نهێنی جوڵاندنی کارتی ناناوەندێتی (لامەرکەزیەت)
5/6/2020 12:30:00 PM
بەختیار شارەزووری و سەرکەوتی جیهاز
هەرێمی کوردستان لەبەردەم
ناچاری چاکسازیدایە، واتا ئەگەر پێشتر کۆمەڵیک هۆکاری بەرژەوەندی کەسی و حیزبی و
بنەماڵەیی وای کردبێت کە چاکسازی گشتی تەنها موزایەدە و کۆمەڵێک دروشمی کاتی
هەڵبژاردنەکان بوبێ و دواتر دوای تای هەڵبژاردن تەنها سەرابێک بوبێت ، ئەوا ئێستا
لەبەردەم کارەساتێکی ئیداری و حکومداریداین بە ناچاری دەبێت چاکسازی گشتی بکرێت بۆ
ئەمەش دەبێت بچینەوە سەر چارەسەرەکانی کاک نەوشیروان ، با لە خۆمان بپرسین بۆچی
ئەم هەرێمە نابێتە هەرێمێکی یەکگرتو بتوانێت بەسەر ئەم کێشە ئیداری و
دەوڵەتداریەدا سەربکەوێ ، ئەوا وەڵامەکەی لای زۆرێکمان ڕونە کە ئەم هەرێمە خاڵیە
لە یەکێتی ئیرادەی ناوخۆی لە کەسەکانەوە تا دەگاتە حیزبەکان ، ئەمەش ڕەگێکی مێژویی
هەیە کە دابەش بوین بەسەر هێزە ناوچییەکاندا .
ئەگەر لامەرکەزیەت بریتی
بێت لە (لامەرکەزی ئیداری و جوگرافی و وەزیفی و یاسایی و سیاسی ) ئەوا ئەم جارە
زیاتر سیاسیە و پەیوەندی بە جوڵەکانەوە هەیە لەسەر ئاستی هێزە ناوچەییەکان ، هەر
لە دەستوری عێراقەوە تا دەستوری هەرێم و کارنامەی حکومەتی هەرێم و هەتا
بانگەشەکانی پێش هەڵبژاردن ئەم لامەرکەزیەتە بونی هەبوە ، کە دەتوانین لە کورترین
پێناسەدا بڵێن لامەرکەزیەت پڕۆسەیەکی دیموکراسی و دابەشکردنی دەستەڵاتەکانە و
کەمکردنەوەی ڕۆتینات و هۆیەکە بۆ ڕێگرتن لە دکتاتۆریەتی ئیداری و مالی کە ئەمە کۆ
بڕیاری هەموی بێت ئەی بۆ کاری پێنەکراوە ..؟ ئەی بۆ لەم کاتەدا ئەمە دەبێتە کارتی
بەهێزی ململانێکان ..؟؟
گۆڕان ڕێککەوتنێکی هەبو
لەگەڵ پارتی کە چاکسازی بکات و یەکێتیش بەشدارە لەم حکومەتە، نەک نەتوانرا کار
لەسەر لامەرکەزیەت بکەن لە دادوەریەوە بۆ ئیدارەی پارێزگاکان و قایمقام و
بەڕێوەبەری ناحیەکان و بەڕێوەبەرایەتیەکان پارتی بە حوکمی زۆرینە کاری بۆ
ناوەندێتیەکی تەواو توند دەکرد تا ئەو ئاستەی بۆ هەر وەزیرێک سێبەرێکی دروست کرد،
تا ئێرە ئەگەر ململانێکانی نێوان یەکێتی و پارتی بۆ بێت و پارتی توانبێتی لە غیابی
یەکێتی و نەبونی بڕیاری دەستە جەمعی یەکێتیدا باڵێکی لە خۆی نزیک کردبێتەوە ، ئەوا
پارتی کاری لەسەر زۆنی سەوز و نیلی کرد و نە لەگەڵ یەکێتی کاری بە ڕێککەوتنی
ستراتیژی کرد نە لەگەڵ گۆڕان کاری بە ڕێککەوتنی شەش مانگی چاکسازی کرد، ئەگەر ئەمە
بازنە بچوکەکە بێت واتا پارتی دەستکاری دابەشکاری دەستەڵات و ڕێککەوتنی نێوان
تورکیا و ئێرانی کردوە لە ڕەسمی ڕێککەوننامەی ستراتیژیدا ، با لە خۆمان بپرسین ئەی
نهێنی جوڵاندنی کارتی لامەرکەزیەت چیە ..؟؟؟
هەمومان دەزانین ڕێکەوتننامەی ستراتیژی
ڕێککەوتنێکە لە نێوان تورکیا و ئێراندا و ئەودیو دێگەڵە و ئەم دیو دێگەڵە و زۆنی
سەوز و زەرد سنوری ئیداری و جوگرافی دەستەڵاتەکانی ئێران و تورکیا و ئەوانیش بە
درێژایی مێژو کۆک بون لەسەر ئەم دابەشکاریە ، بەهۆی سزای زیرەکی ئەمریکا و کۆرۆنا
ئێران تا ئاستێک پاشەکشێی کردبو ئەمەش بۆشاییەکی لەسەر دوو ئاست دروست کرد
ئاستێکیان سەرقاڵی ئێران بە سزای زیرەکی ئەمریکا و کوژرانی قاسمی سلێمانی و لەسەر
ئاستی دوەمیش یەکێتی کۆبڕیار نەبو لە داوی کۆچی مام جەلال وە .
لەسەر ئاستی عێراقیش چی ئەمریکا و چی ئێران لەو
ڕاستیە گەشتون کە هیچیان بێ ئەوی تریان ناتوانن عێراق کۆنتڕۆڵ بکەن ، تا گەشتە ئەو
ئاستەی بنکەی سەبارزی ئەمریکا بگوازنەوە بۆ هەریر ، هەر بۆیە کاتێک ئێران دەیەوێت
دیدی قائاری بۆ ئەم ناوچەیە بکاتە حکوم جارێکی تر دەگەڕێتەوە سەر ڕێککەوتنی
ستراتیژی و ئەم زۆنی سەوز و نیلیە ڕێک دەخاتەوە بە پێ ی ڕێککەوتنی کۆنی ستراتیژی
(فیفتی بە فیفتی) و ڕێککەوتنی ئەستانە و بە ڕێککەوتنی لەگەڵ تورکیا و بچوککردنەوەی
پارتی کاری خۆی دەکات ، واتا نهێنی جوڵاندنی کارتی لامەرکەزیەت ئەم هۆکارانەیە
1- دابەزینی نرخی نەوت و مانەوەی نرخی غاز وەک خۆی ،
کە عێراق پێشتر غازی لە ئێران دەکڕی و لەم مانگەوە ناتوانێ ئەو غازە بکڕێت دەبێت
لە هەرێمی کوردستان بیبات و کارتەکانی بەرامبەر هەرێم بەکار دەهێنێ تا هەرێم تەواو
ناچار بکات بە داخوازیەکانی بەغداد لە ڕێ ی گوشاری ئێرانەوە.
2- تورکیا دیسانەوە غاز لە ئێران دەکڕێت و بەدەر لە
غازی ڕوسیا پێویستی بەغازی بەدیلی غازی ئێرانی دەبێت بۆ تورکیا و هەم بۆ عێراقیش
غازی هەرێم هەم زۆرە و هەم تێچوی کەمە و بە نرخی زۆر هەرزانتر دەستیان دەکەوێ ، بۆ
تورکیا و هەم بۆ ئێرانیش بەرژەوەندیان لەگەڵ ناوند بەهێزتر دەبێت وەک لە هەرێم و
هەرێمیش بە هۆی ئەوەی پێشتر نەیتوانیوە خاوەنی سیاسەتی ئابوری سەربەخۆی خۆی بێت بە
ناچاری هەمو داواکانی بەغداد قبوڵ دەکات.
3- دوای دەست بەکاربونی مستەفا کازمی یان هەر کەسێکی تر دەبێت
هەڵبژاردن بکرێت لە ئێستەوە زۆنی سەوز و نیلی دەترسن لە فراوان بونی دەستەڵاتی
زیاتری پارتی و کارتی لامەرکەزیەت بەکار دەهێنن.
4- بۆ هەر ئەگەرێکی تەقینەوەی جەماوەری سلێمانی لە
پێش هەر پارێزگایەکەوە دەبێت و ئەمەش هەمو ئەو حیزبانەی سەنتەریان سلێمانیە لەسەر
مێزی بەرژەوەندی هاوبەش کۆدەکاتەوە.
5- دوای کۆنگرەی یەکێتی بەچونەوە سەر ڕێککەوتنی
ستراتیژی دەبێت دابەشکاری نیوان ئێران و تورکیا لەم هەرێمەدا بچێتەوە سەر پلێتی
ڕێککەوتننامەی ستراتیژی و هاوسەنگی هێز بالانس بکرێتەوە.
6- لە زۆنی سەوزدا بۆ ئەم مەبەستانە دەبێت هێزە
سەرەکیەکانی ئەم زۆنە نزیک بنەوە لەیەک بە گوشاری ئێرانی ، وەک چۆن لە زۆنی زەردا
تورکیا هەمان کار دەکات.
7- ئەمریکا بێ ئاگا نیە لەم ڕێککەوتنانە و گڵۆپی سەوزی
ئەمریکایان پێیە و ئەوەش دەزانین کە ئەمریکا لە سەرەتاوە تا ئێستا نەیویستوە ئێران
بڕوخێنی بەڵکو وسیتویەتی لاوازی بکات و بیکاتە هاوپەیمانێکی لاوازی خۆی و پێویستی
بە ئێران هەبوە تا بە وڵاتانی خلیج بە تایبەت سعودیە بڵێ من ئەتان پارێزم لە
هیلالی شیعی و ئێرانی ، وە دانیشتنی نهێنی هەیە لەسەر عێراق لەگەڵ قائاریدا .
8- لامەرکەزیەت ئەو
کارتەیە کە دەستەڵاتی ناوەندێتی و مۆدێلی سعودی و وەلی عەهدی دەوەستێنێت و زۆرینەی
غازیش لەم سنوری سەوز و نیلەیەدایە .
9-کۆدەنگیەک هەیە لەسەر
پاوانخوزی پارتی و داتاکان دەدەوێن ( ناعەدالەتی جوگرافی – بەیار عومەر).
10- بە هەموو کارت و دیوەکاندا کاتێک ناوەند بۆ
ناوەندێکی پاوانخوازی دەڕوا لامەرکەزیەت دەبێت هۆیەک بۆ ڕیگرتن لە ناوەندچێتەیەکی
توند.
لامەرکەزیەت یەکێکە لە
بنەماکانی دابەشکردنی دەستەڵات و ناەوەند یان حکومەت تەنها کاری چاودێری و ڕاگرتنی
هارمۆنیەتی دەستەڵاتێکی دروستە ، لە گشتدا لامەرکەزیەت بۆ ئێستای هەرێم پێداویستی
قۆناغەکەیە.