بڕیاری 1325و باڵانسی جێندەری لە زانكۆكاندا
11/21/2020 6:18:00 PM
كامیل عومەر
بڕیاری ژمارە (1325)ی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە
یەكگرتووەكان لەساڵی (2000) دەرچووە‌و تایبەتە بە بارودۆخی ژنان‌و كاریگەریی شەڕو
قەیران‌و ئاڵۆزییەكان لەسەر ژنان. (عیراق)یش یەكەم وڵاتی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستە كە
پلانێكی نیشتیمانی بۆ جێبەجێكردنی ئە م بڕیارە داڕشتووە‌و هەرێمی كوردستانیش تێیدا
بەشدارە.
یەكێك لە ئامانجەكانی جێبەجێكردنی ئەم بڕیارە،
- لەئاستی حكومەت‌و حزبە سیاسییەكاندا- پرسی زیادكردنی بەشداریپێكردنی ژنانە لە پێگەی
دروستكردنی بڕیاردا، بەڵام تاچەند لە واقیعی ناوەند‌و پێگەكانی دەسەڵاتدا لە هەرێمی
كوردستان رەنگیداوەتەوە‌و بەشداری راستەقینە بە ژنان كراوە‌و باڵانسی جێندەری راگیراوە؟.
بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە، بەپێویستی دەزانین ناوەندە
ئەكادیمیەكان –زانكۆكان- وەك نموونە وەربگرین‌و بزانین تا چ ئاستێك لە پێگەی دەسەڵاتی
ئەو ناوەندانەدا، بەشداریی ژنان هەیە‌و دەسەڵاتیان هەیە. بەپێی داتاكانی وەزارەتی
خوێندنی باڵا كە لە ماڵپەڕی ئەو وەزارەتە وەرگیراوە، (35) زانكۆی حكومی‌و تایبەت لە
هەرێمی كوردستاندا هەیە، كەچی تەنها (یەك ژن) پۆستی سەرۆكی زانكۆی پێدراوە‌و ئەوانی
دیكە هەموو (پیاو)ن، سەرباری ئەوەی تێبینیدەكرێت كە زۆرینەی یاریدەدەرو راگر‌و سەرۆكبەش‌و
بەڕێوەبەراتیەكانی دیكەی ناو زانكۆكان لە رەگەزی (نێر)ن.
لەناوەندە ئەكادیمی‌و زانستیەكانیشدا، خراپتر لە
دەزگاو دامەزراوە حزبی‌و حكومیەكانی دیكە، مامەڵە لەگەڵ ژن كراوە‌و باڵانسی جێندەری
بەئاستێكی زۆر، لاسەنگ‌و نابەرامبەرە. لەوەش سەیرتر ئەوەیە لە پەیكەری كارگێری
زانكۆكانی هەرێمدا، دامەزراوەیەك بەناوی (سەنتەری جێندەر) هەیە، ئیدی نازانین دەبێت
ئەم سەنتەرانە كاریان چی بێ‌‌و بۆ چ مەرام‌و مەبەستێك دامەزرێنرابن؟، لەكاتێكدا نەتوانن
باڵانسی جێندەری لە پۆست و پێگە دیارەكانی زانكۆدا دروستبكەن!، یان وەك زۆربەی دامەزراوەكانی
تر تەنها بۆ ماكیاژكردنەو ناوێكی بەتاڵە‌و ئیشی بە ناوەرۆكەكەی نییە. ئەدی خۆ لە كۆلێژی
كاڕگێڕی‌و بەڕێوەبردنی ئەو زانكۆیانەدا، وانەی ئەوە بە خوێندكاران دەوترێتەوە كە
دروستكردن‌و دامەزراندنی هەر شوێنێك لەسەر بنەمای پێویستی‌و بۆ پڕكردنەوەی بۆشایی
بێت. بەوپێیەش ئەو سەنتەرانە زیادەن‌و بە نەبوونیشیان هیچ كێشەیەك دروستنابێت.
كەواتە، نەبوونی باڵانسی جێندەری لە زانكۆكاندا،
وەك لە كۆی دامەزراوەكانی دیكەدا هەیە، كێشەیەكە كە سەنتەرەكانی جێندەریش نەیانتوانیووە
چارەسەریبكەن. هەربۆیە، یان دەبێ كار بۆ پەیڕەوكردنی سیستمی (كۆتا) بۆ ژنان لەناوەندە
ئەكادیمیەكاندا بكرێت وەكچۆن لە پارلەمانی كوردستان جێبەجێكراوە، یان بكرێتە مەرج
كە (ژنان)یش هاوشێوە‌و هاوژمارەی پیاوان لە هەموو جومگە سەرەكییەكانی زانكۆكاندا دەسەڵاتیان
پێبدرێت، لە هەردوو حاڵەتەكەشدا، پێویستی بە هەمواركردنەوەی یاسای خوێندنی باڵا هەیە،
تاوەكو یەكێك لەو پێشنیازانە جێگیربكرێت.
قسەكردن لەسەر ئەم بابەتە، بۆ ئەوە نییە كە فۆكسەكە
تەنها لەسەر دانانی رەگەزی ژن بێت و بەهۆیەوە رەچاوی باڵانسی جێندەری بكرێت، بەڵكو
دەبێت دانانی ژن لە پێگە كارگێڕییە باڵاكاندا لەسەر بنەمای پێوەری توانست و توانا
و كەسێتی بێت، ئەوەی پێی دەوترێت (CV)،
نەك لەسەر ئەو پێوەرە نادروستانەی كە تا ئێستا حزبە سیاسییەكان لە دانانی ژن لە پۆستەكاندا
لەناو زانكۆكان‌و لە دامەزراوەكانی دیكەدا، پەیڕەویانكردووە، هەر ئەمەش خواستی
پلانی نیشتیمانی بڕیارە (1325)ی ئەنجومەنی ئاسایشە بۆ بەشداریپێكردنی ژنان..
تێبینی: ئەم وتارە لەژێر رۆشنایی‌و بەشداریكردن
لە پرۆژەیەكی رێكخراوی (ئەزموون بۆ گەشەپێدانی مرۆیی‌و مافی مرۆڤ) نوسراوە، كە بەهاوكاری
لەگەڵ رێكخراوی ئاسودە جێبەجێدەكرێت و لەلایەن ئاژانسی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ
كاروباری خانمان‌و (صندوق المرأە الامن والسلام)ەوە بودجەی بۆ دابینكراوە.