پشووی هاوین بۆ پشوودانه نه‌ك خوێندن
6/25/2019 6:47:00 PM
رەهێڵ دزەیى
خوێندن‌و چوون بۆ خوێندنگا، گرنگه‌و ده‌بێ هه‌موو منداڵێك كه بوو به‌شه‌ش ساڵ، ئه‌م پرۆسه‌یه ده‌ست پێبكات، تا بڕوانامه به‌ده‌ست دەهێنێ به‌رده‌وامبێ.
ساڵی خوێندن له هه‌رێمی كوردستان نزیكه‌ی نۆ مانگ ده‌بێ، كه تیایدا خوێندكار ئه‌م ماوه‌یه‌دا به‌پێی به‌رنامه‌و پڕۆگرامی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده، فێری ئه‌و بابه‌تانه ده‌كرێ كه ده‌بێ فێری ببێ.
له ماوه‌ی خوێندن خوێندكاره‌كان ئه‌ركی زۆریان له‌سه‌ره كه له‌لایه‌ن مامۆستاكانیان پێیان ده‌درێ‌و ده‌بێ ئه‌و زانیارییانه‌ی كه له‌م ساڵه‌ی خوێندندا پێیان ده‌درێ، به‌باشی فێری ببن. بۆیه له دوای ته‌واوبوونی كاتی خوێندن له خوێندنگا و گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ ماڵه‌وه ده‌بێ كاتێكی زۆر به‌كاربهێنن بۆ جێبه‌جێكردنی ئه‌و ئه‌ركانه‌ی كه مامۆستا پێیانی داوه، ئه‌مه‌ش واده‌كات كه كاتی زۆریان نه‌بێ بۆ ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ خێزانیان یان له‌گه‌ڵ هاوڕێكانیان به‌سه‌ر ببه‌ن، یان به‌دوا حه‌زو ئاره‌زو خولیاكانیان بكه‌ون.
پاش ئه‌وه‌ی خوێندكاره‌كان ئه‌و ماوه زۆره‌یه‌ی كه له خوێندن به‌سه‌ری ده‌به‌ن، پێویستیان به پشووه تا كاتێكیان هه‌بێ بۆ ئه‌وی له‌گه‌ڵ خێزان‌و هاوڕێكانیان به‌سه‌ری ببه‌ن‌و گه‌شه به‌خولیاكانی خۆیان بده‌ن، یان گه‌شت‌و سه‌یران بكه‌ن.
له هه‌رێمی كوردستان سێ مانگ پشووی هاوینه‌یه، پشووی هاوینه كاتێكه بۆ ئه‌وه‌ی خوێندكاران به‌كاریبهێنن بۆ خۆشی‌و خولیاكانی خۆیان نه‌ك بۆ خوێندن.
دیارده‌یه‌ك بڵاوبووەته‌وه کە چه‌ندین سه‌نته‌رو گروپ‌و خوێندنگاو په‌یمانگا، خولی خوێندن ده‌كه‌نه‌وه‌و ڕیكلام ده‌كه‌ن كه له ماوه‌ی دوو مانگ مه‌نهه‌جیان پێته‌واو ده‌كه‌ن! سه‌یره‌كه ئه‌وه‌یه گره‌نتی ته‌واو كردنی مه‌نهه‌جیان پێده‌ده‌ن.
پرسیاره‌كه ئه‌وه‌یه، ئه‌م مامۆستایه‌ی كه به‌ڵێن ده‌دات كه له ماوه‌ی دوومانگی هاویندا مه‌نهه‌ج ته‌واو بكات، بۆچی له ماوه‌ی نۆ مانگدا ناتوانێ مه‌نهه‌جی قوتابخانە ته‌واو بكات؟
ئه‌ركی لایه‌نه په‌یوه‌ندیداره‌كانه ڕێگری له‌م بازرگانییه بكه‌ن كه به‌خوێندن‌و خوێندكارانەوە ده‌كرێ. چاودێری مامۆستاكان‌و خوێندنگاكان بكه‌ن كه ئه‌ركی خۆیان وه‌كو پێویست جێبه‌جێ بكه‌ن‌و به‌شێوازێك وانه‌كان بڵێنه‌وه كه خوێندكار به‌باشی فێرببێ‌و پێویستی به مامۆستای تایبه‌ت نه‌بێ، یان بچێ بۆ خولی فێربوون، قورساییه‌كی ئابووری زۆریش نه‌خرێته سه‌ر خێزانه‌كان.
نۆ مانگ زۆر زۆره بۆ ئه‌وه‌ی مه‌نهه‌ج به‌ته‌واوی بوترێته‌وه، به‌مه‌رجێك وانه‌كان له‌لایه‌ن مامۆستاكان به‌شێوازێك بوترێنه‌وه كه زۆربه‌ی خوێندكاران فێری ببن‌و سوودی لێوه‌ربگرن، به‌مشێوه‌یه پێویست ناكات كه له پشووی هاویندا بچێ بۆ خولی فێركردن.
خوێندكاران پێویستیان به پشووهه‌یه، به‌تایبه‌ت كه بۆ ماوه‌یه‌كی زۆر زۆربه‌ی كاته‌كه‌یان به خوێندن و تاقیكردنه‌وه به‌سه‌ر بردووه، له كۆتایی ده‌بی پشوو به خۆیان و مێشكیان بده‌ن تا بۆ ساڵی داهاتوو به خۆشی و شه‌وقه‌وه بگه‌رێنه‌وه بۆ خوێندنگا، ئه‌م پاڵه‌په‌ستۆ زۆره‌ی كه ده‌خرێته سه‌ر خوێندكار له لایه‌ن خێزان و خوێندنگاوە بۆ ئەوەی
هه‌موو كاته‌كه‌ی به‌كار بهێنێ بۆ خوێندن و به‌ده‌ستهێنانی نمره‌ی باش، یه‌كێكه له هۆكاره‌كانی لاوازی ئاستی خوێندكار.
ئێمه‌ی مرۆڤ پێویستمان به پشوو هه‌یه له هه‌موو ڕووێكه‌وه، وه‌ك چۆن كرێكار پێویسته پشوو به جه‌سته‌ی خۆی بدات دوای كارێكی زۆر تا بتوانێ بۆ ڕۆژی دواتر كاره‌كه‌ی به باشی ئه‌نجام بدات، هه‌روه‌ها خوێندكاریش پێویستی به‌وه‌یه كه پشوو به مێشكی بدات تا به گڕوتینێكی زۆره‌وه به‌ره‌و خوێندنی ساڵی داهاتوو بڕوات.
ئه‌ركی دایك‌و باوك‌و خێزانه كه هه‌وڵبده‌ن سوود له پشووی هاوینه وه‌ربگرن و ته‌رخانی بكه‌ن بۆ به‌سه‌ر بردنی كاتێكی خۆش له‌گه‌ڵ یه‌كتر، ئه‌م ماوه‌یه زیاتر له‌یه‌ك نزیك ببنه‌وه‌و هه‌وڵبده‌ن پشوو له كاره‌كه‌یان وه‌ربگرن بۆ ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ منداڵه‌كانیان بن وئه‌م چالاكیانه ئه‌نجام بده‌ن كه ده‌بێته مایه‌ی خۆشی‌و خۆشه‌ویستی زیاتر له نێوان ئه‌ندامانی خێزانه‌كه‌یان‌و په‌یوه‌ندییه‌كانیان به‌هێزتر ده‌كات..