شی چین بینگ لە مۆسكۆیە!
3/22/2023 10:42:00 AM
مەهدی کاوانی
ڕاستە ئەو بەیەك
گەیشتنەی شی جین بینگو فلادیمێرپۆتین ، دەكاتە پەنجایەمین بە یەك گەیشتنیان ، بەڵام
ئەو سەردانی كردنەی زۆر زۆر جیاوازتر دەبێت لە سەردانی كردنەكانی پێشتری .
لە ڕێگای شەڕی ئۆكڕانیاو
ناكۆلیەكانی ئەمەریكاو چین لە سەر تایوان و ھەولەكانی ڕووسیاو چین بۆ گۆڕینی سیستەمی
جیھانی لە یەك قوتبیەوە بۆ فرە قوتبی و ڕۆڵی ھەرە زیاد بوونی چین بە سەر ئابووری جیھان
و ھەوڵەكانی ئەمەریكا بۆ ڕاگرتنی یان كەمكردنەوەی كارتێكردنەكانی و پێیەوە جیھانی بە تێكڕا خستۆتە سەر ھەڵگیرسانی
شەڕی جیھانی سێیەم كە ڕەنگە ئەگەر ڕووبدات چەكی نەوەویشی تیایا بەكار بھێنرێ و پێیەوە
بە سەدان ساڵ جیھان بەرەو دواوە ببات .
ڕۆژئاوا بەتایبەتی
ئەمەریكا بەو سەردانی كردنە تەنگە تاو بووە . تەنگەتاو بوونەكەشی زیاتر لە بەر ڕێكەوتنە
نھێنیەكانیانە لە بواری ھاوپەیمانی پێكەوەی سەربازی كەپێیەوە سەر لە بن تەوازنی سیاسی و ئابووری و
سەربازی ، بە قازانجی وڵاتانی ڕۆژھەڵاتی لەڕووی ئابووریەوە كە زۆرانێكیان دەناو مەنزومەی
شەنغەھای و برێكست و ....ئۆڕاسیا دانە .
با بە قوڵتر بچینە
ناو كڕۆكی مەسەلەكان . شەڕی ڕوسیاو ئۆكڕانیا و ئێستاكە پێ دەنێتە ساڵێ دووەمیەوە ،
ئەگەر بێت و وردبینی تەواوی بۆ بكرێ ، ئومێدی ئەمەریكیەكان زیاتر لەوەوە خۆی چڕدەكردەوە
كە بەو شەڕە لە ھەموو ڕوێكەوە پشتی ڕووسیای پێ بشكێنین و ناچاری دەكەین بە پڕكردنەوەكانی
ئێمەوە لە سەر خۆیان ڕازی بن و بە دوایەوە ، ھەوڵەكانی بەدواوەترمان بۆ پشت شكاندنی
چین و ڕێگری كردن دەبێت لە ڕێڕەوی ئەو گەشە كردنە جیھانیەیان و ناچار كردنیان كە بەناچاری
یەك قوتبی جیھانی بەسەرۆكایەتی ئەمەریكاو دراوی دۆلار قبوڵ بكرێ .
ئەمەریكیەكان لە
مەڕ شەڕی ئۆكڕانیا دەڵێن تا سەركەوتنێكی گەورە بە سەر ڕووسیا نەھێندرێ نابێ شەڕەكە
ڕابگیرێ چونكە ئەگەر ئەوە بكەین جیھانی دوو قوتبی دەبێتە ئەمری واقیع . گەر وردبینیش
لەو جۆرە لێدوانانە بكەین كە دەكاتە ئەوەی تا ئستا ڕووسیا لە شەڕ سەركەوتووبووە .
ئەمەریكیەكان وا
بە مێشكیان دادێ وەك بڵێن ئەگەر پەلە نەكرێ لە ناردنی چەكی ھەرە پێشكەوتوو بۆ ئۆكڕانیاو
پێشیەوە ھێرشی پێچەوانەی سوپای ئۆكڕانیا دەست پێ نەكات و ڕووسەكان ناچار بە پاشە
كشە نەكات ، ئەوا بە دوایەوە سەركەوتنەكانی سوپای ڕووسی و ھێزەكانی ڤاگنەر ، تا سەر
سنوری پۆلۆنیا درێژە دەكێشێ و پێیەوە ڕوژئاواش ناتوانێ وەك جاران چەك وتەقەمەنیەكانیان
بگەیەننە ئۆكڕانیاو پێیەوە ڕاگرتنی شەر ئەگەر دروستیش بێت ، زیاتر بە مەرجەكانی ڕووسیاوە
دەبێت .
ترسیشیان لەوە
نشتووە ئەگەر بێتو ھەتا زووە سەركەوتنەكانی ڕووسیا لە بەرەكانی شەڕ ڕانەگرین ، بە
دوایەوە موبادەرەی سەرۆكی چین كە خۆی لە ١٢ خاڵ گرتووە ، دەبێتە ئەمری واقیع و پێیەوەچین
ڕێكاو ڕێك شوێنی ئەمەریكا دەگرێتەوە لە چاڕەسەركردنی ئاشتیانەی كێشەكانی جیھان .
وتارەكەی بەو دوایەی ھنری كسنجەریش كە دەڵێ بەو ڕێكەوتنەی نێوانی سعودیەو ئێران لە
ڕێگای چینەوە ، دەكاتە لێدانێكی كوشندە لە نفوزی ئەمەریكا لە تەواوی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست
. ھەر ئەوەندە نا بەلكو جولەی ئاشتیانەی دبلۆماسیەتی چین بە تەواوەتی بە سەرجولەی
ولاتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا زاڵ دە كات و ئەگەر بێتو ئەو جولەی ئێستاشیان بۆ ڕاگرتنی
شەڕی ڕووسیاو ئۆكرانیا سەر بگرێ ، مانای وایە پێیەوەو بە دواوە پێگەی چین لە ئاستی
ھەموو جیھان زۆر زیاد دەكات .
با ھەر لە سەر لێكەوتووەكانی
شەڕ قسە نەكەین وەك بڵێین كە پێیەوە ڕووسیا سەركەوتووی شەڕەكە بووە بە دەلیلی ئەوەی
كەزیاتر لە ٢٠٪ شوێنە ھەرەگرنگەكانی ئۆكڕانیا كەوتیتە بن دەستیان .
من ناڵێم گەمارۆی
ئابووری ڕۆژئاوا كاریگەری گەورەی نەبووە لە سەر ئابووری ڕووسا بەڵام ڕوسیاش توانیویەتی
ئەو گەمارۆ ئابوریە بە تایبەتی بە سەرئەوروپا ، پێچەوانە بكاتەوە و بە زیاتریشەوە
. ھەر ئەوەندە نا چین و ھیند بە لایەكەوەو زۆرانێك لە وڵاتانی تری سەرگۆی زەوی پابەند
بوونی خۆیان بە سەر ئەو گەمارۆ دانە سەر ڕووسیایان نەداوە كە دەكاتە زیاتر لە سێیەكی
بازاڕی جیھانی و پێیەوە ڕووسیا با بازاڕەكانی پابەند بە ڕۆژ ئاواشی لە دەست دابێ بەلكو
بەو بازاڕە نوێیەیان بەتایبەتی لە گەڵ چین و ھیند و توانیویانە تەواوی وزەی خۆیان
لە نەوت و گازی سروشتی و بە نرخەكانی پێشویان بفرۆشنەوە . بۆ دانەوێڵەش بەھەمان شێوە .
بەشی ھەرە زۆری
لێدوانەكان لەسەر شەڕی ڕووسیاو ئۆكڕانیا دەڵێن زەرەری یەكەم ئۆكڕانیایە كە بەھۆی شەڕەوە
بە تەواوەتی ویران بووە دوای ئەوانیش ئەوروپایە ئینجا ڕووسیا .
سودمەندی یەكەمش
چینەوباس لە سودمەندبوونی كۆمپانیا ئەمەریكیەكانیش دەكەن لە زیادبوونی چەك فرۆشتن
بە ئەمو ئەوەوە .
بەس ئەو شەڕەو بە
شێوەیەكی گشتی زیانی ھەرە گەورەی بە سەر تێكڕای
ئابووری جیھان داوە .
ڕاگەیاندراوێكی
نەتەوە یەك گرتووەكان دەڵێ ئەگەر بێت و گەمارۆی پەینی كیمیاوی ڕووسی بە سەروڵاتان
، ڕانەگیرێ و پێیەوە جیھان لەڕووی بەروبۆمە كشتو كاڵیەكان بەرەو كارەسات دەڕوا .
شكستی ئەو ھەموو
بانكە ئەمەڕیكیانەوكارتێكردنیان بە سەر بانكەكانی تری ئەمەریكاو ئەوروپاو یابان و
ئی تر ، ئەو ھەموو ھەڵواسانە فراوانەی ئەمەریكی
و تەواوی ڕۆژئاوا ، ھەمدیسان زۆرەكەی لە ژێركاریگەری شەڕی ڕووس و ئۆكڕانیاوەیە .
بە بۆچوونی خۆم
، ڕۆژئاوا بە ھەڵە لە تواناكانی سەربازی ڕووسیا گەیشتبوو . یانی پێی وابوو ڕووسیا
ھەر ئەو ڕووسیایەی زەمانی یەكیەتی سۆڤیەتی پێشوو و بڕەك بە زیاترەوەیەو بە ھیچ شێوەیەك
توانای بەرەنگار بوونەوەی ناتۆی نیە بەڵام بەركەوتوەكانی ڕووسی و ناتۆ بەتایبەتی لەڕووی
ماشێنی سەربازی وەھای نیشان داون كە ڕووسیا ھیچی لە ناتۆ كەمتر نیە وە ئەگەر چینیش
لە گەڵیان بێتە سەر خەت ئەوا بۆڕۆژ ئاوا بەڵایەكی تر و با چاوەڕوان بین .