پەرداخە ئاوەكەی توركیا مەخۆنەوە
6/13/2021 9:04:00 PM
هەندرێن شێخ راغب
لەتوركیا، كێشەی كورد دوو باڵی هەیە، باڵی سیاسی‌و باڵی سەربازی. كورد لە دوو سەنگەرەوە خەریكی ململانێی توندبووە لەگەڵ دەوڵەت جیاواز لە پارچەكانی دیكەی كوردستان. چونكە كاتێك هێزەكانی ئێمە لە شاخ بون، هێزی دیكە لەعێراق نەبوو لەناو پرۆسەی سیاسی نوێنەرایەتی ئاراستەی كێشەی كورد بكات، جگە لە هەندێ حزب و گروپی دروستكراوی بەعس خۆی. بەڵام لە توركیا دۆخەكە جیاوازە، كورد هەم لە شاخەو هەمیش لە شار.
هەدەپە(پارتی دیموكراتی گەلان) باڵی سیاسی كێشەی كوردە لەناو توركیا، ماوەی رابردوو زۆر گەشەی كرد، نەك بەربەستی یاسای هەڵبژاردنی بڕی، بەڵكو بووە سێیەم گەورە پارتی ناو هەموو توركیاو 80 كورسی پەرلەمانی بەدەست هێنا. كاندیدی سەرۆكایەتیەكەشی كە صەلاحەدین دەمیرتاشی هاوسەرۆكیان بوو زیاتر لە 6 ملیۆن دەنگی هێنا. لەولاشەوە گەشەی باڵی سەربازی كورد كە پەكەكە نوێنەرایەتی دەكات لە رۆژئاوای كوردستان و شەنگال و باكوری كوردستان پێگەی خۆی گرت و چەكی نوێ‌و پەنجەرەی نوێی دەستكەوت، بەتایبەت نزیكبوونەوەی ئەمریكا لە هەپەگە لەرێگای یەپەگەوەو دۆخی شەنگال و كوردانی ئێزیدی. ئەمەش هەم توركیای هاركرد، هەمیش ئێرانی توشی دڵەڕاوكێ كرد. بۆیە توركیا بەگەشەكردنی رەوای كێشەی كورد چی دیكە ئارامی نەما. پەلاماری عەفرین و رۆژئاوای كوردستانی دا، فشاری بۆردومان‌و ئۆپەراسیۆنی بۆ سەر ناوچەكانی پەكەكە دەست پێكرد.
بەڵام سیاسەتی یەكەمی لەناوخۆی توركیا دەستپێكرد، ئۆپەراسیۆنی گەورەی یەكەمی لەروی سیاسی ئەنجام دا، كەوتە گیانی هەدەپە، هاوسەرۆك دەمیرتاشی خستە كونجی زیندان، دەیان پەرلەمانتاری خستە زیندان، هەزاران كادیرو ئەندامی هەدەپەی زیندانی كردوە. باڵی سیاسی كوردی خراپ خستە قەفەزەوە.
ئینجا دوای تەواوبونی ئۆپەراسیۆنی سیاسی، ئێستا ئۆپەراسیۆنی سەربازی دەست پێدەكات بۆ ئەوەی باڵی چەكداری كوردیش بكاتە ناو دۆڵێكەوەو نەفەس بڕی بكات. كە ئەمەشی كرد، لەناو توركیا كورد دەكاتە تەیرێكی مەعقول و دابەزیوو لە خواستەكانی. ئەوكاتە پاكێجێك ئامادە دەكات بەناوی چارەسەری ئاشتی و سیاسی و كرانەوەی دیموكراسی، بەشێك لە مافی دیاریكراو دەداتە كوردی باڵ كراوو تەواوی رای گشتی نێودەوڵەتی و ئیقلیمی و شەقامی كوردی چەواشەدەكات. كوردی باڵكراویش دەسەڵاتی ئەوەی نابێت تەنانەت ڕوبەڕوی ئەم چەواشەكاریەش ببێتەوە.
ئینجا چی دیكە دەكات؟
بۆ هەرێمی كوردستان وانەی قەرەباغی ئەرمینیا ئەوەتا لەبەردەم كونەلوتی، توركیا بەهەموو توانایەكیەوە پەلاماری دەوڵەتی ئەرمینیایداو هەرێمی قەرەباغی گەڕاندەوە دەست دەوڵەتی ئازەربایجان، كەسیش لەم دنیایەدا قسەیەكی نەكرد؟؟ ئەگەر هەرێمی كوردستان تەسلیمی عێراق یان بیخاتە سەر سنوری خۆی كێ قسە دەكات؟ ئەمریكاو روسیا؟ ئێران‌و عێراق؟ یان یەكیەتی ئەوروپا؟ كێشەكە جددییە تكایە بیری وردی دەوێت.
توركیا ئاوی لەسەر عێراق گرتۆتەوە، كێ هەیە پێی بڵێ بۆ وا دەكەی؟ خەڵكی مەدەنی كردۆتە ئامانج و كەچی بە كورد دەڵێن تیرۆریست. بەداخەوە هاوكێشەی هێز لە ئەرزی واقیع دەیخواو كەس خۆی پیاو خراپ ناكات لەسەر كورد. عێراق دۆخێكی شلۆق و تێك شێلاوی هەیە، شیعەكان لێیان ئاڵۆزبووە، بەڵام ئەگەر هەرێمی كوردستان بە زەلیلی بكەوێتەوە دەستیان بۆ خراپە؟ ئینجا كێ هەرێمی كوردستان زەلیل دەكات ئەوە گرفتی ئەوان نیە؟.
ئەم نائومێدیە لە فراوانبوونی توركیاو پان بوونی جەستەی توركیا، بەشێكی پەیوەندی بەناوخۆی ماڵی كوردیەوە هەیە، هەرێمی كوردستان بۆڕی نەوتەكەی لەچنگی توركیایە، ئەمەش كارتێكی توندە بۆ لاوازكردنی هەڵوێستی هەرێمی كوردستان، هەرێمێك كێشەی موچەو دارایی هەیەو بازاڕی قلیشاوەتەوەو دۆسیەی نە‌وتی شكست خواردوە‌و نەوت دە‌كڕێ نەك بیفرۆشێ. توركیا مەستی ئەم خراپیەی دۆخی كورد بووە.
ناڵێم دۆخەكە باشە، بەڵام ئەوەی لێی دڵنیام ئەوەیە داهاتوو كۆپی ئێستا نیە. ئەگەر توركیا بەرنامەی هەیە، خەڵكیش بەرنامەی خۆی هەیە، دەگوترێ لە سیاسەت دۆستی هەمیشە‌و دوژمنی هەمیشەیی نیە، بەڵام لە سیاسەت سەركەوتنی هەمیشەیی نیەو كەوتنیش هەیە. هەڵگەڕانەوەی مێزەكەش هەیە. ئەگەر سەیری رابردووی خۆمان بكەین نمونەی زۆر باوەڕ پێنەكراومان بینیوە كە بەخەونیش بیرمان لێ نەكردۆتەوە، وەك جەنگی كوێت و راپەڕین و بەهاری عەرەبی و ئازادبوونی رۆژئاوای كوردستان و ئەم دۆخەی دواتر بۆ ناسینی كێشەی كورد لە ئاستی نێودەوڵەتی دروست بوو. دۆخەكە رەشە، بەڵام مەرج نیە هەموو رۆژەكانی ساڵ ئاسمان هەر تاریك بێت، دنیا روناك دەبێتەوەو رۆژیش هەڵدێ. بەڵام لە ئێستادا بۆ كورد ئەوە گرنگە كە توركیا پەرداخێك ئاوی پێیە، هەر كەس بیخواتەوە، دەیكوژێ، چونكە ژەهرە؟؟.