میدیا و پارتی سیاسی: پەرتبوونی پەیامی سیاسی
3/5/2024 6:34:00 PM
لاوک سەلاح
لەو دیاردانەی کە پەیوەندی بە کاری میدیاوە لە عێراق و لە هەرێمی کوردستان وەک یەک هەیە و سەرنجی خوێنەر و بینەر بەئاشکرا رادەکێشت، کارکردنی کۆمەڵە میدیایەکە لە نێو یەک پارتی سیاسیدا. ئەم دیاردەیە لە ئەوروپادا بەهیج جۆرێک نییە، لە نوسینێکی رابردوودا باسم لەوەکرد ژینگە و کەلتوور و مێژووی تایبەت، رەوتی میدیایەکەی تایبەت دەهێنێتە ئاراوە و لە هەمان کاتدا رەفتار و بیرکردنەوەیەکی جیاواز پیادە دەکات کە خەسڵەتی پەرتەوازەییە، نەوەک تۆکمەیی. دەبێت لەو دۆخە دەربازبین، بەڵام چۆن؟ بیانکردنی پرۆسەیەکی رەخنەی سیاسی میانڕەو، پشتئەستوور بە فیکرێکی سیاسی کراوە کە بانیژەیەک بە رووی دەرەوەدا واڵا دەکات و مەعریفەیەکی گەردوونی لە کۆمەڵگەیەکی لۆکەڵدا بەرهەم دەهێنێتەوە، سەرەتای ئەو دەربازبوونەیە.
بە کورتی ، ئەم جۆرە لە میدیا بە "میدیای سیاسی شەخسی" ناودەبەم، لەبەرئەوەی پەیامێکی سیاسی شەخسی تایبەت پەخش دەکات و سیاسەت بە مانا گشتییە فراوانەکەی و پرسە گشتییەکان بۆ بەرژوەندی خۆی لە فلتەر دەدات. ئەم جۆرە میدیایە، بەداخەوە، لە ئێستادا، لە نزمترین ئاستیدایە، لەبەرئەوەی پێویستی بە رەچاوکردن و پەیرەوکردنی بنەما و ئیتیکی میدیا و کارامەیی میدیای هەیە، هەروەها پێویستی بە کارکردن لەسەر گەشەسەندنی "پەیامی سیاسی پیشەیی میدیا" هەیە.
ئیدارەدانی میدیای جیاواز لە نێو یەک پارتی سیاسیەدا کارێکی سەختە و دوریانی سیاسی جیاواز و مەزاجی سیاسی جیاواز دروست دەکات و دواتر مەترسی لەیەک جیابوونەوە وتوندوتیژی سیاسی لێدەکەوێتەوە. بوونی ئەم میدیا بەناو سیاسیە، نەوەک هەر بەهەدەردانی پارەیە و تێچوونی دارایی زۆر دەوێت و سوپایەک لە کادیری میدیای پێویستە و ژێرخانێکی تەکنیکی پتەوی گرانبەها دەخوازێت، بەڵکو لە دەرهاویشتە کوشندەکانی، ئیفلیجکردنی پەیامی فەرمی پارتی سیاسی و نەبوونی مانفێستی سیاسی پارتەکەیە، بە تایبەتی کە میدیاکان گوزارشت لە تێڕوانین و دیدی جیاوازی بڕیار بە دەستی سیاسی نێو پارتی سیاسی دەکەن.
رەنگە لێرەدا رایەک هەبێت و بڵێت ئەمە لە ژیانی دیموکراسیدا ئاساییە، بێگومان گرنگە ئاراستەکردنی جیاوازی "رای سیاسی" برژێتە ئامانجی خوڵقاندنی ستراتیژیەتێکی میدیای تۆکمە، نەوەک وا بکەن کە میدیا جیاوازەکان ببنە ئامرازی بیناکردنی سەنگەرگرتن لە یەکتری، کە دواتر هیچ پانتاییەک بۆ هێنانەکایەی خیتابێکی سیاسی یەکگرتوو و مانیفێستێکی سیاسی ناهێڵێت و پەیکەری سیاسی پارتە سیاسییەکە لاواز دەکات و لەیەک وێستگەی سیاسیدا کە هەڵبژاردنە پارتە سیاسییەکە دوچاری شکستێکی گەورە دەبێت، لەبەرئەوەی هیچ پەیامێکی سیاسی پتەوی پێ نابێت تا متمانەی دەنگەدەر بەدەست بهێنێت.
لە خەسڵەتە سیاسییەکانی دیکەی ئەم پەیامی سیاسییە ئەوەیە کە میدیا دەکەنە پانتاییەک بۆ شەرانگێزی و رق، نەوەک بۆ پێشبرکێی سیاسی و دارشتنی بەرنامەی گەشەسەندنی سیاسی کۆمەڵگە. لە ژینگەیەکدا کە غەڵبەغەڵبی سیاسی سیما و خەسڵەتی سەرەکی بێت، ئەم جۆرە میدیایانە ئەوەندەی ژینگەکە ئاڵۆز و ناسەقامگیر دەکەن، ئەوەندە رێکی ناخەنەوە بە ئاراستەی دروست کردنی رای گشتی سەبارەت بە پرسێکی گشتی، ئەو جۆرە میدیایانە دەشوبهێنم بە هەتیوەکانی پاش هەرەسی سیستمی تۆتالیتاریەت، کە لە ستەم و خنکاندنی دەنگەوە دەپەڕێنەوە بۆ هاوار و قیژە لەسەر ناوەرۆک. ئێمە هێشتا لە قۆناغی هاوار و قیژەدایین، لەبەر بوونی نایەکسانی و نادادوەری کۆمەڵایەتی و ئابووری و دارایی و سیاسی نێو کۆمەڵگە بەشیوەیەکی گشتی. ئەم جۆرە میدیایانە بۆ مەبەستی بڵاوکردنەوەی پەیامی سیاسی کەسەکانە، نەوەک بۆ گوازرشتکردن لە قەیران و کێشە گشتییەکان. بەداخەوە، ئەو جۆرە میدیایانە دەبنە سەکۆیەک بۆ بەرگریکردن لە رایەکی سیاسی دیاریکراو، نەوەک بۆ خوڵقاندنی پرۆسەیەکی هۆشمەندی نێو کۆمەڵگە. لە دۆخی ئەو جۆرەدا، خەڵك بەئاسانی هەست بە تارمایی کەسایەتییە سیاسیەکان دەکەن کە لە پشت میدیاکانەوەن.
زۆر جار روویداوە کە تەلەفزیۆنێک لە لایەن سیاسەتمەدارێکەوە بۆ کاتی هەڵبژاردن دامەزراوە و دواتر تەلەفزیۆنەکە لابراوە، بە مانایەکی دیکە، ئەرکی میدیای سیاسی کورتکراوەتەوە بۆ هەندێ ئامانجی کورت مەودا، ئەمەش زۆر بەئاشکرا دەیسەلمێنێت کە پەیامی میدیای سیاسی دەشوێنرێت و بۆ بەرژوەندی سیاسی کاتی بەکار دێت.
ئەم جۆرە میدیایە، نوسراو نییە، واتە وەک رۆژنامەی کلاسیکی رۆژانە دەرناچێت، بەڵکو پێگەکانی سۆشیال میدیا دەکاتە سەنگەر و لە ژێر دونیایەک ناونیشاندا ناسنامەی راستەقینەی خۆیان ون دەکەن. هەر بۆیە ئەم میدیایانە تارمایی ناسنامەن، زۆر بە زەحمەت دەناسرێنەوە، رەنگە بە پەیامیاندا بزانرێت کێ لە پشتەوەیە، ئەوەش لەبەر ئەوەی هەڵوێستی سیاسی خاوەندارەکانی میدیاکان روون و ئاشکرایە. ئەم جۆرە میدیایانە، گرنگی بە ناسنامەی نیشتمانی میدیا نادەن. دیمەنە فراوانەکە نابین و لە ململانێی لۆکەڵدا نقووم بوون و بەدەست گۆشەگیری سیاسی و میدیایەوە دەناڵێنن، بۆ نموونە، تا ئێستا زۆر بەدەگمەن میدیایەکی لۆکەڵ لەگەڵ دەزگایەکی نێودەوڵەتی میدیا کاری هاوبەشی بەردەوامیان هەبوو بێت، یاخود یارمەتی دامەزراندنی میدیایەکی فراوانیان پێکەوە دابێت، هەندێ نموونەی زۆر کەم لە رابردوودا هەنم بەڵام کاریگەری بەردەوامیان نەبوو.
پوختەی قسە: ئێمە پێویستمان بە میدیایەکی سیاسی پیشەیی بەرفراوان هەیە کە ناوچە سیاسییەکان و زۆنە دیفاکتۆکان بەیەکەوە ببەستێتەوە، میدیایەک کە پشتیوانی لەدایکبونی بڕیاری سیاسی دروست بدات، بێگومان میدیا کاری سیاسییەکان خۆیان ناکات، بەڵام میدیای نیشتمانی کەیس و رای گشتی پڕ زانیاری دروست ئامادە دەکەن وهەمیشە یادەوەری هاوڵاتی بە زیندووێتی دەهێڵێتەوە. لە میدیای نیشتمانیدا، وەک ناسنامە و ئەرک و ستراتیژیەت، تارمایی کەلتووری جەنگ و ململانێی سیاسی نابێتە داینامیکی کار. لەهەمان کاتدا، دارشتنەوەی ستراتیژیەتی میدیا ئالەنگارییە سیاسیی و ئابووریەکان بەهەند وەردەگرێت و میانڕەوانە رووبەروی کێشەکان دەبێتەوە. بەداخەوە، ئەگەر دۆخی سیاسی پەرتەوازە بێت، رەنگدانەوەی ئەو دۆخە لە میدیادا بەئاسانی دەردەکەوێت و لاوازی پەیامی سیاسی بە ئاسانی هەست پێدەکرێت. هەڵبژاردنی هەرێمی کوردستان کە پلان وایە لە مانگی شەشدا بکرێت مەیانی دەرخستنی ئەم راستیەیە کە باسی دەکەین، هەر لە ئێستاوە هەندێ میدیای سیاسی وەک پەلاماردان دەستیان بە کەمپەینی پەیامی سیاسی کردووە. پەیامی سیاسی میدیا ژەهر نییە، بەسەر ئەندامانی کۆمەڵگەدا دابەش بکرێت. میدیای سیاسی ئامرازی پەرەسەندنی هۆشمەندی سیاسییە لە نێو پارتی سیاسی و پاشان کۆمەڵگە، ئەم ئامرازە دەبێت تەندروستانە بەکاربێت و ئاراستەکردنی رای جیاوازی سیاسی نێو پارتی سیاسی و کۆمەڵگە بۆ بەرژەوەندی گشتی ئاراستە بکات. ئەمە کرۆکی ئەرکی فیکری سیاسییە کە میدیای سیاسی پیشەیی دروست دەکات، کێ خاوەنێتی ئەو بڕاوەیە. با چاوەڕوانبین.