(غرور)ی ده‌سه‌ڵات و ژیان له (هه‌ساره)كه‌ی تردا !
8/27/2022 9:31:00 AM
د.یەحیا عومەر رێشاوی
(غرور) و (خۆبه‌شتزانین) خه‌سڵه‌تێكی سایكۆلۆجی مرۆڤه‌و
هه‌ندێك جار ده‌بێته (نه‌خۆشی)ه‌ك و چاره‌سه‌ری ئاسان نییه، جیاوازی ئه‌م (نه‌خۆشی)ه
له نه‌خۆشییه‌كانی تر ئه‌وه‌یه، (نه‌خۆشه)كه هه‌ست ناكات كه (نه‌خۆشه) و ئه‌و
كه‌ش و هه‌وایه‌ی له توانای (ده‌سه‌ڵات – دارایی – جوانیی – زانستیی – ئاینیی -
حزبیی) بۆ دروست ده‌بێت، له‌بیری ده‌باته‌وه كه ئه‌و (نه‌خۆش)ێكه و پێویستی به
چاره‌سه‌ره‌و سه‌رچاوه‌ی ڤایرۆس و په‌تایه‌كه‌و پێویستی به بنه‌بركردن و قه‌ڵاچۆكردن
هه‌یه.
ئه‌م خه‌سڵه‌تی (خۆبه‌شتزانین)ه و نه‌بینینی ئه‌وانی تر
و به‌كه‌م سه‌یركردنی كه‌سانی تر، زۆر جار به‌رۆكی خه‌ڵكانی ئه‌و وڵاتانه ده‌گرێته‌وه
كه به وڵاتانی دواكه‌وتوو ناوزه‌د ده‌كرێن و زۆر جار خۆی له گروپی حوكمران و
كاربه‌ده‌ستانی وڵاتدا ده‌بینێته‌وه‌و دواتر شۆر ده‌بێته‌وه بۆ كه‌سانی ده‌وربه‌رو
ده‌ست و دایه‌ره‌یان، كه دوور نییه ئه‌و كه‌سه نووسه‌ر و رۆشنبیرێك بێت یاخود
كه‌سێكی ئه‌كادیمیی و ته‌نانه‌ت مامۆستایه‌كی ئاینییش بێت، هه‌ندێك جار ره‌نگه بگاته
پاسه‌وان و چێشتلێنه‌رو ده‌رگاوانی به‌ر ده‌رگاكانیشان.
ئه‌وانه‌ی كه له (پرێك ده‌بنه كورێك)و چاویان ده‌كه‌نه‌وه
له ناو كۆشكه‌كانی ده‌سه‌ڵاتدارێتدان، ده‌بینێت باپیر و باوك و مام و ئامۆزاو
پورزاكانیان به بێ تونێڵی تاقیكردنه‌وه‌و بوونی ئه‌زموونی حوكمداریی و شاره‌زایی
له به‌رێوه‌بردنی وڵاتدا كه‌سی یه‌كه‌من، ده‌بینێت هه‌ریه‌كه‌و پۆستێكی هه‌ستیاریی
سیاسییان گرتوه‌ته ده‌ست و فه‌رمان ده‌رده‌كه‌ن و یاسایان بۆ داده‌رێژرێت و ده‌ستووریان
بۆ هه‌موار ده‌كرێت، ده‌بینێت خاوه‌نی كۆمپانیا و بزنسی تایبه‌ت به خۆیانن و سه‌رانه
سه‌ندن و پشكی كۆمپانیاكان ده‌بیته نه‌ریتی ده‌وڵه‌مه‌ند بوونیان، ده‌بینێت
سوپایه‌ك له كه‌سانی ده‌روون نزم و ماستاوچی خه‌ریكی پرۆسه‌ی گه‌وجاندنن و له
رێگه‌ی كه‌ناڵه‌كانی میدیا‌وه خه‌ریكی جوانكردن و مكیاج كردنن، ئه‌و كه‌سه كه
له‌م ژینگه‌یه‌دا گه‌وره ده‌بێت، ئه‌م حاڵه‌ته نه‌شازه‌ی لێ ده‌بێته (ئه‌سڵ) و
هه‌مان سایكۆلۆجیه‌تی (غرور) و (خۆبه‌شتزانین) ئه‌ویش ده‌گرێته‌وه.
كێشه‌ی ئه‌م (خۆبه‌شتزانه - نه‌خۆشه) ئه‌وه‌یه، كه
به ئاسته‌م گوێی له ده‌نگی ناره‌زایی ئه‌وانی تره و چاوه‌كانی ناتوانێت موعانات
و خه‌مه‌كانی ده‌ورووبه‌ری خۆی ببینێت، ناتوانێت له‌وه بگات كه ژینگه‌یه‌كی تر
هه‌یه جیاواز له‌و ژینگه‌یه‌ی ئه‌وی تێدا گه‌وره بووه و كه‌سانێك هه‌ن كه ساده‌ترین
پێداویستییه‌كانی ژیانیان بۆ ده‌سته‌به‌ر نابێت، هه‌ربۆیه زۆر به‌ساده‌یی و ره‌نگه
(راستگۆ)ش بێت دێته سه‌ر شاشه و به‌و خه‌ڵكه ده‌ڵێت: ئه‌گه‌ر هه‌ر به‌راستی نان
و ئاوتان ده‌ست ناكه‌وێت (كه گومان ده‌كه‌م ده‌ستان نه‌كه‌وێت!) پێشنیاری كێك و شیرتان
بۆ ده‌كه‌م!
هه‌ربۆیه به تێپه‌ربوونی كات دوو جۆر ژینگه و دوو جۆر
هه‌ساره‌ی گریمانه‌یی له وڵاتدا دروست ده‌بێت، هه‌ساره‌ی ده‌سه‌ڵات و بنه‌ماڵه
و كاربه‌ده‌ستدانی نزیك له ده‌سه‌ڵات، كه یان نایانه‌وێت یاخود ناتوانن له
موعاناتی خه‌ڵكیی بگه‌ن و سه‌رقاڵی (ئاوادانكردنه‌وه)ی هه‌ساره‌كه‌ی خۆیانن و
(غرور)ه‌كه به‌ری چاویان ده‌گرێت و ته‌نها و ته‌نها رووبار و گرد و خاك و زه‌مینی
هه‌ساره‌كه‌ی خۆیان ده‌بینن، هه‌ساره‌یه‌كی تریش كه ده‌بێته شوێنی ژیان و گوزه‌رانی
ناچاریانه‌ی خه‌ڵكه سته‌مدیده‌كه‌و له ناو خۆیاندا خه‌ریكی هات و هاوار و ده‌ربرینی
ناره‌زایه‌تی و گله‌یی كردنن، بێئاگا له‌وه‌ی ئه‌مان له (هه‌ساره‌یه‌ك)و گروپی
حوكمران و (ده‌سه‌ڵاتی سیاسی)ش له (هه‌ساره‌یه‌ك)ی تر، كێشه‌ی دروستبوونی ئه‌م
دوو جۆره له (هه‌ساره) ئه‌وه‌یه دانیشتوانی هه‌ساره‌ی دووه‌م به ناچاریی هه‌میشه
ئاتاجی ته‌قه‌دانن له ده‌رگای (هه‌ساره)ی یه‌كه‌م و داواكاریه‌كانی به
ناچاریانه ده‌بێ بگه‌یه‌ننه ئه‌وێ، له كاتێكدا ئه‌و (هه‌ساره)یه‌ی تر نه ده‌رگای
ته‌قه‌لێدانی دیاره‌و نه ده‌رگه‌وانێك هه‌یه ئه‌ركی كردنه‌وه‌ی ئه‌و ده‌رگایه‌ی
پێ سپێررا بێت !