رێککەفتنا ستراتیژی یا عێراق وفەرەنسا وکارڤەدانا وێ لسەر عێراقێ وهەرێمێ
1/28/2023 3:20:00 PM
حاجی ڕێکانی
پێش دوو رۆژان،سەرۆک وەزیرێن عێراقێ
محەمەد شیاع سودانی دگەل شاندەکێ بالا گە‌هشتە فەرەنسا. سەرباری کو سەرەدان ئێک
رۆژن بوو وچاڤ پێکەفتن دگەل سەرۆکێ فەرەنسا وسەرۆکا حکومەتێ کرین،سودانی چەندین
دیدار وکۆرتە کۆمبوون دگەل کەسانێن شولەژێ وپایە بەرز و"بزنسمان"نان
سازکر.دئەنجامدا ژبلی ئیمزاکرنا رێککەفتنەکا ستراتیژی دگەل حکومەتا فەرەنسا،سودانی
شیا چەند یاداشنامەیەکێن گرنگ دگەل کۆمپانیێن تایبەت ئیمزابکەت. هەلبەتە ئەڤە هەمی
دبنە هۆکار بۆ پتەوکرنا باوەریێ وهەڤتێگەشتنێ دناڤبەرا عێراقێ وفەرەنسادا وئاستێ
پەیوەندیان دناڤبەرا هەردو وەڵاتاندا دێ بەرەف باشتروگەشتربەت، وژ رەخەکێ دیڤە
ئاستێ کارێ هەڤپشک دهەمی بواراندا دێ بەرفرەهتر لێکەت. نەخاسمە کو هەردو وەڵات
پێدڤی ب هەڤدو هەیە،عێراق ژلایەکێ وەک دهێتەزانین دەولەتەک گرنگە لدەڤەرێ
ودەولەمەندە ب هەبوونا یەدەکێ نەفتێ وغازێ، و ب دووەم دەولەت دهێتەزانین
دبەرهەمئینان وهنارتنا نەفتێ درێکخراوا ئۆپێکدا،پیدڤی ب تەکنەلوژیا وزانیاریێن
ئیداری وئابووری وکۆمپانیێن ئاڤەدانکرنێ هەیە.فەرەنسا ژی ژلایکەێ دیڤە،ب هەمان شێوە
وبەلکو زێدەترژی، کو دەولەتەک زەبەلاح وزلهێز وپیشەسازە، هەمیشە پێدڤی ب نەفتێ
هەیە، پێدڤی ب ووزەی هەیە،بتایبەت نها کو شەرێ ئۆکرانیا وروسیایە وهەڵامەتا نەمانا
ووزێ دئارادایە.بویە ڤێ سەرەدانێ ب سەرەدانەک گرنگ وستراتیژی دزانم.
لێ لڤێرە پرسیارەک هەیە ودبێژیتن:مەبەست
چییە ژڤێ
سەرەدانێ کو ددەمەکێدا هاتیەکرن حکومەتا سودانی هەتا حەفکێ یا نقۆمە
دکێشەیاندا،بتایبەتی کێشا ب قاچاخبرنا دولاری بۆ ئیرانێ وسوریێ کو ب ئەگەرێ وێ،
ئابوورێ عێراقێ شلەژان بوویە؟!
دیارە سەرەدانێن دڤی ئاستیدا هەمیشە
ئامانجێن راگەهاندی وئاشکرا هەنە،و دهەمان دەمدا یێن نهێنی ونەراگەهاندی ژی هەنە.
ئامانجێن دیار وئاشکرا،هەر وەکو
نڤیسینگەها سودانی ژی دابوودیارکرن پێش گەهشتنا سودانی بۆ پاریس،ئیمزاکرنا
رێککەفتنەکا ستراتیژی بوو بۆ کارێ هەڤپشک دچەندین بواراندا،دبوارێ ئابووری وئەمنی
ووەبەرهێنانێ ورەوشەنبیری وژناڤبرنا تیرور وتوند رەویێ وپێگڤەکارکرن بۆ
دەستەبەرکرنا ئاشتیێ وئارامێ بۆ عێراقێ ودەڤەرا ناڤەراست وجیهانێ، هەروەسا ژبۆبنبركرنا
گەندەڵيێ و ئاڵوگۆریا زانیاریان وڤەگەڕاندنا پارێ هاتى دزين وهاتی شیشتن وبرێکێن
نەقانونی ونەئسولی ژعێراقێ بۆ بانکێن فەرەنسا ووەلاتێن دیتر رەڤاندی. ئەڤە وزێدەباری چەندین یاداشنامەیێن
دیتر دبوارێ روشنبیری وکەلتوری وکەرتێ ووزەی ونەفت وغازێ و ووزا پاقژ و
ووەبەرهێنانا غازێ هاتینە ئیمزاکرن .
ئارمانجێن نهێنی ژی لپشت ڤێ سەرەدانێ
بریتینە ژ:
سودانی بۆ داخوازیا پشتەڤانیێ بۆ خۆ وحکومەتا خۆ چوویە فەرەنسا کو نها بەحسا کەفتنا وێ دهێتەکرن ژئەنجامێ خونیشاندان ونەرازیبوونا خەلکی ژحکومەتێ، وحەتتا سەرکردێن(اطارالتنسیق- چوارچۆڤێ هەماهەنگیێ) کو ژ چوار حزبێن شیعەنیزم پێکهاتیە، نها ناکوکن وهندەک ژ وانا ژئەدائا سودانی وحکومەتا وی رازی نینن.
بزاڤەکە ژ سودانی داکو سەرۆکێ فەرەنسا رازی کەت ناڤەندگیریێ بکەت دناڤبەرا عێراقێ وئەمریکادا، پێخەمەت بانکا فدرالی ل نیویورک پەشیمان بیت ژ بریارا فشارا ئابووری سەر عێراقێ وجارەک دی دولاری ب هنێریت بۆ بانکا مەرکەزی یا عێراقێ، پێخەمەت نرخێ دیناری بلندبیت بەرامبەر دولاری وئابوورێ عیراقێ پێ گەشەبیتەڤە.
لێ بدیتنا من ئەمریکا بساناهی
پشتەڤانیێ ل سودانی ومانەڤەیا حکومەتا وی ناکەت، ئەگەر سودانی چەند مەرجەکا بجه
نەئینت،ئەوژی کۆنترۆلکرنا میلیشیاتێن چەکدارێن شیعەیە ئەوێن سەرب ئیرانێڤە ورۆلەکێ
مەزن دگێرن درێڤەبرنا عێراقێ، ورێگریکرن ب قاچاخبرنا دولاری بۆ ئیرانێ وسوریێ.
هەلبەت ئەڤ هەردو مەرجەژی زۆر
بزەحمەتن،باوەرناکەم نە سودانی ونەهیچ سەرۆک وەزیرەکێ دیتر بکاریت دڤی هەلومەرجیدا
وان مەرجان بجهبینیت.
سەبارەت رێککەڤتنا ستراتیژی
وکارڤەدانا وێ دێ لسەر هەرێمێ چ بت؟، بدیتنا من جارێ هێشتا روون نینە دێ چ
کاریگەری وکارڤەدانێن سیاسی وئابووری وجڤاکی هەبن، بەس پا بێ گۆمان دێ کارتێکرنا
خۆ هەبیت، چونکە هەرێم تا نهۆ بەشەکە ژعێراقێ،وهاتیە زانین کو هندەک بانکێن خۆمالی
ل هەرێمێ،هەیڤانە سەدان ملیون دولاران برەنگەکێ نەیاسایی دهنێرینە دەرڤە.
کورد هەرچەندە خەلەکەکا لاوازن دڤێ
هەڤکێشێدا، لێ داکو ئەڤا مای ب پارێزیت و"هێشتا بار نەکەفتیە سەر شاخێن
گای"، دڤێت ب ژیرانە رەفتارێ بکەت وهیچ رەنگڤەدانەکا سلبی ژێ دروست نەبیت
چونکە نافمالیا کوردی وەک دەلەمێ یا سست وخاڤە وئێکگرتی نینن،هەردو حزب پارتی
وئێکەتی بەردەوام هەڤدژی ئێکن وچارەسەریا کێشەیێن تەسکێن خو ناکەن وپرسێن
نیشتیمانی وژین وژیارا خەلکێ هەرێمێ ژی ئێخستنە دمەترسیێدا.
ژبەرهندێ دڤێت کورد وبتایبەتی پارتی
وئێکەتی ئێکەم تشت بکەن،کێشێن ناڤخویا خو چارەبکەن وسەقامگیرییەکا سیاسی وئابووری
وجڤاکی بەرقرار بکەن،پاشی ب بەرنامە ورێکێن دەستوری ویاسای بگرنەبەر بۆ راگرتنا
بریارا دادگەها فدرالی ژلایەکێ،وژلایەکێ دیڤە،پیداچوونێ بکەن ب بەرنامە ورێککەفتنا
خویا سیاسی ئەوا دگەل(چوارچوڤێ هەماهەنگیێ)دا کری وحوکمەتا سودانی پێکئینای.
هەر وەسا دڤێت کورد وەک دەسەلات، ژنهۆ
وپاش خەلکێ بسپۆر وتەکنوکرات وشارەزا دبوارێ یاسایێ ودەستوری وشلوڤەکرنا
برگەومادێن تایبەت ب نەفت وغازێ هەی وچەوانەتیا دەرهێنان وهنارتن وفروتنا وان هەی،
بهنێرتە بەغداد بودانوستاندنان، نەک کەسانێن حزبی.