هەرێمی کوردستان و ئەفغانستان خاڵە جیاواز و لێکچوەکانیان
8/19/2021 10:41:00 AM
بەختیار نامیق
دوای ڕوداوەکانی
ئەفغانستان و قسەکانی بایدن بەوەی عێراق بە جێدێڵێ و لەم نێوەندەشدا جێهێشتنی هەرێمی
کوردستان و عێراق ، زۆربەی بۆچونەکان باس لەوە دەکەن کە هەرێمی کوردستان هەمان سیناریۆی
بەسەرا بسەپێ بەوەی خاڵی لێکچوی زۆرە تا ئەو ئاستەی فەرماندە سەربازیەکانی ئەفغانستان
ناوە کوردیەکانیان پێ بڵێن وەک کۆمیدیا ، دەتوانین تەنها لەیەک دەلاقەوە بەراوردەکان
نەبینین ، بەڵکو لە چەند دەلاقەیەکەوە بەراوردەکان بخوێنینەوە ، ئەویش بە هەردو دیودا
، خاڵی جیاوازی و خاڵی لێکچو :
خاڵە جیاوازەکان
:
١-ئەفغانستان وک هەرێم جگە لە ناتۆ و ئەمریکا ،
وڵاتانی تر دابەشیان نەکردبو بەسەر دوو زۆن و دوو بلۆکی تورکی و ئێرانیدا بگرە ڕۆڵی
تورکی و ئێرانی زۆر کەم بو هەتا بە بەراوردی پاکستان .
٢-لە حاڵەتی دەرکەوتنی داعش دوای گەڕانەوەی ناتۆ
و ئەمریکا ئۆتۆماتیکیەن زۆنی زەرد زیاتر لە ئێستا دەچێتە سەر تورکیا و زۆنی سەوز بۆ
سەر ئێران، لە ئێستا تۆختر ، بۆیە هەروا بە ئاسانی ئەنقەرە و تاران ناهێڵن هێزێ وەک
نمونەی تالیبان هەڕەشە بێ بۆ سەر بەرژەوەندیان .
٣-تاکە هێزێک کە وەک تالیبان هەڕەشە بێت بۆ زۆنی
زەرد داعشە و ئەویش سەر بە تورکیایە و تورک ناهێڵێت ، مەگەر ڕیفراندومێکی تر بکەین
.
٤-هێزێکی تر کە وەک تالیبان هەڕەشە بێت بۆ سەر
هەرێم حشدی شەعبیە ، ئەمیش سەر بە ئێرانە و هەڕەشە نابێ بۆ سەر هەرێم ، ئەمەش مەگەر سەرپێچی گەورە ببێت ، یان گۆڕانکاری
گەورە ببێت.
٥-لە حاڵەتی پاشەکشەی ئەمریکا ، تورکیا و ئێران
لە زۆرێک لە ناوچەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و وڵاتانی قەوقاز بە گڵوپی سەوزی ڕوسی و
چینیەوە هەژمونیان فراوانتر دەبێ ، ئەگەری ئەوەی هەیە ( کارت بە کارت ) لە بەرامبەر
کودستانی ڕۆژئاوا و سوریا بۆ تورکیا و هەرێم و عێراق بۆ ئێران دابەش ببێ بە لەبەرچاو
گرتنی بەرژەوەندی یەکتر ، هەرێم بە هەردو زۆنەکەوە بچێتە ژێر هەژمونی ئێرانیەوە (
چونی مەسعود بارزانی بۆ ئێران و هەڵکردنی ئاڵای کوردستان و تەسفیەکردنی ئامۆزاکان
و بێدەنگی تورکیا بەرامبەر ئێران و دۆسیەی پەکەکە و شەنگال ) سوریا و ڕۆژئاوا بۆ
تورکیا ، هەردو دۆسیەکە لە ڕێگەی بەغداد و دیمەشقەوە ببێت .
٦-لە هەرێم نە گروپێکی چەکداری ئۆپۆزسێون هەیە
و نەحیزبێکی ئۆپۆزسێون کە بە جدی بیانەوێ دەستەڵاتی کوردی بگۆڕن ، ئەو دەنگانەش کەتوندن
و داوای لابردنی دەستەڵاتی کوردی دەکەن بێ ڕابەرایەتین و چوارچێوەیەکی حیزی یان
گروپی چەکداریان نیە وەک تالیبان و پشتیوانی جیهانی و ناوچەییان نیە، تا بتوانن هەمان
سیناریۆی ئەفغان لە هەرێم دوبارە بکەنەوە.
٧-هەرێم بوەتە سەکۆیەک بۆ کوکردنەوەی بەرژەوەندی
وڵاتانی دژ بەیەک بە هۆی نەوت و غاز و سەرچاوەکانی تری سروشتی ، وڵاتان چەند دژ بن
لە هەرێم هاوبەرژەوەندین و دۆخی سەقامگیریان دەوێ ، بەڵام لە ئەفغان سەرچاوەی
سروشتی نیە ، جیوسیاسی و جیپۆلەتیکی گرنگە ئەویش وەک مینێکی چێنراوی ئەمریکی دژ بە
ڕێگای ئاوریشمی ئەوە دەخوازێ کە ڕوی دا.
٨-لە حاڵەتی ڕودانی هەر ڕوداوێک بە ئاراستەی ڕوخانی
هەرێم ناوەند کۆنتڕۆڵی هەرێم دەکا نەک هێزێکی تری کوردی ٫ دەکرێ پەکەکە لەڕێی هێزێکی
سێبەرەوە بۆ کاتی ئەمە بکات بەڵام بەردەوام نابێ و ئێران و تورکیا ناهێڵن چونکە لە
ناوچەکەدا هاوبەرژەوەندین.
چەند خاڵێکی تری
بچوک ، بەڵام سەرەکیترنیان ئەمانە بون کە باسمان لێوە کرد.
خاڵە لێکچوەکان:
١-خاڵە لێکچوەکانی هەرێم و ئەفغان تەنها لەسەر
ئاستی ئیداری و لۆکاڵی هەیە ، ئەویش دۆسەیەی بندیوار و ....هتد.
٢-بێ متمانەیی لە نێوان حیزب و ئەندام ، پێشمەرگە
و نەبونی ئینتما ، حکومەت و هاوڵاتی.
٣-گەندەڵی کە سەرەکیترین نەخۆشی هەرێم و ئەفغان
بو .
٤-نەبونی هێزی نیشتیمانی و ئاسایشێکی یەکگرتوی
پیشەیی نیشتیمانی.
٤-نا بەرابەری و نەبونی عەدالەتی کۆمەڵایەتی .
٥-دەستەڵاتی فراوانی خێڵ و بنەماڵە و بێ ئەرزش
کردنی دەرگاکانی چاودێری وەک پەرلەمان و چاودێریە گشتیەکان و میدیا.
٦-ناڕونی لە داهات و هەژاری حکومەت و دەوڵەمەندی
حیزب و خێڵ و بنەماڵە و مەسئولەکان.
چەند خاڵێکی تر
وەک نەبونی خزمەتگوزاری و ..هتد.
ئەکرێ دوای کشانەوەی
ئەمریکا لە ساڵی نوێدا خۆپیشاندانی سەرتاسەری ڕوبدات ، بەڵام بە هۆی نەبونی ڕابەرایەتیەکی
بەهێزی ڕێکخراوەوە ، هەر وەک خۆپیشاندانەکانی تری لێ بێت ، هیچ ناگۆڕێ و تەنها دەستەڵاتی
ئێران و تورکیا بەهێزتر دەبێ ، ئەگەر هەرێم
خوێ لەگەڵ بارودۆخەکەدا نەگونجێنێ و چاکسازی نەکا ئەوا دەگەڕێتەوە چوارچێوەی یەکەم
و بەیانی یانزەی ئازاری ساڵی ١٩٧٠