چەند سەرنجێك لەسەر هەڵبژاردنەکانی ئەنجوومەنی پارێزگاکان لە کەرکووک و ناوچە جێناکۆکەکان
12/20/2023 11:51:00 AM
ئەبوبەكر كاروانی
١- بۆئەم قۆناغەش بێت، کوردستانییانی ئەو
ناوچانە، لێپرسراوانە، پارێزگاریان لە بەکوردستانی
هێشتنەوەی فەرمیی، ناسنامەی کەرکووک و سەرجەم ناوچە ناکۆکی لە سەرەکان کرد. بەوەش سەلماندیان:
ا-
ناسیۆنالیزمی کوردی باشوور، سەرەڕای هەموو ئەو زەبرە کوشندانەی لەقۆناغی ڕابردوودا
بەری کەوتوون، هێشتا لە هەندێك ساتەوختی مێژوویی
هەستیاردا، توانای ئاراستەکردن وسازدانی
ماوە.
ب- گوتاری نەتەوەیی و خەمی ناسنامە بۆ
هاوڵاتییانی کورد لەو قەڵەمڕەوەی باشووری
کوردستاندا،تاکو ئێستاش جوڵێنەرترین وگوێلێگیراوترینە.
ج- ڕونبۆوە،
هاوڵاتیان، لە دۆخی سەپاوی چەند ساڵی ڕابردووی ناوچەکەیان ناڕازین و بە زیانی خۆیان
ونەتەوەکەیانی دەزانن وخوازیاری گۆڕینی و
گێڕانەوە ی پێگە و ئیعتیبارن بۆ کورد.
٢- هەڵبژاردنەکە، دووبارە هێڵەکانی دابەشبوونە
جوگرافیە مێژووییە حیزبییە تەقلیدییەکانی، نێوان یەکێتی و پارتی تۆخ کردەوە، کەرکووک
هی یەکێتی و مووسڵ هی پارتی. بۆیە هیچ پاساوێک بۆ ئەوە نەماوە، کەرکووک و ناوچەکانی
تر، هاوشێوەی قۆناغی ڕابردوو، پێش ئەوەی
ناوچەی ناکۆکی لەسەری نێوان کوردو حکومەتی هەرێم و بەرامبەری عەرەبی وحکومەتی بەغدا
بن، بە ناوچەی ناکۆکی لەسەری نێوان ئەم دوو هێزە بمێننەوە، کەزیانێکی نەتەوەیی گەورەو مێژوویی لێکەوتەوە.
٣- ڕوونتر بۆوە، پێداگرتن لەسەر گوتاری بەخائین
لە قەڵەمدانی بەرامبەری حیزبیی و خۆکردن بە نوێنەری پاکیزەیی نەتەوەیی، کە پارتی لە
کەرکووک کاری زۆرتری لەسەر کرد،وەك ئەوەی گرەوی لەسەر کرابوو، کاریگەر و گوێ لێگیراو
نییە. لە توانایدا نییە، دەستکاریی نەخشە و دابەشبوونە جوگرافی و قورسایی و پێگە جەماوەریە حیزبیەکان بکات، بەڵکو دەشێ لە
هەندێک کاتوشوێنیشدا، بەرەنجامی پێچەوانە بە دەستەوە بدات، ئەویش لە سۆنگەی: لە پێشینەبوونی ئینتیمای حیزبی،
نەبوونی دەزگای ناوبژیوانی نەتەوەیی بێلایەن، لاوازیی ناسیۆنالیزمی کوردی لەباشوور بێمتمانەیی بەیەکتر و یادەوەریەکی مێژوویی
برینداری دوورو درێژ. بۆیەگرنگە هەردوو لا
چیتر کار لەسەر ئەو زمانە هەڵوەشێنەرە لە ڕواڵەتدا
نەتەوەیی و لە جەوهەردا دژە نەتەوەییەی ئەم قۆناغەی ناسیۆنالیزمی کوردی نەکەن.
پارتی پێگەی یەکێتی لە کەرکووک و یەکێتی هی پارتی لە مووسڵ قبووڵ بێت و سروشتی پەیوەندییەکانی
نێوانیان، کوردستانی و یەکتر تەواوکەر بێ.
٤- کوردی باشوور بەم هەڵبژاردنە، دوای زنجیرەیەکی
یەک لە دوای یەكی زەبر بەرکەوتن و خواردن، سەر لە نوێ ئاهێکی بە بەردا هاتۆتەوە، جۆرێک
لە متمانە بەخۆبوونیشی، دوای ئەو بەرەو خوار کشانەی چەند ساڵێکە بەدەستیەوە دەناڵینێت،
بۆ گەڕاوەتەوە، هەربۆیە یەکجار گرنگە و ئەرکی لەپێشینەو نەتەوەیی یەکێتی و پارتییە،
بە گەمە سیاسیە نادروستەکانیا لە دەستی نەدەن. بەڵکو بیکەنە دەستپێکێکی نوێی ڕاستەقینە، بۆ دووبارە بیناکردنەوەی پەیوەندییەکان
و گەیشتن بە نەخشەڕێگەیەکی هاوبەشی نیشتیمانی بۆ قۆناغی داهاتوو لەم ناوچانە و
دواتریش لە سەر ئاستی هەرێم و کۆی
کوردستانی باشوور بە گشتی.
٥- ئیسلامیەکان زەرەرمەندێکی هەڵبژاردنەکە
بوون. زیاتر لە جاران بۆیان ڕوون بۆوە، لەو ناوچانەدا بێ ڕەگ و ڕیشە و پێگەی ڕاستەقینەن، لەڕووە سیاسییەکەشەوە، کێشەیەکی حاشا هەڵنەگری
مێژوو گووتارو متمانەیان هەیە، بۆیە، دەبوو بەرچاو روونانەترو دووای ڕاپرسی زانستیانەو
پێگەو قەوارەی خۆناسین، بڕیاریان بدایە. چونکە بۆخۆیان و ئەو ناوچانەش وا باشتر بوو، بەم جۆرەی ئێستا بەشداری نەکەن.
٦- پێویستە ئەم واقیعە نوێیەی لەو ناوچانەدا هاتۆتە کایەوە، وەك دەرفەتێك لێیبڕوانرێت،
بۆ ڕاستکردنەوەی وێنای شێواوی کورد، لەقۆناغی ڕابردوودا لەپێگەی دەسەڵاتدا، لەلای
بەرامبەری عەرەبی وتورکمانی وکلدو ئاشووری. یەکێتی و پارتی و دەرچووەکان لە ڕێی لیژنەیەکی
هاوبەشەوە، بوێرانە هەڵەکانی لایەنی کوردی لە کەرکوك وناوچەکاندا دەستنیشان بکەن، نەخشە
ڕێگەیەکی هاوبەش دابڕێژن بۆ بیناکردنەوەی متمانەو پەیوەندییەکان، قووڵکردنەوەی گیانی
پێکەوە ژیانی ئاشتیانەو کەمکردنەوەی گرژییەکان، بەرووحییەتی زەمینەسازکردن بۆ پییادەکردنێکی
قبووڵکراوترو بێکێشەتری ماددەی١٤٠ لەدەرفەتێکی هەڵکەوتوودا.
چاوپۆیش لەهەر گەندەڵییەکی
دارایی و ئەخلاقی و ئیداری لەم قۆناغەدا جۆرێك لەناپاکییە.