، لەبەرئەوەی بۆ دوو باخەڵە. ئەو دوو باخەڵییە نە وەزارەتی دارایی دروستی كردووە نە بە وەزارەتی دارایش راستدەكرێتەوە. ئەزانی وەكو چی وایە؟ وەكو ئەوە وایە داوا لە ئاوات بكەن بڵێن ئاوات هێزەكانی 80 و 70 بۆچی یەكناخەیتەوە؟ هێزەكانی 70 و 80 بە ئاوات یەكناخرێنەوە. یان بڵین بۆ دوو ئاسایش هەیە و بۆ یەك نییە؟ یان بۆ دوو دەزگای زانیاری و پاراستن هەیە و بۆ یەكێك نییە؟ كە بە من دەڵێن یاداشتنامەكەم داوەتێ ئەوەی لە توانای وەزارەتی داراییدا هەبێت بۆ سلێمانی ئەوەیە كە كردوویەتی، ئەوەی دیكە كێشەی سیاسییە، ئینجا ئەو كێشە سیاسیە جەنابت ئاگات لێیەتی تێكەڵ بووە بە كێشەی ئەمنی و كێشەی كەسی.
•  
• پرسیار: بە راستی كاك ئاوات تۆزێك بۆ بینەرانیش ئاڵۆزە، بەڕێوەبەری پێشووت داوە بە دادگە؟ لەو بەڕێوەبەرە رازی نیت؟ هی پێشوو بۆ لە دادگەیە و ئەمە بۆ لێی رازی نیت؟ 
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لەبەرچی لێی رازی نیم؟ با من زانیاریت پێ بدەم وەكو خۆی، چونكە لە هەڵسوكەتەكانی ئەو دواییانەی زۆر كاریگەربووم. ئێمە پشتگیریمان كرد بۆ ئەوەی سیستمێكی نوێ دروستبكات، بەڵام بەداخەوە ئەو پێچەوانەكەی كرد؛ رۆتینێكی زۆر، بیرۆكراسییەتێكی زۆر، جۆرێك لە ئیرهابی سەیر لە نێو بانكەكاندا. ئەو بازرگان و خەڵكانەی كە رووی تێدەكەن تیرۆرێكی زۆر، جۆرێك لە مەغرورییەت؛ هەر لە 20ـی مانگدا سێ سەرپێچی كردووە.
•  
• پرسیار: چین؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لەنێو پرسیارەكانی لە منت كرد باسی مووچەی ئەیلوول و پێشمەرگەت كرد. 
•  
• پرسیار: گوتیان جەبابتان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر جەنابمان نەبوو، جەنابییان بوو. 
•  
• پرسیار: بەس گوترا خۆ من نەبووم، وایە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: جەنابییان بوو، جەنابیان یەكەم شت وەزارەت رایگەیاندووە كە 20ـی مانگ كە عەرەفەیە دەبێت دەوام بكرێت، بەڵام بانكی مەڵكەندی و بانكەكەی دیكەی ئاگاداركردووەتەوە بۆ ئەوەی دەوام نەكەن، ئاگاداریكردوونەتەوە بۆ ئەوەی مووچەی ئەیلوول نەدەن. درەنگانی شەو، مەریەم خان، بەڕێوەبەری گشتیی خانەنشینیی ئێستا، تەلەفۆنی بۆ كردم، گوتی، كاك ماكوان شتێكی وای كردووە، بانكی ناوەندی هەرێم شتێكی وای كردووە. من تەلەفۆنم كرد بۆ كاك قوباد، حەزدەكەم گوێیان لێم بێت بۆیە ئاوا بە وردەكارییەوە باسی دەكەم، بۆ ئەوەی تێبگەن كە ئاوات نییە [مووچەی دواخستووە]، كە ئەوم دەستنەكەوت، تەلەفۆنم بۆ ژوان خان كرد، تەكلیفم لێكرد گوتم بە كاك قوباد بڵێ، ئەو كارە كاردانەوەی دەبێت. مەریەم خان بە منی گوت، ئەگەر ئەوان مووچەی لای ئێمە خەرج نەكەن، ئێمەش هی لای ئێوە خەرجناكەین.
•  
• پرسیار: یانی لە گەرمیان و سلێمانی بوو یەكەمجار دوایی پەڕییەوە بۆ هەولێر؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لە بنەڕەتدا ئەو رۆژە بانكەكان [لەسەر قسەی ماكوان] دەوامیان نەكرد، دوای ئەوە پێی گوتوون مووچەكە خەرجنەكەن، كە بوو بە هەڵا یەكسەر نزیكەی كاژێر 10 و 11 كیتابێكی كردووە بۆ تەمویلی ئەو دوو بانكە، خۆی پێویستە كیتابی تەمویل لە رۆژی دەوامدا بكرێت نەك لە عەرەفە، كە بوو بە هەڵا ئەوەی كرد. هەڵەیەكی دیكەشی كە لای من هەڵەیە، كە تۆ بڵێیت ئیدارە چۆن داوا دەكەی لە لایەنێكی دیكەوە، ئینجا هاتووەتە سەر تەلەفزیۆن، واز لەوە بێنە وەزارەتی دارایی هیچی بۆ نەكردووە، بەڵام بیهێنە پێش چاوی خۆت، دەڵێت كە كێشەكە گەیشتە لای پێشمەرگەكانی ئەیلوول، كێشەكەیان چارەسەر كرد، كەواتە دەبێت پارەش چووبێت بۆ سلێمانی. كە تۆ پارەت نەبوو رۆژی پێش ئەوە پێت گوتون مەیكەن، ئەی 400 ملیۆن یان 600 ملیۆنت چۆن نارد خەرجی بكەن؟ یان هەر ژمارەیەكت ناردبێ چۆنت نارد؟ 
•  
• پرسیار: بۆ دروستكردنی سایتی شەفافییەت جەنابی كاك قوباد راوێژی پێكردی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: هاوئاهەنگیمان كردووە، وەكو باسم كرد، هاوكار بوون. 
•  
• پرسیار: متمانەت بە ژمارەكان هەیە كە لە سایتی شەفافییەتدا هەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: وەكو پێت دەڵێم، لەبەر پشتگوێخستن، بەتەواوەتی ئەم سیستمە دانەبەزیوە بۆ هەموو یەكە حیسابییەكان. لەبەر ئەوە زانیارییەكان ورد نین. ئێستا یەكێك لەو شتانەی من خەفەتی پێ دەخۆم، نەوەیەكی نوێ دروستبووە، ئەم نەوەیە ئیعتیباراتی كۆمەڵایەتی و سیاسی لێكناداتەوە، بۆنموونە لێكدانەوە بۆ ئەوە ناكات كە نێوانی پارتی و یەكێتی خراپە. تۆ ئەو هەڵوێستەت هەیە كە ئەو نێوانە تێكبدەی، یانی بەشێك لەوانە ناتوانی ببیت بە هاوڕێی. لەسەر ئەو هەڵوێستە خەڵك هەیە، گەیشتووەتە ئەو ئاستەی قسەی شەخسی بە من بڵێت. 
•  
• پرسیار: بە جەنابت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەڵی، ئێستا با دڵنیات بكەمەوە. ئەی ئەو كوڕەی ئەو ماوەیەی پێشوو ئەو هەموو چاكەیەی لەگەڵ كراوە، من تەحەدا دەكەم لەم بەرنامەیەی تۆدا، تۆ دڵنیا بەوە لەوەی ئەو كەسە ئەو هەموو چاكەی لە جارانی پێشوودا لەگەڵ كردووی، من تەحەدا ئەكەم كاك رەنج لەو بەرنامەی تۆوە، ئەو سنوورە، پارێزگای سلێمانی و كاك هەڤاڵی لێدەربكە، ئێستا تەلەفۆن بكە بۆ سێ ئیدارەكەی دیكەی، بزانە پەیوەندی من لەگەڵ ئەوان چۆنە.
•  
• پرسیار: كاك ئازاد لێت رازییە لە وەزارەتی دارایی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: سێ ئیدارەكە هەرسێكیان یەكێتی نین؟ لە گەرمیان، لە هەڵەبجە و لە ڕاپەڕین. تەلەفۆنییان بۆ بكە و بڵێ نێوانتان لەگەڵ وەزارەتی دارایی چۆنە.      
• پرسیار: چیت پێ دەڵێن رووبەڕوو؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەزانی چی؟ با وا بڵێن سوپاسی تۆ دەكەم، چونكە من نە بۆ هەڤاڵی دەكەم و نە بۆ ئەو سێ كاكەی دیكەی دەكەم. من بۆ میلەتی خۆمی دەكەم؛ من بۆ سلێمانی دەكەم بۆ ئەو سنوورەی دەكەم. 
•  
• پرسیار: جەنابی وەزیر، خۆت گوتت كە سایتی شەفافییەتت پێ باشە. ئەگەر پێت باشە بۆ لە كوردستان سایتێكی شەفافییەت دروستناكەن بۆ داهاتی ناوخۆ و نەوتی هەموو كوردستان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لەگەڵ هەموو ئەنجوومەنی وەزیران خەریكین بۆ ئەوەی ئەو سیستمە یان سیستەمێكی لەوە پێشكەوتووتر دابین بكرێت، یانی ئێمە لاریمان لەوە نییە، بەڵام ئەوەی كە ئێمە لێی نیگەرانین، نابێت كەسێك بتوانێت بەو شێوەیە یاری بە تواناكانی ناوچەیەك بكات، بۆ نموونە بە چ مافێك بڕیارێكی دەركردووە كە [ئەركی] ئەنجوومەنی وەزیرانە، چووە مووچەی داناوە، تاوەكو 500 دابەش بكرێت و مووچەی لە 500 زیاتر بخرێتە دوای جەژن. پرست بە كێ كرد؟ موافەقەی كێت وەرگرت؟ دەوامت داخست. دەوام بە ئەمری وەزارەت بەردەوامە، تۆ چۆن راتگرت؟ تۆ چۆن مووچەی ئەیلوولت راگرت؟ ئەی باشە چ قازانجێكت كرد ئەملا لێرە ئەمەیان راگرت؟ تۆ چ قازانجێك لەوە دەكەیت؟ ناچاریش بوو كە بیكاتەوە، بۆیە لەبەر ئەوە ئەو برادەرانە دەبێت لیژنەیەكی لێكۆڵینەوە دروستبكەن. ئێمە وەكو وەزارەتی دارایی دروستمان كردووە، خۆزگە هاتبان و بەیەكەوە كردبامان.
•  
• پرسیار: لەسەر دكتۆر ماكوان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لەسەر كێ مافی دایە خۆی مووچە رابگرێت لەو سنوورە. لەگەڵ كاك بافڵ و كاك قوبادیش قسەم كردووە. لەولاش دڵنیام هەمووی دژی مووچە بڕینن. ئەی تۆ چۆن كردت؟ 
•  
• پرسیار: مووچە بكرێتە سیادی لە هەرێمی كوردستان؟ 
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەحەزی من بێت، دەبێت هەموو داهات لە وەزارەتی دارایی بێت.
•  
• پرسیار: بەڵام جەنابت بڕیار دروستكەری.
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەزانی چی من بەشێكم لە بڕیار. 
•  
• پرسیار: بەشەكەی خۆت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەشەكەی من، من لایەنگری ئەوەم مووچە سیادی بێت؛ لایەنگری ئەوەم هۆكارەكانی ناسەقامگیری كە لە پەیوەندییە سیاسییەكاندا هەیە هەمووی لابدرێت، یەكڕیزی ببێتە ئامانجی سەرەكیی هەموومان. ئەگەر بە حەزی من بێت ئەوەیە، نابێت كەسێك ماف بدات بە خۆی قسە بە من بڵێت، رەخنەم لێ دەگرێت، رەخنە دەخەمە سەر سەرم، بەڵام قسەم پێ بڵێیت، قسەت پێ دەگوترێتەوە، جنێوم پێ بدەیت، جنێوت پێ دەرێتەوە، نابێت كەس ئەو مافە بە خۆی بدات كە دانیشت بە قسە هات. من ئاگام لێ بوو لە سۆشیاڵ میدیاوە لە سەرەتا كە قسەت كرد كاریگەر بووی وەك من، نابێت ئینسان ئەو مافە بە خۆی بدات، ببێتە دادگا و دادوەر و حوكم لەسەر تۆ بدات؛ لەسەر ئەو هۆكارانەش كە خەڵكی پێ پیاو خراپ دەبێت كە دەستپیسی و داوێنپیسی و دەمپیسییە. چیت هەیە لەسەر ئەوانە بیسەلمێنە، ئەوە دادگە و یاسا هەیە. 
•  
• پرسیار: جەنابت لە رووی دەستپاكییەوە هیچ گلەییت لە كاك دكتۆر ماكوان نییە، بەڵام لە رڕووی ئەدای ئیدارییەوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لە رووی ئەدای ئیدارییەوە من بەتەواوەتی لێی رازی نیم، من خوانەخواستە ناتوانم لەسەر دەستپیسی قسە بكەم، من تا ئەو كێشانەی نەبوو وەكو برازا مامەڵەم لەگەڵدا كردووە، كێشەی كەسیم لەگەڵ نییە، بەڵام لە بواری بەڕێوەبردنەكەی و ئیدارەكەی و مامەڵەی لەگەڵ خەڵكدا زۆری لێ ناڕازیم؛ دوای ئەوە زۆری لێ ناڕازیم كە ئێمە وەكو وەزارەتی دارایی ئەو هەموو ئاسانكارییەمان خستووەتە بەردەستی و دەڵێت، وەزارەتی دارایی كاردانەوەی نەبووە. ئەگەر 15 و 29 و 34 و 4، ئەوانە كاردانەوە نەبێت ئەی كاردانەوە چییە؟ 
•  
• پرسیار: باشە ئەو گوتی كاردانەوەی نییە خۆ كاك كاك عەبدولڕەحمان نەیگوت كاردانەوەی هەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: پێم ناخۆشە ئەو قسەیە دەكەم، دەتوانم ئەوە بڵێم [عەبدولڕەحمان] یاساشكێنی كردووە، یاساشكێنی كردووە بە فەرمانێكی كاك قوباد و كاك مەسرور، لیژنەیەك لە هەردوو وەزارەتی ئێمە و ناوخۆ دروستبوو و سەلماندی كە چی كردووە، لەسەر ئەوە من داومە بە دادگە.  
•  
• پرسیار: قسەی جەنابی كاك مەسرور و جەنابی كاك قوبادی شكاندووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: هەرچی رێنمایی ئێمەیە جێبەجێی نەكردووە؛ كارێكی كردووە، یەكێك لە بەدبەختییەكانی سلێمانی ئەوەیە كە لە بانكەكانی سلێمانی پارەی كاش نەماوە.
•  
• پرسیار: بۆچی پارەی كاش نەماوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: هەمووی خەرجكراوە بە چەكی بانكی، بە چەكی بەڵێندەرایەتی. 
•  
• پرسیار: بە زمانە كوردییەكەی خۆمان؛ دەستییان تێخستووە؟ بردراوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: چەكێك دێت بەڵێندەرایەتییە، پێویستە خەرجنەكرێت، خەرجدەكرێت، دەبێت بە پارە، كێ بۆی پەسند كردووی؟ كەس، چۆن كردت؟
•  
• پرسیار: بە بێ فەرمانی تۆ لە سلێمانی پارە خەرج دەكریت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: پارە خەرجكراوە و تەواو بووە، خۆ پارە نەماوە. 
•  
• پرسیار: لە هەولێر ئەو شتە نییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر لە هەولێر نییە، لە هەولێر پارەیەكی كاش ماوە لە نێو بانكەكاندا؛ راستە بانكەكە قەرزارە، راستە پاشەكەوتی مووچەی لەسەرە، هی بەڵێندەرەكانی لەسەرە، هی دەرمانی لەسەرە، بەڵام بۆ جووڵەی رۆژانە پارەی تێدایە، ئەو جووڵەی رۆژانەیە لە سلێمانی نەماوە. 
•  
• پرسیار: بە فەرمانی كێ ئەو شتانە دەكڕێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوەی من لێی تێگەیشتووم، بەشێكی زۆری سەربەخۆیە. 
•  
• پرسیار: سەربەخۆیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەشێكی. 
•  
• پرسیار: كاك ئاوات هەست ناكەی تۆش بە فەقیرەكان دەوێریت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من بەوە دەوێرم كە بەڵگە مادییەكانی دێتە بەردەستم، هەركەسێك بێت. 
•  
• پرسیار: كاك عەبدولڕەحمان دەتوانێت ئەو هەموو پارەیە خەرجبكات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوەیان وەڵامێكە دەبێت لیژنەی لێكۆڵینەوە بیداتەوە، با دادگە وەڵامەكەی بداتەوە، " اڵاصل فی الإنسان البرا‌وە".
•  
• پرسیار: ئێستا خەڵكی سلێمانی چی بكەن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەزانی چۆن كێشەكە چارەسەر دەبێت، ئەوەی من بیرم كردووەتەوە، بەشێكی ئەگەر خوا بكات لەم مانگەدا یاسای بودجە تێپەڕیت، كێشەكە چارەسەر دەبێت.
•  
• پرسیار: دەزانم خودا لە سوڵتان مەحموود گەورەترە، بەڵام وڵات دەڕوات بەڕێوە؟ 
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوە یەك، یەكێكی دیكە، ئەو پارە زۆرەی كە رەنگە سی، چل یان بیست كەس یارییان پێ كردبێت، كێشەی سلێمانی ئاوا چارەسەر دەبێت كە 100 ملیار یان 150 ملیار دینار  پارەی بۆ بێنیت بیخەیتەوە نێو بانك، ئەو كات خولانەوەكە دروست دەبێتەوە و كێشەكە نامێنێت، چونكە بانكی ناوەندیی هەرێم – سلێمانی هەمووی پێویستی بە 20 ملیار دینارە بۆ خولانەوەی پارەكەی.
•  
• پرسیار: یانی ئەوەی رۆیشت، رۆیشت دووبارە پارەی دەخەنەوە ناوی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەبێت بیگەڕێننەوە یان لێكۆڵینەوەیەك بكەن، پێم وایە كاك قوباد و كاك بافڵ دەبێت خۆیان بێنە نێو بابەتەكەوە؛ ئەوە رێگەیەكە؛ رێگەیەكی دیكە، كۆمەڵێك خەڵك لە سلێمانی دەوڵەمەند بوون بە پارەی سلێمانی، بە زەوی سلێمانی، بە پڕۆژەی سلێمانی بوون بە ملیاردێر. ئەوەی من ئێستا لەبیرم بێت نزیكەی 350 ملیار دینار لای ئەم جۆرە كەسانەیە، هەوڵبدەن نیوەی بگەڕێننەوە، ئەوكات كێشەی سلێمانی چارەسەر دەبێت یان خۆیان با هەستی نیشتیمان پەروەرییان بەرز بێت. كە تۆ دەوڵەمەند بووی، زەویت وەرگرت بە خۆڕایی، پارەت وەرگرتووە، پڕۆژەت وەرگرتووە، ئەوەندەش ویژدانت هەبێت و قەرزەكەی بیگەڕێنەوە. 
•  
• پرسیار: 350 ملیار؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوەی كە قەرزی ئاسانكاری پێ دەڵین، بەشێكیشی بەو رێگایە چارەسەر دەكرێت؛ بەدڵنیاییەوە هەر دەبێت بكرێت. من نازانم كەسێك خەڵكی سلێمانی بێت و لەو شارەدا پەروەردە بووبێت چۆن ویژدانی قبووڵ دەكات خەڵكەكە كێشەی هەبێت و ئەو بۆ نموونە 70 یان 80 یان 100 ملیاری خەڵكی سلێمانی لابێت. 
•  
• پرسیار: ئەی بۆ لەوانە وەرناگیرێتەوە؟ بۆ خەڵك هەیە پاكە و شتی بۆ دروست دەكرێت و خەڵكیش هەیە بەوشێوەیە پارەی لایە و كەس ناچێت بە لایاندا؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بڕوا بكە ئاستی گەندەڵی لەو جۆرە مامەڵانەدا وەسف ناكرێت، پڕۆژەكەی دراوەتێ، پیرۆزی بێت، زەوییەكەی بەخۆڕایی دراوەتێ، پیرۆزی بێت، زەوییەكە حكومەت بە پارە لە خەڵكی كڕیوەتەوە، داویانەتێ بە خۆڕایی، دوای ئەوە قەرزیشیان داوەتێ، بارمتەی قەرزەكەشی زەوییە؛ قەرزەكەشی زەوییە؛ خۆڕاییەكەیە. 
•  
• پرسیار: ئەوە هەر لە سلێمانی هەیە؟ 
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر لێرەش هەیە، بەڵام رەنگە بڕی پارەكە لێرە زیاتر بێت، لەوێ كەمتر بێت، لە ئەنجامدا ئەوە قەرزی ئاسانكارییە. رێكارەكانی وەرگرتنەوەی ئەو قەرزانە بۆ وەزارەتی دارایی پرۆسەیەكی یاساییە. ئەم پڕۆسە یاساییە كارێكی ئاسان نییە. ئێستا ئەوە دەركەوتووە كە زەوییەكەیان كردووە بە بارمتە. كاتێك سەیر دەكەین زەوییەكەش سەوزاییە؛ سەوزایی چۆن مامەڵەی لەگەڵدا دەكرێت، چۆنتان كرد بە بارمتەی قەرز.
•  
• پرسیار: پێدەچیت زۆر ماندووبیت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بۆ من كێشەی هەموو كوردستان وەكو یەك وایە. كێشە لە هەرشوێنێك هەبێ بۆ من هەمان شتە. سلێمانی رەنگە بۆ من ئێش و ئازاری زیاتر بێت چونكە من خۆم خەڵكی سلێمانیم؛ هەموو كەس و كارم، هاوڕێكانم، پێشمەرگەكانی هاوڕێم هەموو لەوێن؛ پەیوەندییەكی مێژوویی كۆنمان هەیە لە نێو سلێمانیدا، وایدابنێ هەموو ماڵە كۆنەكانی سڵێمانی خزمی یەكدین. 
•  
• پرسیار: لە سلێمانی ملیادرێری دینار یان دۆلار دروستبووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: هەردووكی لە سلێمانی هەیە.
•  
• پرسیار: بەهۆی ئەو جۆرەوە دەڵێم؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەهۆی ئەوەوە، دەتوانم بڵێم ملیۆنێری گەورە گەورە بە دۆلار دروستبووە؛ نازانم گەیشتبێتە ملیاریش، بەڵام بەڕاستی زانیاریم نییە لەو كێشانەی كە هەیەتی. وەزارەتی دارایی وەك ئایەتەكەی لێ دێت،  "ربنا ولا تحملنا ما لا گاقە لنا به" [واتە، ئەی پەروەردگاری ئێمە، ئەركێكی وا بەسەرماندا مەدە، بۆمان هەڵنەگیرێت و لەتوانا و وزەماندا نەبێت.] هەریەكێك لەو برادەرانەی وەزارەتەكان یان ئەو برادەرانەی بانكی ناوەندی هەرێم، شتێك داوا لە وەزارەتی دارایی دەكات كە خۆیان باش دەزانن لە دەسەڵاتی وەزارەتی داراییدا نییە، بۆ نموونە، لەسەر بابەتی دەرمان یان بابەتی پڕۆژەكان، ئەوانە نایەنە وەزارەتی دارایی، لە ئەنجوومەنی وەزیرانەوە بەرنامەی بۆ دادەندرێت و دەچێتە وەزارەتی پلاندانان و لەوێ ریزبەندی بۆ دەكرێت، داوا لە وەزارەتی دارایی دەكرێت جێبەجێی بكات. هەندێك كێشە هەیە مانای ئەوە نییە وەزارەتی دارایی كێشەی هەیە، مەبەستیشم ئەوە نییە وەزارەتی دارایی بێ كێشەیە؛ وەزارەتی داراییش بەشێكە لە رێكخراوی ئەو حكومەتەی كە هەیە، ئێمە توانیمانە چی بكەین؟ توانیومانە بەشیكی زۆر زۆر لە رۆتینییات كەمبكەینەوە، نزیكەی 60 رێنماییمان چاككردووە، بەخودا بۆ چاككردن رەنگە هێشتا دوو یان سێ 60ی دیكە مابێت كە چاكی بكەین، لەگەڵ ئەوەشدا ئەو سیستەمی KFMSكەی كە ئێمە بە سیستمی ئۆنلاین ناوی دەبەین ئەویش بەشێكی باشی رۆتین لادەبات، لەگەڵ ئەوەشدا بێ ئیمكانییەتی لەگەڵ رێكخراوی بەڕێوەبردنی وڵاتەكە لەڕێگەی یاساوە كێشە دروست دەكات. من ناڵێم كارمەندەكانی ئێمە هەموو تەواو بێ كێشەن، بەڵام كارمەندەكانی ئێمە ئەوەی بەرپرسیارێتییە جێبەجێی دەكەن. 
•  
• پرسیار: ئەوەی بە دڵت نییە ناتوانی بیگۆڕیت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: كردوومانە ئێمە. 
•  
• پرسیار: لە ئاستی بەڕێوەبەری گشتیش؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لە ئاستی بەڕێوەبەری گشتی كردوومانە و لە ئاستی دیكەشدا كردوومانە. 
•  
• پرسیار: پرسیاری سایتی شەفافییەتم لێ كردی، جەنابی وەزیر سایتی شەفافییەتی پێ شەفافە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەو داتایانەی كە روونە بەڵێ، بەڵام وەكو پێم گوتی زانیارییەكانی دەقیق نین لە سەدا سەد. 
•  
• پرسیار: كێشەی تەكنیكیت هەیە لەگەڵیان نەك شەفافییەت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەزانی، چەند یەكەی حیسابی هەیە لەو سنوورەدا، بۆ نموونە ئەگەر هەزار دانە بێت، دەبێت هەر هەزار دانەكە پەیوەست بێت بە ئێمەوە.
•  
• پرسیار: هەمووی پەیوەست نین بە ئێوەوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: پێم وانیە هەمووی پەیوەست بێت؛ دەبێت هەموویان لە كاتی خۆیاندا داتاكانی خۆیان تۆمار بكەن. 
•  
• پرسیار: كێشەی بردنی داهات هەیە یان كێشە تۆمارنەكردنی داهات هەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوە وردەكارییە. 
•  
• پرسیار: باش كۆناكرێتەوە یان دەبردرێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەزانی چی، هێشتا سیستمەكە لەسەر هەموو یەكە حیسابییەكان دانەبەزیوە، كەمتەرخەمی بانكی ناوەندی هەرێمی تێدایە. 
•  
• پرسیار: قسەی یەكێتی پشڕاستدەكەیتەوە كە دەڵێت، سلێمانی سزای خراوەتە سەر لەلایەن هەولێرەوە؟ 
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لەلای وەزارەتی داراییەوە گەمارۆی نەخراوەتە سەر.
•  
• پرسیار: لە هیچ شوێنێك سزای خراوەتە سەر؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لەلای وەزارەتی داراییەوە 285 ملیار پارەی مووچەی بۆ دەچێت، ئەوەی دەمێنێتەوە پارەی داهاتی نێوخۆییەكەیە كە هەمووی لای خۆیەتی، ئەوە نییە یەك دینار زیاتر لە مافی خۆی بنێرێت، جگە لەوەی سیادەی خۆی كە 15 ملیارە. لە بەرامبەر 15 ملیارەكەش لە هەولێر 25 ملیار هەیە، بەڵام وەكو گوتم ئەوە لە كاتی دوو گیرفانییەكەوە ئەوە هەیە. 
•  
• پرسیار: داهاتی سلێمانی بەشی سلێمانی دەكات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەمڕۆ، نەخێر. 
•  
• پرسیار: ئەی چارە چییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: چارە ئەو هەڵبژاردنەیە یان رێككەوتنی سیاسی، چارەسەركردنی كێشە سیاسییەكان. پێش ئەوەی كە ئەو كێشانە وا تۆخ ببنەوە رۆژێكیان كۆبوونەوەیەكمان كرد،  بە ئامادەبوونی كاك مەسرور و كاك قوبادیش ئەو بابەتانە خرانەڕوو، لە بیدایەتدا كاك مەسروریش رازیبوو لەسەری.
•  
• پرسیار: كاك مەسرور لەسەر چی رازیبوو؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لەسەر ئەوەی كە هەموو داهات ببێت بە یەك و مووچە ببێت بە سیادی هەتا كڵێشیەكیشمان نووسییەوە كە چۆن لە ئەنجوومەنی وەزیران بڕیارەكەی دەربچێت. ئەم نازانم چییە سیاسییانەی ئەم زەمانە دەستوەردانیان تێدا كرد و تێكیاندا.
•  
• پرسیار: كێشەكان ناوخۆیین یان دڕكێكی مەم و زین هەیە تێكمان دەدات؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بۆ نەگبەتی زەمانە دڕكی مەم و زین بەردەوام ئامادەیە. 
•  
• پرسیار: ناوخۆییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بە دڵنیاییەوە.  
•  
• پرسیار: لە نێوان كاك مەسرور و كاك قوباد؟ تیمی یەكێتی و تیمی حكومەت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەزانی چۆنە، ئەم لەوێ گوتارێك دەدات كارێك تێكدەدات، ئەو لەوێ گوتارێك دەدات قسەیەك تێكدەدات. بۆ نموونە، ئەوەی ئەیلوول، بەرامبەرەكەی بوو بە پێشمەرگەی دێرین، ئەمانە خۆ رەوشەكە باش ناكەن، تێكی دەدەن.
•  
• پرسیار: پێت وایە كەسیان قازانجییان لە تێكچووندا هەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بە دڵنییایەوە، هەر بۆنەیەك هەبووە، من هەردوو لام بینیوە و نیازێكیان هەیە بۆ یەكڕیزی، بەڵام بەداخەوە..   
•  
• 
  
• پرسیار: یانی كەس قازانجی لە ناكۆكی و ململانێدا نییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: هەرگیز.
•  
• پرسیار: پلە بەرزكردنەوەی فەرمانبەران زۆر زۆر نووسراوە، دەبێتە قەرز كە دواكەوتووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەزانی چی، پەیوەندی بە دۆخی گەمارۆكەوە هەیە، ئەو یاسای بودجەیە تێپەڕێت دەتوانم بڵێم لە 60٪ یان 70٪ ئەوەش چارەسەر دەبێت. 
•  
• پرسیار: دەبینین چەند رۆژێكە رێگەی بارهەڵگرەكان بۆ سلێمانی راوەستاوە یان داخراوە، پێشتر ئەوە نەبووە، ئایا ئەوە گەیشتووەتە دوو ئیدارەیی تەواو یان ماویەتی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من بڕوا ناكەم ئەو دوو لایەنە هیچیان ئاگایان لێبێت. 
•  
• پرسیار: سیاسی نییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من بڕوا ناكەم، چونكە بەم دیوە هەر زەرەرە و بەو دیوەش هەر زەرەرە، بە هەردوو دیودا زەرەرە، بەڵام كێشەی خراپبوونی رێگەوبان كێشەیەكی واقیعییە یانی ناتوانی بڵێیت بوونی نییە. 
•  
• پرسیار: بەڵام هەموو رێگەكان پێكەوە داخراون؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: كێشەكە لەسەر ئەوەیە ئەم بارهەڵگرانە چ كارەساتێكیان خوڵقاندووە، بەڕاستی رێگەوبانەكانیش خۆیان خراپن؛ ئەوانیش ناحەقیان نییە، لە كوێوە بڕۆن و لە كوێوە هاتووچۆ بكەن؟ 
•  
• پرسیار: خەڵك مافی نییە رەخنە لە وەزیرەكەی ئێوە بگرێت كە وەزیری ئاوەدانكردنەوەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: حەز دەكەی وەزیرەكەی ئێمە نەبێت با وەزیری ئاوەدانكردنەوەی ئەمریكا بێت، كە پارەی پێنەبێت چی دەكات!
•  
• پرسیار: بۆیە باسی جەنابی كاك دانا دەكەم مەبەستم ئەوەیە كە ئەو خۆی گۆڕانە.
•  
• ئاوات شێخ جەناب: كاكە گیان دانا نییە جەنابتی، پارەت پێنەبێت چی دەكەیت! پارەت بۆ خەرجنەكەن چی دەكەیت؟ پارەكەش نییە، بۆ نموونە ئەگەر پارە لە وەزارەتی دارایی هەبێت، وەزارەتی دارایی بۆ دانای ناكات؟ چۆن نایكات؟ من بۆ هەموو وەزیرەكانی دەكەم. 
•  
• پرسیار: باشە، لەوانەیە خەڵك بپرسێت، من هەولێر دڵ و رۆحمە، چاومە، پایتەختەكەمە، شانازی پێوە دەكەم. دهۆك، لە دڵەوە خۆشم دەوێت لەبەر خۆشەویستی دهۆك تەنانەت بە كرمانجی قسە دەكەم بە بادینی قسە دەكەم، هەروەها خۆشم بە خەڵكی هەموو كوردستان دەزانم، خۆت رۆحییەتی منیش دەناسی وەكو خزم و وەكو برادەریش، بەڵام رێگەی دهۆك و زاخۆ بەراورد دەكرێت بە رێگەی سلێمانی؟ هۆكار چییە؟ ئەوە مافی هاووڵاتییەكی ئەو نیشتمانەیە بزانێت، مافی خەڵكی هەولێر و دهۆكە كە سلێمانیان خۆشدەوێت، خەڵكی هەولێر خەفەت دەخوات بۆ سلێمانی، دهۆك خەفەت دەخوات بۆ سلێمانی، دەڵێت بۆ وەكو رێگەكەی منی لێناكەن؟   
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بێگومان وایە، ئەو جیاوازییە كە دروستبووە، دوو ئیدارەیی دروستی كردووە، گەندەڵی دروستی كردووە، نەبوونی حوكمێكی رەشید دروستی كردووە، هۆكارەكان یەك و دووان و سێیان و چوار نییە، هۆكار هەیە، چی وای لەو هەرێمە كردووە كە لە رووی داراییەوە دۆخی ئاوها خراپ بێت؟ هۆكارەكانی دیاری بكەی، ئەنجامەكانی پێت دەڵێت كە ئەو هۆكارانە وایكرد كە ئەوە دروستبێت. 
•  
• پرسیار: قۆرخكاری پارەی سلێمانی هەیە یان نەخێر خەرجكراوە و ناكرێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەزانی چۆنە، دێینەوە سەر قسەكەی كە دەڵێت هێلكە لە مریشكە یان مریشك لە هێلكەیە، ئەو قسەیە با وا نەڕوات، ئێمە ناچاربووین لەبەر ئەوەی گەندەڵییەكی گەورە هەیە، سێ حیزبی سەرەكی لەم حكومەتە بڕیاری لەسەر بەرنامەیەك داوە كە پێدەڵێن بەرنامەی چاكسازی، بۆچی چونكە پێچەوانەكەی هەیە، ئەگەر پێچەوانەكەی نییە بەرنامەی چاكسازی هەڵنابژێردرێت، ئێمە هەموومان بەپێی ئەو بەرنامەیە گەیشتووینەتە بڕوایەك كە دەبێ داهات هەمووی لە وەزارەتی دارایی كۆببێتەوە، خەباتی بۆ دەكەین، ئەوەی واتێدەگات چاكسازی سویچێكە دایدەگیرسێنیت و گەندەڵی تەواو دەبێت، ئەوە نییە.  
•  
• پرسیار: خۆی دروشمی سەرەكی ئەم كابینەیەش چاكسازییە، ئێستا چاكسازیی گەیشتووەتە كوێ؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: چاكسازی دەتوانین بڵێین چەند  قۆناخێكی باشی بڕیوە، با لە عێراقەوە دەستپێبكەین، هەر لەسەر عێراق ئێمە چەند بەرنامەیەكی چاكسازیی حكومەتی هەرێمی كوردستانمان جێبەجێكردووە، یەكێكیان، حكومەت دەبێت نوێنەرایەتیی دانوستاندن بكات نەك حیزب. ئێستا لەو چوار ساڵەی كە ئێمە لێرەین حكومەت دانوستاندنی كردووە، چەند شاندێكی كاك مەسرور بووە، چەند شاندێكی كاك قوباد بووە، چەند شاندێكیش من بووم، یانی هەمووی ئەمەی كردووە، حكومەت ئیدارەی ئەو مەلەفەی كردووە، حكومەتیش بە سەركەوتوویی كردوویەتی بەو بەڵگەیە كە توانی رێككەوتنی یەكەم لەسەر بودجە بكات، توانی رێككەوتنی دووەم لەسەر بودجە بكات، توانی رێككەوتنی سێیەم لەسەر بودجە بكات، واز لەوانە بێنە كە عێراق پێی پابەند نەبووە و لە 2020 پارەی لێ بڕیوی لە گەرمەی كۆرۆنا پارەی لێ بڕیوی، دوای ئەوە مانگی 200 ملیاری لە شەش مانگدا پێداویت و دوایی نەیداوە، لە 2022 دوو مانگ پێیداویت، لەم دواییانە 400 ملیاری پێتداوە، بەڵام تۆ رێككەوتنت كردووە لەگەڵ بەغدا، یانی تۆ بەشێك لەو بەرەوپێشچوونەت هەبووە لە رێككەوتن لەگەڵ عێراق. ئێستا رێككەوتنەكە بەرەوپێش چووە و چووەتە نێو مەلەفی نەوتییەوە كە كێشەی بنچینەیی تۆ مەلەفی نەوتە، تۆ رێككەوتنت لەسەر مەلەفی نەوتیش كردووە، كە رێككەوتنیشت لەسەر مەلەفی نەوتیش كردووە بە مافە دەستوورییەكانی خۆت رێككەوتنەكەت كردووە، نەك ئەوەی كە كەسێك پێتدەڵێت ئەوە تەسلیم بوون؛ رۆژێك گوێم لە برادەرێك بوو پیاوێكی ناسراویشە گوتی ئەوە پەیوەندی ناوخۆ نەما لە هەرێم، ئەوە پەیوەندییان لەگەڵ دەرەوە نەما، ئەوە نەوتەكەشیان لێسەندنەوە و پارەشیان نەما، بڕۆن بیانگۆڕن، كاكە بەوشێوەیەش نییە.
•  
• پرسیار: خەڵكیش هەبوو شیرینی روخانی هەرێمی دەبەخشی.
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەڵی، خەڵك هەبووە داوای كردووە هێز بێتە سەر هەرێم، ئەوانە دەنگە ناشازەكانن، بەداخەوە، رەنگە خەڵكی زۆر باشیش بن، بەڵام ئەو جۆرە بیركردنەوەیە من خۆم لەگەڵی نیم.
•  
• پرسیار: چیت كردووە بۆ هێزی پێشمەرگە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دوای ئەمە دەچینە سەر یاسای نەوت و گاز، ئێمە بۆ یاسای نەوت و گاز باش چووینەتە پێشەوە و لەلایەنی ئێمەوە ئێستا كاك فرسەت، وەزیری داد سەرپەرشتی شتەكان دەكات. بۆ نموونە، كێشەی پێشمەرگە تۆ باسی پێشمەرگەت كرد، بۆ یەكەمجارە لە نێو یاسای بودجەدا باسی پێشمەرگە بكرێت و بەشی پێشمەرگەی تێدا جێگیر كرابێت، ئەوە سەركەوتنێكی گەورەیە، ئەو رەخنانەی كە لەسەر شەفافییەت هەبوون، ئەو هەموو برادەرەی كە دەیانگوت حكومەت مووچە دەنێریت و هەرێم دەیخوات، ئێستا سەلمێندراوە كە حكومەتی عێراق هیچی نەناردووە و هەرێمی كوردستان دابینی دەكات. لە بواری چاكسازیدا ئەگەر تۆ داهاتت بەرزنەكردبایەوە، نەتدەتوانی مووچەكەت بدەی، نەتدەتوانی 22 مانگ مووچە بدەی، بۆ زانیاریت ئەم كابینەی نۆیە قەرزیشی نەكردووە، بەپێچەوانەشەوە دوو ملیاریش قەرزی داوەتەوە لە قەرزی نەوت. بۆ نموونە یاسای چاكسازیی دەركردووە، ئێستا لە سایەی یاسای چاكسازی ئەو رەخنانەی كە ببوو بە رەخنەی هەموو كۆمەڵگەكەی من و تۆ لە پلە تایبەت، لە دوو مووچە، لە خانەنشینی نایاسایی، لە وەرگرتنی پلەی وەزیفی زیادە، ئێستا ئەمانە هیچی نەماوە، یانی ئەو پلە تایبەتەی كە خەڵك وەكو دێوەزمە سەیری دەكرد، ئێستا كێشەی ئەوە نەماوە لە نێو كۆمەڵگەی ئێمەدا؛ كوا ئێستا كەس باسی پلە تایبەت دەكات؟ نایكات. بۆ نموونە هەموومان هاوارمان دەكرد دەبێت هەموو داهات بێتە وەزارەتی دارایی، ئێستا داهات دێتە وەزارەتی دارایی. 
•  
• پرسیار: كێشەی پلە تایبەتەكان چۆن چارەسەر كراوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: كێشەی پلە تایبەتەكان بەپێی یاسای چاكسازیی هەمووی وەكو یەكی لێكراوە، ئەوەی یاسای چاكسازیی دەیگرێتەوە، بێگومان، شەش ملیۆن و حەوت ملیۆن بۆ كەس نەماوە. بۆ نموونە، گەڕانەوەی داهات بۆ وەزارەتی دارایی، ئەوەی ئێستا بە ئیدیعا دەڵێت، داهات نایەتەوە وەزارەتی دارایی، بابێت بیسەلمێنێت. بە لێدوانی سەر تەلەفیزیۆن و فەیسبووك و ئەمانە نابێت. ناكرێت كابرا دەستێك بێنێت بە خۆیدا و گوتاربدات و بڵێت وەڵا داهاتی ناوخۆ ئاوا و نەوت ئاوا و ئەویان ئاوا. دەچێت ریشت بۆ قەڵەم دەكات و چاو و برۆت بۆ رێكدەخات و دێت گوتارت بۆ دەدات، ئەو گوتاردانە و بەو شێوازە نابێ، وەرە بیسەلمێنە كە ناگەڕیتەوە. 
•  
• پرسیار: هەمووی دەگەڕێتەوە؟ 
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوەی كە لە كەناڵەكانی وەزارەتی داراییەوە دێت، هەمووی دەگەڕێتەوە.
•  
• پرسیار: لە سەدا چەندی لە كەناڵەكانی وەزارەتی داراییەوەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بۆ نموونە، ئەو گومرگەی بە فەرمی وەردەگیرێت دێتەوە وەزارەتی دارایی، چی باج وەربگیرێت دێتەوە وەزارەتی دارایی، چی لە كارەباوە دێت، هەندێك كێشەمان لەسەر بابەتی كارەبا هەبوو ئێستا هی كارەبا هەمووی دێتەوە وەزارەتی دارایی. كێشەی سندووقی خانەنشینیمان هەبوو، سندووقی خانەنشینیمان دروستكردووەتەوە. سندووقی زەمانمان خەریكە نزیكمان كردووەتەوە، هەروەها بانكەكان بەو شێوەیە مامەڵەی پێوە دەكرێت. 
•  
• پرسیار: هیچی تێدایە یان جارێ هەر سندووقە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: سندووقە، ئێستا دەستە، بەڕێوەبەر، میلاك و بارەگای هەموویانمان بۆ جێبەجێكردوون، پارەكانی خۆیان دەچێتەوە سەر هەژمارەكەیان و لە ماوەیەكی دیكەدا جا ساڵێكە یان دوو ساڵە پارە كاشەكەشییان دەچێتەوە لای خۆیان و سەربەخۆیی خۆیان وەردەگرن. 
•  
• پرسیار: داهاتی هەرێمی كوردستان، ئەمە گرنگە بۆ مێژوو، ئەوە دانیشتووین، كاژێر 11:28 خولەكە لەگەڵ كاك ئاواتی شێخ جەناب لە حكومەتی هەرێمی كوردستان، تۆ تەمەن درێژبیت، بەڵام من و تۆ دەمرین، خەڵك دێن نامەی دكتۆرا دەنووسن لەسەر ئەو قۆناخەی ژیانی كوردەواری، چۆن ئێستا باسی كەریمی عەلەكە دەكرێت، رۆژێك دەڵێن جارێكیش پیاوێك هەبوو ناوی ئاواتی شێخ جەناب بوو، وەزیری دارایی كوردستان بوو، باشە، داهاتی كوردستان چەندی دەدزرێت؟ 
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەزانی چی، وشەی دزی وشەیەكە... 
•  
• پرسیار: ناسكی دەكەمەوە، چەندی دەستی بۆ دەبردرێت؟ 
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بە ژمارە ناتوانم، من ناتوانم بڵێم ئەو ژمارەیە.
•  
• پرسیار: بە نزیكەیی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من ناتوانم بە ژمارە بیڵێم، بڵێی لەو وڵاتە گەندەڵی نییە، دەڵێم هەیە. 
•  
• پرسیار: رێژەی گەندەڵی لەو وڵاتە چەندە؟ 
•  
• ئاوات شێخ جەناب: زۆر بەرزە، زۆر بەرزە. 
•  
• پرسیار: بە نزیكەیی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوەتا ئەو چاكسازییانەی لێدەركەی باقی كایەكانی ژیان تووشی شەلەل بوون، هەندێك چاكسازیش ئێمە كە دەستمان پێكردووە، ئەنجامەكەی لەو كابینەیە دەرناكەوێت، بۆ ئاگاداریت لە كابینەی داهاتوو دەردەكەوێت، بەتایبەتی ئەوەی بە دیجیتاڵكردنی بانكەكان و مووچە دەكەوێتە كابینەی داهاتوو. 
•  
• پرسیار: هەست ناكەی تۆزێك بێڕەحمی؟ 28 ساڵی حكومەتی كوردی هەمووی گەندەڵی بووە ئەو چوار ساڵەی كە ئێوە حوكمەكەن ئەو تۆزە تروسكەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەزانی چۆن، تۆ سەیری بكە لە سیستمێك تۆ لە هیچی رازی نیت، لە هیچی رازی نەبوویت. 
•  
• پرسیار: یانی هەموو ئەزموونی راپەڕین تا ئەمڕۆ ئەو چوارساڵەی كە ئێوە وەزیرن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەم چوار ساڵە بە كرداری لە رێگەی یاسا و لە رێگەی لێپرسینەوە دەستكراوە بە چاكسازیی، لەم بەرنامەی حكومەتەوە، لەم بەرنامە هاوبەشەی ئەو سێ حیزبەوە دەستكراوە بە چاكسازیی، بە رێكخراوەیی دەستكراوە بە چاكسازیی، لە پێشوودا لەوانەیە چاكسازیی كرابێت بە هەوڵی تاكەكەسی، بە بڕیاری سەرۆكوەزیران یان بۆ نموونە سەرۆك مام جەلال یان سەرۆك بارزانی ئەو بڕیارانە درابێت، بەڵام ئەوەی كە بە رێكخراوەیی و سیستماتیكی دەستپێكرابێت و لە یو ئێن دی پی و لە كوێ و لە كوێ راوێژكار و شارەزای بۆ هێنرابێت، نەكراوە. 
•  
• پرسیار: واتە مەبەستم ئەوەیە، هەوڵ هەر هەبووە، بۆ نموونە دڵشاد عەبدولڕەحمان، دلاوەر عەبدولڕەحمان، دلاوەر عەلائەدین، بۆ نموونە یاسای وەبەرهێنان، واتە هەموو ئەو شتانە كراون. مەبەستم ئەوەیە، پڕۆسەیەكی دوور و درێژە، هەموو قۆناخەكان گەندەڵیی تێدا هەبووە.
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەمە تا چەند مانگێك لە سەرەتای ئەم حكومەتەیە، تا چەند مانگێك بەشێك لە مووچەی ئێمە وەكو سولفە لە سامانە سرووشتییەكان دەدرا، ئەی ئێستا؟ ئێستا یەكسەر دێتە سەر هەژماری حیسابەكەی خۆمان.
•  
• پرسیار: حەماسەت و نیازی سەرۆكی ئەنجوومەنی وەزیران و تیمەكەی جیددییەتێكی زۆری پێوە دیارە، بەڵام گلەیی ئەوەشتان لێدەكرێت كە كەرتی تایبەتتان ئیفلیج كردووە بۆ پارەداركردنی كەرتی گشتی، ئێوە مووچەی كارمەندانی خۆتان دەدەن، ئەی خەڵكەكەی دیكە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: با قسەیەكی خۆشی پێشمەرگایەتیت بۆ بگێڕمەوە، لە كاتی پێشمەرگایەتیدا هەندێكجار كە لە هەندێك شتدا دەگەیشتینە حاڵەتێكی نەگونجاو، كە ئیدی دەرفەتی هیچی تێدا نەبوو، بە سوعبەت دەمانگوت، "فەرموو شەقێك لەو عەرزە هەڵبدە و شووتییەكی لێ دەربێنە؛" ئەی شووتی بە شەق لە عەرز دەرنایەت، چونكە نەگونجاوە، واقیعی كوردستانیش ئەوەیە، من بەرپرسم لەو چوار ساڵەی لە كابینەی نۆیەمدا ئەركی من بووە، ئەوەی كە ئێمە هاتووینەتە سەری بە گرفتەكانی هەشت كابینەوە هاتووین، بەشێك لەمانە واقیع فەرزی كردوون، بەشێكیشی گەندەڵیی سیاسی، ئیداری و یاساییە. با حیكایەتێكی خۆشت بۆ بگێڕمەوە، یادی بەخێر ساڵی 1991 لەگەڵ دوو برادەر دەچووین بۆ ماڵی مام جەلال، كە لە شەقڵاوە بوو، ئێمە ئەو كات گەنج بووین، بە حەماسەوە قسەمان كرد، باسی ئاودیو و گەندەڵی و ئەوانەمان كرد، ئەوە مام جەلال وا و مام جەلال وا؛ مام جەلال بە زاناییەكەی خۆی وەڵامی داینەوە، گوتمان لێپرسینەوە بكە، گوتی لێپرسینەوەم پێناكرێت. گوتی ئەو پێشمەرگەیەی ئێمە، هاتووەتەوە نە سەقفێك هەیە لە سەرما و گەرما بیپارێزێت، نە راخەری هەیە، نە پارەی شیری پێیە، نە پارەی دایبیی پێیە، نە پارەی پێیە بەتانییەك شتێك دابین بكات، چۆن قەدەخەی بكەم؟ كە قەدەخەی دەكەم، دەبێت هەموو پێداویستییەكانی بۆ دابین بكەم. ئەی تۆ ئەو جۆرە حیكایەتانە دەبیستی كە لەو ماوەیەدا دروست بوون، زۆری نەبرد شەڕی نێوخۆییش روویدا، مەبەستم ئەوە نییە خودا نەخواستە مادام ئێمە لە كابینەی نۆیەم داین، كابینەی هەشت وا و حەوت وا، من وا باسیان ناكەم.
•  
• پرسیار: بۆ نموونە لە كابینەی هەشت، راوێژكارانی وەزارەتی دارایی بە هاوكاریی بانكی نەختینەیی دراوی نێودەوڵەتی دەستیانكرد بە چاكسازی، پێتوانییە ئەگەر نێوەڕۆكی پڕۆژەیاسای چاكسازی كە ئەوكات ئامادەكرا، هەڵتانبگرتبایەوە چاكسازییەكەتان كاریگەریی زیاتر دەبوو؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: سەیر بكە، چاكسازی لەنێو كۆمەڵگەدا دەكرێت، لەنێو نیزامی سیاسیدا دەكرێت، دەتوانیت بڵێیت ئەمە دەچێتە نێو زانستی مرۆڤایەتییەوە، واتە مامەڵەكردن لەگەڵ مرۆڤدایە، ئەمە بە بڕیاری مەكتەبی جێبەجێ ناكرێت، بە مانای واقیعی خەباتی دەوێت، ئێمە ئەم كاروانە چاكسازییەمان دەستپێكردووە، ئەوەی داوا بكات كە پاشماوەكان لە ساڵی 92 بۆ ئێستا بە بڕیارێك لە ساڵێك دوو ساڵدا دروست بكرێت و تۆش لەژێر گەمارۆی عێراقدا بیت، ئەوە داوایەكی (تەعجیزییە) و هیچكات مومكین نییە رووبدات. هەر كۆمەڵگەش خۆی ئامادە نییە بۆ چاكسازی بەو چەمكەی كە هەیە، ئێستا هەموومان دژی واستە و واستەكاری و خزمایەتی و دەست و پەیوەندین، كۆمەڵگە لە ئێمەی قبووڵ دەكات؟ یان بەم دەست ئیزنی بدە، بەو دەست دێتەوە تەكلیفەكەت هەر بۆ دێنێتەوە و خزم خزمێنەكە هەر دەكات، بۆچی؟ بەداخەوە گەندەڵی گەیشتووەتە، یادی بەخێر كاك نێچیرڤان ناوی نابوو (گانگرین)، كە بەنێو سەرتاپای نیزامی سیاسی و كۆمەڵگەی ئێمەدا بڵاوبووەتەوە، گانگرین خۆشت دەزانیت بە ئاسانی چارەسەر نابێت، لەبەر ئەوە سەبر و حەوسەلەی دەوێت، وەكو دەشڵێن سەفەری هەزار میل بە هەنگاوێك دەستپێدەكات.
•  
• پرسیار: ئێستا تیمی یەكێتی نایەتەوە بۆ ئەنجوومەنی وەزیران، ئێوە وەكو گۆڕان پێتانوایە كارەكانی ئەوانیش كەوتووەتەوە ئەستۆی ئێوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: جارێ ئەو برادەرانە لە وەزارەتەكانی خۆیان دەوام دەكەن.
•  
• پرسیار: واتە كاریگەری لە ئەدایان نەكردووە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لە وەزارەتەكانی خۆیان دەوام دەكەن، لە كۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیراندا ئامادە نابن، خۆزگە ئامادە دەبوون.
•  
• پرسیار: بەبێ یەكێتی بڕیاری ستراتیژیی گرنگتان داوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئێستا لەنێو ئەنجوومەنی وەزیراندا كەمینە و زۆرینە كار دەكات، ئەو شتانەی كە لە بەرنامەی كاری حكومەتدایە، دەكەوێتە سەر ئەو یاسا و نیزامەی لەنێو ئەنجوومەنی وەزیراندا پەیڕەو دەكرێت. من خۆم زۆرم پێناخۆشە كە دەوام ناكەن.
•  
• پرسیار: هەوڵت داوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەڵێ، هەوڵیشم داوە، زۆریش بە خراپی دەزانم، هەموو شتێكیش دەكەم بۆئەوەی ئەم هەڵوێستە بگۆڕن، بە قەناعەتی من لەبەر ئەوەی هەموو كاروباری ئەم وڵاتە لە رێگەی حكومەتەوەیە، ئەگەر كێشەش لەو سنوورە هەبێت، ئەگەر كەناڵە سیاسییەكانیشیان پچڕاندبا، نەدەبووایە كەناڵەكەی حكومەت بپچڕێنن، چونكە پەیوەندیی بە ژیانی دوو ملیۆن كەسەوە هەیە.
•  
• پرسیار: هیچ بڕیارێك هەیە جەنابی كاك مەسرور چاوەڕێ بێت، تاوەكو ئەوان بێنەوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: كێشەیەكیان دروست كردووە كە كاك مەسرور تاوەكو ئێستا رەچاوی دۆخەكە دەكات و بڕیارێك لە دژی وەزیرەكان نییە، بێگومان گلەیی هەیە و ئەوە روونە، بەڵام ئەوەی كە بڕیارێك لە دژیان بدات تائێستا نەبووە و جێگەی سوپاسیشە بۆ ئەو هەڵوێستە، بەڵام لەو ماوەیەدا قسەمان لەسەر بەرزبوونەوەی نرخ كرد، بەشێكی هاتە سەر گۆشت و پەیوەندیی بە وەزارەتی كشتوكاڵەوە هەیە، بەشێكی هاتە سەر برنج و چی و چی، كە پەیوەندیی بە وەزارەتی بازرگانییەوە هەبوو، بە سوتفە كاك كەمال [موسلیم] گەشتی كردبوو و بێگەرد خانیش ئامادە نەبوو، ئەی تۆ هەندێك جار كە وەزارەتی پەیوەندیدار ئامادە نەبێت ناتوانیت بڕیارێك بدەیت.
•  
• پرسیار: زۆر شتی وا هەیە، ئەوە نموونەیە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوە نموونەیەكە، بۆ نموونە كاك مەسرور تۆزێك خۆی لەوانە لادەدات، كاری چاكیشی كردووە، ئەو بڕیارانە تائێستا نەدراون، بەڵام شتێكیش هەیە تاوەكو كەی؟ ئەوە بوو بە شەش یان حەوت مانگ.
•  
• پرسیار: تۆ نە پارتیت و نە یەكێتی، ئایا شتی وا هەیە كە پارتی لە سەرەوە بڵێت وەرنەوە و لە ژێریشەوە خۆی تێكیبداتەوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من ناتوانم ئەم قسەیە بكەم.
•  
• پرسیار: ئەی تۆش هاونیشتمانیت.
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من هاونیشتمانییەكم، بەڵام ناتوانم ئەم قسەیە بكەم، ئەوە دەبێت پارتی وەڵامت بداتەوە.
•  
• پرسیار: نا تۆ لە ئەنجوومەنی وەزیرانی.
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەزانی، من لەنێو ئەنجوومەنی وەزیراندا ئەو جۆرە روحیاتەم نەبینیوە و نەمبیستووە.
•  
• پرسیار: واتە سەرۆكوەزیران دەیەوێت حكومەتێكی تۆكمەی یەكگرتووی هەبێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: كاك مەسرور حەز دەكات [كوتلەی وەزاریی یەكێتی] بگەڕێنەوە، ئەمە لە دوایین كۆبوونەوەی چوارشەممەی پێشوو كاك مەسرور گوتی، پێی ناخۆشە كە نایەن، گلەییشی لەسەر دەوامنەكردنیان هەیە، بۆچی من ئەو قسەیەش ئاوا دەكەم؟ واتە ئەوە قسەی ئەو نییە كە من بیڵێمەوە، لە رێگەی كەناڵە پەیوەندییەكانی خۆیانەوە ئەمەیان بە یەكدی گوتووە.
•  
• پرسیار: تۆ وەكو پێشمەرگەیەك، وەكو ئەوەی كە ماوەیەكی زۆر لەنێو یەكێتی خەباتت كردووە، بۆ هەوڵێك نادەن بۆ چارەسەر؟ یان ئێوەش حەز دەكەن و بە بەرژەوەندیتانە بۆ هەڵبژاردن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نا بە پێچەوانەوە، ئێمە لە یەكەم رۆژەوە كە قسەمان كردووە، لەسەر یەكڕیزی بووە، بە ئێستاشەوە؛ واتە یەكڕیزیی خەڵكەكەمان لای ئێمە وەكو درووشمی سەرەكی وایە، ئەوە قەناعەتێكە كە لەلای گۆڕان هەیە، كاتی خۆی لەبەر ئەوەی ئێمە یەكڕیزیمان لەلا گرنگ بوو، ئەو كات كە لە بەغدا بووین پەیوەندیشمان زۆر خراپ بوو لەگەڵ یەكێتی، بەڵام لەسەر بابەتی سەرۆككۆمار دەنگمان بە مام جەلال دا، لەبەر ئەوەی لامان گرنگ بوو یەكڕیزیی خەڵكەكەی خۆمان نیشان بدەین.
•  
• پرسیار: وەكو گۆڕان، لە ئەدای حكومەت رازین؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: با من بە جۆرێكی دیكە پرسیارەكەت بگۆڕم، هەندێك كەس رەخنەمان لێ دەگرن لەسەر ئەوەی كە ئێمە چی دەكەین لە حكومەتدا، تۆش بیستووتە بە دڵنیاییەوە.
•  
• پرسیار: كێ رەخنەتان لێدەگرێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بۆ نموونە گۆڕان بووە یان غەیری گۆڕان لەنێو حكومەتدا قسەمان لەگەڵ دەكات، ئەوانەی كە لەم دواییانە بوون بە ئۆپۆزیسیۆن رەخنە لە ئێمە دەگرن، راستییەكەی پێش ئەوەی گۆڕان دروست ببێت، لە رێگەی وشە و KNNـەوە، ئێمە دوو ساڵ پێشتر دەستمان كرد بە هۆشیاركردنەوەی كۆمەڵگە لەسەر بودجە، گەندەڵی و لەسەر هەموو ئەو شتانە، كە گۆڕانیش راگەیێندرا، چوار ساڵی دیكەش ئێمە لەسەر هەموو ئاستەكان پڕۆژەمان بۆ هەموو بوارێك و بۆ چاكسازی هەبوو، بە ئێستاشەوە. بوو بە شەش ساڵ و خەڵك ئاگادار بووەوە، وای لێهات هەموو تاكێكی كۆمەڵگە بەو شەش ساڵە مافی خۆی زانی، ئەركی خۆی زانی، زانیی شەفافییەت چییە، زانیی بودجە چییە، زانیی گەندەڵی چییە، وەسفی هەموو جۆری گەندەڵی كرا، دوای شەش ساڵ كاك نەوشیروان هات و گوتی، ئینجا كاتی كاركردنە، تۆ شەش ساڵە قسە دەكەیت، ئەی كەی كار دەكەیت؟ ئەوە بوو ئێمە هاتینە نێو حكومەت و بەهۆی كێشەی سیاسی، بێگومان خۆ لەو هەرێمەی ئێمە بەبێ كێشەی سیاسی و گرژی ناژیت، لە حكومەت دوورخراینەوە، دیسان چوار ساڵی دیكە ئۆپۆزیسیۆن بووین و لەنێو پەرلەمان و لە دەرەوەی پەرلەمان لەسەر گەندەڵی و هەموو ئەوانە ئەم قسانەمان كرد. كاك نەوشیروان لە لەندەنەوە رایگەیاند، خەباتی پەرلەمانی چووەتە ژێر نیشانەیەكی پرسیاری گەورەوە؛ ئێستاش ئاكامەكەی دەبینین، لەبەر ئەوە بۆ ئەمجارەش ئیختیاری حكومەت كرا كە كار بكەم باشترە یان هەر قسە بكەم؟
•  
• پرسیار: كامیان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: واتە ئەم بەشدارییە لە كابینەی نۆیەم.
•  
• پرسیار: ئێستا ئەگەر كاك نەوشیروان لە ژیاندا بووایە لە دەسەڵات بوون یان ئۆپۆزیسیۆن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دەتوانم بڵێم 80% لە دەسەڵاتدا بووین، بۆچی؟ ئەی ئەوە بوو بە 10 ساڵ، تۆ 10 ساڵە قسە دەكەیت، ئەی كەی كار دەكەیت؟ با ئێمە بەراوردێك بكەین لەنێوان ئەو برادەرانەی كە ئۆپۆزیسیۆنن و هەر قسە دەكەن، دەستكەوتیان چی بووە و دەستكەوتی ئێمەش چی بووە؟ لە رێگەی كاری هاوبەشی ئەم حكومەتەوە بۆ چاكسازی، من هەر نموونەی بچووكت بۆ دەهێنمەوە، بۆ نموونە ئێستا تۆ خۆت گەرمیانیت، بڕۆ لە گەرمیان بپرسە ئێستا گوندێك نەماوە كارەبای بۆ نەچووبێت، ئەوە باشترە یان قسەكە؟ بۆ نموونە پەیوەندی بكە بە هەر چوار ئیدارەكەی ئەم سنوورە، یان دۆخی زانكۆكان بە شێوەیەكی گشتی [لە رابردوودا] خراپ بوون، ئێستا بڕۆ تەلەفۆنێك بۆ زانكۆكەی چەمچەماڵ بكە. بۆ كۆكردنەوەی داهات، بۆ نەهێشتنی دوو مووچەیی، بۆ پلە تایبەتەكان، باشە ئەو هاوڕێیەی كە رەخنە دەگرێت، هەر رەخنەیە و هەر رەخنەیە و دووبارە دەبێتەوە، ئێستا بەداخەوە واشی لێهاتووە، هەرچی حیزبە لە گۆڕەپانی سیاسیدا رێك گوتار، درووشم و مەنهەجی ئێمە دەڵێنەوە.
•  
• پرسیار: ئێوە وازتان لێهێناوە ئەوان وازی لێناهێنن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نا، ئێمە وازمان لێنەهێناوە و وازیشی لێناهێنین، بێگومان ئەم جۆرە گوتارە پۆپۆلیستییەی كە ئێستا دەستیپێكردووە، لە ئاكامیدا خەڵكێكی بیتاقەت دەستكەوتووە.
•  
• پرسیار: ئەوەی ئێوەش پۆپۆلیستی بوو؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر، هی ئێمە پۆپۆلیستی نەبوو، دەزانی بۆچی؟ بزانە جگە لە ئێمە كێ پڕۆژەیەكی هەیە بۆ چاكسازی، ئێمە لەسەر هەموو ئاستەكان، لەسەر هەموو بوارەكانی ژیان پڕۆژەی گۆڕانمان پێشكێش كردووە، لەسەر هەمووی؛ كێ بەدیلی ئەمەی هەیە؟
•  
• پرسیار: پارتی پڕۆژەی چاكسازیی هەیە، هەر درووشمەكەی پڕۆژەی چاكسازییە.
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوەی كاك مەسرور؟
•  
• پرسیار: بەڵێ.
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لەو حكومەتە هاوبەشەی كە بەیەكەوە كردوومانە، لەسەر بەرنامەیەكی چاكسازی هەموومان رێككەوتووین، بەشێكی هی رێككەوتنی هەرسێكمانە با ئاوا بڵێم، بەڵام ئێمە بەرنامەیەكی ئامادەمان هەیە.
•  
• پرسیار: یەكێتیش دوو مانگە لەم حكومەتەدا نییە، ئەویش نەهاتووەتە چاكسازییەكەوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بێگومان [هاتووە].
•  
• پرسیار: نەوەی نوێش لە دەرەوە لەگەڵ كۆمەڵ و یەكگرتوو ئەوانیش رەخنە ناگرن بۆ چاككردنی كایەكانی ژیان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: با بزانین نەوەی نوێ یان ئەو برادەرانە چییان كردووە باشتر لەوەی كە ئێمە كردوومانە.
•  
• پرسیار: خوێندكاران زۆرم بۆ دەنووسن، دەرماڵە بەردەوام دەبێت وەكو خۆی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوە بڕیاری ئەنجوومەنی وەزیرانە و هەموو ساڵێك بەردەوام دەبێت، ئینشائەڵڵا تووشی كێشە نابن.
•  
• پرسیار: خۆتان لە كاری وەزیرەكانی گۆڕان رازین؟ گۆڕان لە ئێوە رازییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوە دەبێت خەڵكی دیكە وەڵام بداتەوە، نابێت ئەو قسەیە من بیكەم، جەنابت پەیوەندیت هەیە، من تائێستا نەمبیستووە ئێمە بانگ بكەن لەسەر شتێكی دیاریكراو كە هەڵەیەكمان كردبێت و لێپرسینەوەمان لێبكەن، لەسەر ئەوە من خۆم رازیم.
•  
• پرسیار: لە هەڵبژاردنی عێراقدا هیچتان نەهێناوە، لەم هەڵبژاردنەدا كورسی بەدەست دەهێنن؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: هەڵبژاردنی عێراق چەند هەڵەیەكی تێدایە، یانی بەداخەوە بە هەڵەش رۆیشتووە، یەكەم شت با لەوەوە دەستپێبكەم، هاوپەیمانییەكەی ئێمە، هاوپەیمانییەكی راست نەبوو، ئەوەی هاوپەیمانیمان لەگەڵ كرد، بەڵێنەكانی لەگەڵ گۆڕان جێبەجێ نەكرد.
•  
• پرسیار: هاوپەیمانییەكەتان لەگەڵ یەكێتی شتێكی باش نەبوو؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر، با تەواوی بكەم؛ دووەم، گۆڕان هەڵبژاردنی لە حەوت بازنەدا كردووە لە كۆی 18 بازنە، یانی ئەوە قورسایی و سەنگی راستەقینەی گۆڕان نییە. سێیەم، هەڵەیەكی دیكەی تەكنیكی كە بەتایبەتی ژووری هەڵبژاردنی گۆڕان كردی، لە هیچ بازنەیەك خۆی بە تەنیا بەربژێری نەبووە، پێموایە بۆ ئەم هەڵبژاردنە ئەو هەڵانە هەمووی راست دەكرێنەوە، ئەگەر راست ببێتەوە ئومێد دەكەم گۆڕان مافی خۆی وەربگرێت.
•  
• پرسیار: ئێوە دەنگتان ونبوو یان دەنگتان بردرا؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: دوو شتە، بەشێك لە لایەنگرانی ئێمە لە ئاكامی هاوپەیمانییەكەدا دەنگی نەدا، بەشێكیشی برا.
•  
• پرسیار: نەوەی نوێ دەبێتە بەدیلی ئێوە لە سلێمانی؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من خۆم ناتوانم دڵنیابم لە چارەنووسی نەوەی نوێ (وەكو ئاوات)، ئەوان ئێستا لە بەغدا و لە كوردستان هەیانە، بەڵام بەپێی زانستی سیاسەت یاسایەكی سیاسی بەبێ حیزب لەسەر نەوەی نوێ نییە، ئەوانیش هەر دووپاتی گوتارەكەی گۆڕان دەكەنەوە.
•  
• پرسیار: دەی ئەگەر ئەوە بۆ ئێوە رەوا بووبێت بۆ ئەوانیش رەوایە.
•  
• ئاوات شێخ جەناب: خۆ كردوویەتی، بەڵام لە نیزامی سیاسیدا یەكێك لە بابەتە سەرەكییەكان حیزبە، نەوەی نوێ ناونیشانی حیزبی لەسەر دانانرێت.
•  
• پرسیار: ئایا گلەییكردن لە وەزیرەكانی ئێوە لەسەر گرانبوونی دەرمان و خراپبوونی رێگەوبان نابنە هۆی كەمبوونی دەنگەكانتان؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: لەم موزایدە سیاسییانەی كە هەیە، بۆ نموونە هی وا هەیە وا لێپرسینەوەمان لێ دەكات كە دەڵێیت لە 92ەوە چی هەیە ئێمە لێی بەرپرسیارین، نەخێر ئێمە لێی بەرپرسیار نین، نە مەنتیق و نە یاسا و نە بە هیچ لێكدانەوەیەك ئێمە لە شتێك بەرپرسیار نابین.
•  
• پرسیار: بەس هەندێك لە ئێوە لێی بەرپرسە.
•  
• ئاوات شێخ جەناب: نەخێر، ئێمە لێی نابینە بەرپرسیار، ئێمە بەشێكین لە چارەسەر، بەشێك نین لە دروستكردنی گەندەڵییەكە، ئەو گەندەڵییەی كە هەیە ئێمە لە رێگەی پڕۆژە و بەرنامەكەی خۆمان بۆ نەهێشتنی گەندەڵی و بەرەنگاربوونەوەی هاتووین. با ناوی كەس نەهێنین، كەس هەیە لە 94ەوە لە حكومەتدا بووە، ئێستا لەم كابینەیە لە حكومەتدا نییە، وا قسە دەكات كە دەڵێی ئەم كابینەیە هەموو گرفتەكانی دروستكردووە، ئەوە موزایدەیەكە كە كەس پێی هەڵناخەڵەتێت، ئێستاش گۆڕان لەسەر هەموو چاكسازییەكانی خۆی بەردەوامە، سوورە لەسەری.
•  
• پرسیار: دەڵێن هەموو رۆژ تاوەكو كاژێر چوار دەوام دەكەیت، ئەمە راستە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: من بەیانیان زوو لە دەوامم و درەنگیش دەڕۆمەوە.
•  
• پرسیار: هەست دەكەیت چ شتێك زۆر نیگەرانی كردوویت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بۆ جەنابیشت و بۆ هەموو كەسێك وایە، رەخنە شتێكە و ناوزڕاندن شتێكی دیكەیە.
•  
• پرسیار: تاوەكو ئێستا تەشهیرت پێ كراوە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بەڵێ، بێگومان.
•  
• پرسیار: ناخۆشترین شت كە لە دڵتدا ماوە چییە؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: ئەوانە پێویست ناكات باس بكرێن، چونكە سرووشتی ژیانی ئێمە وابووە كە زۆر سەختی و ناڕەحەتیمان بینیوە، بەڵام هەندێك قسە كە زۆر دوور بووە لە ئەخلاقی منەوە و گوتوویانە؛ زۆرم پێناخۆش بووە، پێویستیم بە وەڵامدانەوەكەی نییە، یانی هەندێك لەوانە هەر پێم عەیبە وەڵامیان بدەمەوە.
•  
• پرسیار: هەست دەكەیت خودات لە خۆت رازیكردووە ئەگەر خەڵكیشت رازی نەكردبێت؟
•  
• ئاوات شێخ جەناب: بە دڵنیاییەوە.
•  
• پرسیار: لە كۆتاییدا من هیچ ناڵیم تۆ فەرموو.
•  
• ئاوات شێخ جەناب: با لە كۆتاییدا من شتێكت پێ بڵێم، تاوەكو ئەو خولەكەی كە لە حكومەتدام بە هەموو بیر و باوەڕ و قەناعەتی خۆم، من كار بۆ چاكسازی دەكەم، باكم نییە، دەشزانم كارێكی قورسە، دەشزانم كاروانێكە مەسیرەكەی زۆر درێژە، وەكو كابرای فەیلەسوف دەڵێت، ئەم كاروانە هەر دەبێت بگات، ئەم كاروانە نابێت بە بەفر بوەستێت، نابێت بە گەرما بوەستێت، نابێت بە سەرما بوەستێت، بێگومان كابرای فەیلەسوف زیاتر دەڕوات و دەڵێت، ئەگەر ئەو كاروانە هەر سەگێك بەردی تێگرت و وەستا؛ بە حەیاتی ناگاتە مەنزڵ. منیش هەندێك لەو وڵامانەم بەو شێوەیە داناوە و مامەڵەیان لەگەڵدا دەكەم، ئەوەی رەخنەم لێبگرێت دەیخەمە سەر سەرم، رەخنەكە ئەگەر هەڵەشی تێدا بێت بەلای منەوە ئاساییە، بەڵام دابنیشێت و باسی خێزانت و كەسایەتیت بكات، دەستوەردان لە شتە تایبەتەكانی خۆت بكات، دەستوەردان لە هیوایەت و پەیوەندییەكانی خۆت، كوڕت، كچ و ژنتدا بكات، ئەوانە بەداخەوە نەخۆشن.
• 
  
•  

 

ئیبراهیم عەلی زادە: ئێمه‌ په‌نابه‌رانی هه‌ڵاتووی شه‌ڕنین هه‌ر ڕۆژه‌ بمانگوازنه‌وه کامپێک

 

دانا عەبدولکەریم: بەرێژەی 50٪ی ئەو چاکسازییانەی کە ویستوومانە توانراوە جێبەجێ بکرێت

 

شێخ نەهرۆ کەسنەزانی: ئێستا خۆمان لە پارتی و یەكێتی بە دوورگرتووە

 

گوهدار زێباری : بەردەوام لەژێر چاودێریدا بووین بۆ ئەوەی دۆسیەیەکی دیکەمان بۆ دروست بکەن

 

جەمال کۆچەر: هەرچی بڵێین لەبارەی ناردنی پاره‌كه‌ ڕەنگە ڕاست دەرنەچێت

 

"هەمو ئەودۆخەی بەسەر هەرێمی کوردستاندا هاتوە تاوانەکەی دەسەڵاتدارانى خۆمانە"

 

​"ئیشەکەمان پرسی یەکخستنەوەیە، بەڵام زۆرجار لە یەکەکانی ٧٠ و ٨٠ گرفتی سیاسی ڕوودەدەن"

 

"لە هیچ جێگایەکی هەر ١٤٣ بەندەکانی پەیماننامەی لۆزان، باسی کۆتاییهاتنی لۆزان یا "گەڕانەوەی" ویلایەتی موسڵ بۆ تورکیا نەکراوە"

 

کاردۆ محەمەد: لەگەڵ ناڕازییەکان لەسەر نەخشەرێگایەک گەیشتووینەتە لێكتێگەیشتن کە گۆڕان دەباتە ئایندە

دواتر 1 2 3 4 5 6 7 پێشتر